Η διάρκεια ζωής αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Αν και στο παρελθόν η μέση διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου είχε σημειώσει διακυμάνσεις, τους τελευταίους 2 αιώνες, η διάρκεια ζωής έχει υπερδιπλασιαστεί.
Η αύξηση αυτή ήταν αρχικά αποτέλεσμα μείωσης στην παιδική θνησιμότητα, ωστόσο από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 αποδίδεται στη μείωση των θανάτων στους ηλικιωμένους. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, όπου υπάρχουν δεδομένα από τα μέσα του 16ου αιώνα, η μέση διάρκεια ζωής αυξάνεται σταθερά για περισσότερο από 150 χρόνια. Αντίστοιχες αυξήσεις έχουν παρατηρηθεί επίσης στην υπόλοιπη Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ιαπωνία.
Το παραπάνω γεγονός έχει συμβάλλει στην ταχεία αύξηση του του αριθμού των ηλικιωμένων, ορισμένοι από τους οποίους ξεπερνούν τα 100, τα 110 ή περισσότερα χρόνια ζωής. Ο πρώτος επιβεβαιωμένος υπεραιωνόβιος ήταν ο Geert Adrians-Boomgaard, που πέθανε το 1899 σε ηλικία 110 ετών και 4 μηνών. Το «ρεκόρ» αυτό έσπασε λίγα χρόνια αργότερα η πρώτη γυναίκα υπεραιωνόβιος, η Margaret Ann Neve, η οποία πέθανε το 1903 σε ηλικία 110 ετών και 10 μηνών. Το ρεκόρ αυτό διατηρήθηκε για σχεδόν 23 χρόνια. Η Delina Filkins κατέληξε το 1928 σε ηλικία 113 ετών και 7 μηνών και χρειάστηκαν πάνω από 52 χρόνια για να καταρριφθεί το παραπάνω ρεκορ.
Ο μακροβιότερος άνθρωπος που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα ήταν η Γαλλίδα Jeanne Calment, η οποία κατέληξε στις 4 Αυγούστου 1997 σε ηλικία 122 ετών και 5 μηνών. Παρά την σχεδόν εκθετική αύξηση στον αριθμό των υπεραιωνόβιων από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 κανένας δεν έχει ξεπεράσει την παραπάνω ηλικία, ωστόσο όπως όλα δείχνουν, αυτό θα αλλάξει σύντομα.
Επιβιώνοντας Πάνω από τα 100 Χρόνια
Αν και η διάρκεια ζωής αυξάνεται σταθερά, δεν είναι δεδομένη. Προσφάτως παρατηρήθηκε μείωση στα ποσοστά θανάτων της Δανίας, γεγονός που δείχνει ότι η διάρκεια ζωής μπορεί να αυξάνεται στη χώρα αυτή. Κάτι αντίστοιχο ωστόσο δεν παρατηρήθηκε στη Σουηδία, όπου προσφάτως ο αριθμός των υπεραιωνόβιων παρουσίασε μείωση.
Μία έρευνα εξέτασε 16.931 υπεραιωνόβιους (10.955 Σουηδούς και 5.976 Δανούς) που είχαν γεννηθεί ανάμεσα στα 1870 και το 1904 στη Δανία και τη Σουηδία, δύο γειτονικές χώρες με αρκετά κοινά πολιτιστικά και ιστορικά στοιχεία. Αν και η Σουηδία έχει γενικά χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας σε σχέση με τη Δανία στις περισσότερες ηλικίες, δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι αυξάνεται η μέση ηλικία των υπεραιωνόβιων στη χώρα αυτή. Στη Δανία, αντιθέτως, οι υπεραιωνόβιοι πεθαίνουν σε προοδευτικά μεγαλύτερες ηλικίες, με την ηλικία που φτάνει το 6% του πληθυσμού αυτού να παρουσιάζει σταθερή αύξηση τα τελευταία χρόνια.
Η Δανία και η Σουηδία είναι χώρες με αρκετά κοινά στοιχεία, ωστόσο υπάρχει προφανώς διαφορά στην τάση της διάρκειας ζωής ανάμεσα στις δύο χώρες. Η διαφορά αυτή μπορεί να αποδίδεται σε διάφορα αίτια, τα οποία δεν είναι τόσο προφανή, ωστόσο υπάρχουν ορισμένες θεωρίες.
Συστήματα Υγείας
Αρχικά, τα επίπεδα της υγείας είναι διαφορετικά ανάμεσα στους δύο πληθυσμούς. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι, για τις υπεραιωνόβιες γυναίκες από τη Δανία, υπάρχει βελτίωση στην υγεία όπως εκτιμήθηκε από τα ADL (Activities of Daily Living), δηλαδή τις απαραίτητες δρατηριότητες για να ζει κάποιος ανεξάρτητος όπως να κάνει μπάνιο και να ντύνεται μόνος του. Στη Σουηδία αντίθετα, δεν παρατηρήθηκε βελτίωση σε αυτό τον τομέα. Μία έρευνα παρατήρησε μάλιστα ότι δεν υπάρχει βελτίωση στα ADL, ενώ υπάρχει περαιτέρω έκπτωση της κινητικότητας και των γνωστικών λειτουργιών στις υπεραιωνόβιες της Σουηδίας.
Οι διαφορές στα δύο συστήματα υγείας των δύο χωρών, ιδιαίτερα προσφάτως, μπορεί να αποτελούν μία πιθανή εξήγηση για τις παραπάνω διαφορές της διάρκειας ζωής. Μετά από μία σειρά οικονομικών κρίσεων στη Σουηδία στις αρχές της δεκατίας του 1990, οι δαπάνες στο σύστημα υγείας μειώθηκαν σημαντικά, γεγονός που επηρέασε σίγουρα τη φροντίδα υγείας των ηλικιωμένων. Για παράδειγμα, αρκετοί ηλικιωμένοι μεταφέρθηκαν από νοσοκομεία σε γηροκομεία. Στα τελευταία, μειώθηκε επίσης ο αριθμός των κρεβατιών. Οι παραπάνω αλλαγές επηρέασαν σημαντικά αρκετούς ηλικιωμένους, ιδιαίτερα αυτούς από τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
Οι δύο χώρες, ακολουθούν επίσης διαφορετικές οδούς αναφορικά με τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Στη Σουηδία το σύστημα υγείας επικεντρώνεται περισσότερο στους πιο αδύναμους ηλικιωμένους, ενώ στη Δανία η προσέγγιση είναι πιο ευρεία. Ορισμένες έρευνες έδειξαν ότι η προσέγγιση της Σουηδίας είχε ως αποτέλεσμα να μην λάβουν επαρκή φροντίδα κάποιοι ηλικιωμένοι, με αποτέλεσμα να εξαρτώνται περισσότερο από τη φροντίδα της οικογενείας τους, η οποία γενικά είναι χαμηλότερης ποιότητας.
Οι άνθρωποι που φτάνουν σε προχωρημένες ηλικίες αποτελούν μία μικρή ομάδα. Λόγω της προφανώς μεγάλης ανθεκτικότητας που τους χαρακτηρίζει, αλλά και της ιδιαίτερης φυσιολογίας τους, οι άνθρωποι αυτοί θα έχουν προφανώς τα περισσότερα οφέλη από τη βελτίωση στις συνθήκες διαβίωσης και την τεχνολογία.
Η έρευνα κατέληξε επίσης σε ορισμένες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για άλλα κράτη, ιδιαίτερα για κάποια που έχουν αναπτυσσόμενη οικονομία. Φαίνεται ότι η διάρκεια ζωής μπορεί να παραταθεί ακόμα περισσότερο με βελτιώσεις, αλλά και μεγάλη διαθεσιμότητα στη φροντίδα υγείας στις μεγάλες ηλικίες. Αν ο παραπάνω στόχος επιτευχθεί, η επανάσταση στη μακροβιότητα του ανθρώπου θα φτάσει σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα.
Βιβλιογραφία: The Conversation