Ποιες Προόδους έχουμε Σημειώσει στην Αντιμετώπιση του Εγκεφαλικού Επεισοδίου;

Πριν από μερικές δεκαετίες, η αντιμετώπιση ενός εγκεφαλικού επεισοδίου ήταν εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Οι γιατροί της εποχής δεν είχαν άλλες επιλογές εκτός της διαχείρισης των επιπλοκών της νόσου.

Ωστόσο, αυτό άλλαξε όταν οι ερευνητές άρχισαν να πειραματίζονται με φάρμακα που διαλύουν τους θρόμβους στις εγκεφαλικές αρτηρίες. Οι θρόμβοι ενοχοποιούνται για τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, δηλαδή τον περιορισμό της ροής του αίματος σε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου. Η νέα αυτή κατεύθυνση της έρευνας ακολουθήθηκε μετά την επιτυχία των θρομβολυτικών φαρμάκων στην αντιμετώπιση των ασθενών με έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ωστόσο, υπάρχει μία μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις. Τα θρομβολυτικά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν θάνατο, προκαλώντας αιμορραγία σε έναν εγκεφλαικό ιστό που έχει υποστεί ήδη βλάβες από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο κίνδυνος αυτός ωστόσο είναι σχεδόν ανύπαρκτος στους ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Το 1993, το NINDS των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι ένα ενδοφλέβιο θρομβολυτικό φάρμακο μπορεί να βελτιώσει την πρόγνωση μετά από ένα ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Αυτή ήταν η πρώτη θεραπεία για το οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο και έκτοτε έχει παρουσιαστεί κατακόρυφη αύξηση στις διαθέσιμες θεραπείες γι’αυτή τη σοβαρή, αλλά και εξαιρετικά κοινή διαταραχή.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί σήμερα την πρώτη αιτία μακροχρόνιας αναπηρίας και την 5η αιτία θανάτου.

Η θεραπεία που ανακαλύφθηκε το 1993, το tPA, δρα ως θρομβολυτικός παράγοντας και, αν χορηγηθεί ενδοφλεβίως τις 3 πρώτες ώρες μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να μειώσει σημαντικά ή ακόμα και να εκμηδενίσει την πιθανότητα αναπηρίας. Μετά τη χορήγηση του φαρμάκου αρκετοί ασθενείς που είχαν πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο έβγαιναν από το νοσκομείο σε λίγες ώρες, γεγονός που στο παρελθόν θα ήταν ανέφικτο.

Ωστόσο, η ανακοίνωση του παραπάνω φαρμάκου αντιμετώπισε αρκετές προκλήσεις, καθώς πολλοί γιατροί έπρεπε να επαναπροσδιορίσουν την προσέγγισή τους στην αντιμετώπιση του ασθενούς με εγκεφαλικό επεισόδιο. Η μείωση του χρόνου που χρειάζεται μέχρι να χορηγηθεί η θεραπεία στον ασθενή ήταν ιδιαίτερα σημαντική, ωστόσο οι περισσότεροι νευρολόγοι δεν εργάζονται σε τμήματα επειγόντων περιστατικών, ούτε υπήρχε κάποια εξέταση που να δείχνει ότι τα νευρολογικά συμπτώματα αποδίδονται σε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης αρκετοί γιατροί στα επείγοντα περιστατικά ήταν επιφυλακτικοί στη χορήγηση ενός φαρμάκου που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική αιμορραγία και πολλά ασθενοφόρα δεν ήταν δυνατό να μεταφέρουν άμεσα στον ασθενή σε ένα μέρος που μπορεί να χορηγηθεί η θεραπεία.

Παρά τα παραπάνω εμπόδια, η νέα θεραπεία άλλαξε ριζικά τα συστήματα υγείας. Πλέον υπάρχουν πολλά κέντρα στα οποία μπορεί να χορηγηθεί άμεσα θεραπεία για ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, οι γιατροί και οι νοσηλευτές γνωρίζουν πως πρέπει να διαχειριστούν τον ασθενή και οι απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου βοηθούν στην άμεση ταυτοποίηση ενός εγκεφαλικού επεισοδίου σε εξέλιξη. Έχει γίνει επίσης ενημέρωση και του κοινού και σήμερα οι περισσότεορι μπορούν να αναγνωρίσουν τα αρχικά σημεία ενός εγκεφαλικού επεισοδίου και να αναζητήσουν άμεσα βοήθεια.

Έχουν γίνει επίσης σημαντικές ανακαλύψεις στη θεραπεία του οξέος εγκεφαλικού επεισοδίου. Όπως προαναφέρθηκε, το tPA ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικό στην διάλυση μικρών θρόμβων που προκαλούν μικρά εγκεφαλικά επεισόδια. Για τη θεραπεία των σοβαροτέρων εγκεφαλικών επεισοδίων, εφευρέθηκαν ειδικοί καθετήρες που μπορούν να απομακρύνουν άμεσα το θρόμβο από την κυκλοφορία του αίματος. Σήμερα, οι παραπάνω καθετήρες μπορούν να σώσουν αρκετούς ασθενείς από ιδιαίτερα κακές προγνώσεις.

Μία άλλη πρόοδος που έχει σημειωθεί αφορά τις απεικονιστικές εξετάσεις στο οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Εξετάζοντας τον εγκέφαλο ταχέως με σκιαγραφικό μπορούμε να διαπιστώσουμε που βρίσκεται ο θρόμβος καθώς και ποιες περιοχές του εγκεφάλου δεν αιματώνονται επαρκώς. Μπορούμε να προσδιορίσουμε επίσης την έκταση των βλαβών. Καθώς όλα και περισσότερα εγκεφαλικά κύτταρα καταστρέφονται με κάθε δευτερόλεπτο που περνά στο εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι σημαντικό η θεραπεία να χορηγηθεί το ταχύτερο δυνατό. Ωστόσο, δύο έρευνες διαπίστωσαν ότι με τις τελευταίες τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου μπορούμε να ταυτοποιήσουμε τους ασθενείς που θα ωφεληθούν από τη θεραπεία ακόμα και 16 ώρες μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Φυσικά, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η πρόληψη της εμφάνισής του. Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί το καλύτερο εργαλείο στην επίτευξη του παραπάνω στόχου. Μία πρόσφατη έρευνα από το NIH των ΗΠΑ με τίτλο SPRINT MIND έδειξε ότι η εντατική μείωση της αρτηριακής πίεσης οδήγησε σε μείωση τόσο της θνησιμότητας όσο και του κινδύνου έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, μίας πρόδρομης μορφής άνοιας.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου γι’ αυτό, μεταξύ των οποίων το κάπνισμα, η υπέρταση, η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης.

Οι έρευνες που διεξάγονται σήμερα έχουν σκοπό να εξετάσουν τι συμβαίνει στα εγκεφαλικά κύτταρα κατά τη διάρκεια του εγκεφαλικού επεισοδίου, να αναζητήσουν νέες θεραπείες αλλά και νέες προσεγγίσεις για την ανάρρωση μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο. Στους περισσότερους ασθενείς που επιβιώνουν από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, τα εγκεφαλικά κυκλώματα προσπαθούν να επιδιορθώσουν τις βλάβες που έχουν υποστεί. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε αρκετά σχετικά με τους μηχανισμούς της παραπάνω διεργασίας. Επιπλέον, οι περισσότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις μας, αφορούν ασθενείς με εγκεφαλικό που αποδίδεται σε θρόμβο. Πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες για το εγκεφαλικό επεισόδιο που είναι αποτέλεσμα αιμορραγίας στον εγκέφαλο.

Βλέπουμε λοιπόν ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων. Από 3η αιτία θανάτου, αποτελεί πλέον την 5η. Χιλιάδες ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία και η ιατρική έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει σε μεγάλο βαθμό τις συνέπειες της επείγουσας αυτής κατάστασης. Οι παραπάνω ανακαλύψεις μας έχουν βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση και πρόληψη της νόσου και, μετά τα αποτελέσματα των νέων ερευνών, θα είμαστε ακόμα πιο κοντά στον περιορισμό της τραγικής αυτής διαταραχής.

Βιβλιογραφία: Scientific American

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα