Παραλήρημα: Τι είναι; Συμπτώματα, Συχνότερα Αίτια και Θεραπεία

Το παραλήρημα είναι η αιφνίδια μεταβολή στη νοητική κατάσταση ενός ατόμου η οποία περιλαμβάνει αλλαγές στη σκέψη και τη συμπεριφορά καθώς και το επίπεδο συνείδησης. Η σκέψη και η συγκέντρωση μπορεί επίσης να επηρεάζονται.

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη κατανοήσει πλήρως τους μηχανισμούς του παραληρήματος, ωστόσο το τελευταίο έχει σχετιστεί με την ηλικία, το σύνδρομο στέρησης του αλκοόλ και ορισμένες παθήσεις.

Τι είναι το Παραλήρημα;

Το παραλήρημα είναι αποτέλεσμα αιφνίδιας αλλαγής στη νοητική κατάσταση ενός ατόμου, η οποία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα συγκέντρωσης, τη σκέψη, τη μνήμη, αλλά και τον ύπνο. Μπορεί να προκαλέσει επίσης διακυμάνσεις στο επίπεδο συνείδησης.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς μίας μελέτης του 2013, το παραλήρημα έχει συνδεθεί με μία σειρά αρνητικών επιδράσεων, όπως μεγάλη διάρκεια νοσηλείας, ταχύτερη έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.

Καθώς αρκετοί μηχανισμοί του παραληρήματος δεν είναι πλήρως γνωστοί, η κατάσταση συχνά παραμένει αδιάγνωστη.

Είδη και Συμπτώματα

Τα παραληρήματα εντάσσονται συνήθως σε ένα από τα 3 παρακάτω είδη, τα οποία χαρακτηρίζονται από διαφορετικά συμπτώματα. Τα είδη αυτά περιλαμβάνουν:

  • Υποενεργό (ληθαργικό) παραλήρημα: Οι ασθενείς νιώθουν κουρασμένοι ή καταθλιπτικοί και οι κινήσεις τους επιβραδύνονται.
  • Υπερενεργό (διεγερτικό) παραλήρημα: Οι ασθενείς παρουσιάζουν ανησυχία, ευερεθιστότητα ή επιθετικότητα.
  • Μικτές μορφές παραληρήματος: Χαρακτηρίζονται από εναλλαγές ανάμεσα στις 2 παραπάνω μορφές.

Ορισμένοι ασθενείς με παραλήρημα δεν παρουσιάζουν φυσικά συμπτώματα. Η μορφή αυτή του παραληρήματος χαρακτηρίζεται ως παραλήρημα χωρίς κινητικά συμπτώματα.

Όλα τα είδη παραληρήματος μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα συμπτώματα:

  • Σύγχυση ή αποπροσανατολισμό
  • Απώλεια μνήμης
  • Δυσκολία στην ομιλία
  • Δυσκολία στη συγκέντρωση
  • Ψευδαισθήσεις ή παραισθήσεις
  • Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου
  • Αλλαγές στη διάθεση ή την προσωπικότητα

Αίτια

Τα ακριβή αίτια του παραληρήματος δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστά, ωστόσο διάφοροι παράγοντες, μεταξύ των οποίων η φλεγμονή στον εγκέφαλο, οι διαταραχές στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών και το χρόνιο στρες, μπορεί να παίζουν στο σύνολό τους ρόλο στην εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Στα αίτια ενός παραληρήματος μπορεί να περιλαμβάνονται επίσης:

  • Λοιμώξεις, όπως η πνευμονία και οι ουρολοιμώξεις
  • Ανισορροπίες στα επίπεδα της ακετυλοχολίνης ή της ντοπαμίνης
  • Νεοπλάσματα του εγκεφάλου
  • Εγκεφαλικά τραύματα
  • Νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια
  • Καταχρήσεις αλκοόλ, φαρμάκων ή ναρκωτικών ουσιών
  • Ορισμένα φάρμακα, όπως αυτά για την πίεση, τα υπνωτικά και τα ηρεμιστικά
  • Έκθεση σε τοξικές ουσίες
  • Παρατεταμένη στέρηση του ύπνου

Παράγοντες Κινδύνου

Οι ασθενείς ηλικίας άνω των 70 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο παραληρήματος. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ενός επεισοδίου περιλαμβάνουν:

  • Ένα χειρουργείο
  • Το έντονο άλγος
  • Το ιστορικό παθήσεων που προκαλούν εγκεφαλικές βλάβες, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο ή η άνοια
  • Η αναιμία
  • Το αρσενικό φύλο
  • Οι λειτουργικές αναπηρίες
  • Η έκπτωση της όρασης ή της ακοής
  • Η ήπια έκπτωσητων γνωστικών λειτουργιών
  • Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
  • Η λήψη ψυχοτρόπων φαρμάκων, όπως τα οπιοειδή, τα αντικαταθλιπτικά ή τα υπνωτικά

Διάγνωση

Ο γιατρός εξετάζει τόσο τα ψυχικά όσο και τα φυσικά συμπτώματα κατά τη διάγνωση του παραληρήματος.

Χρησιμοποιεί συνήθως ένα συνδυασμό μεθόδων για την εκτίμηση των γνωστικών λειτουργιών, φυσική εξέταση και εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση του παραληρήματος και την ταυτοποίηση της υποκείμενης νόσου.

Κλίμακα CAM

Οι περισσότεροι γιατροί χρησιμοποιούν την κλίμακα CAM (confusion assessment method) για τη διάγνωση του παραληρήματος. Στην κλίμακα αυτή εξετάζονται οι παρακάτω δείκτες:

  • Οξεία εμφάνιση: Ο ασθενής παρουσίασε αιφνίδια αλλαγή της νοητικής του κατάστασης;
  • Διάσπαση της προσοχής: Μπορεί ο ασθενής να επικεντρωθεί σε αυτά που λέει ο συνομιλητής του; Έχει επηρεαστεί η ικανότητα συγκέντρωσης;
  • Αποδιοργάνωση της σκέψης: Η σκέψη του ασθενούς ακολουθεί μία λογική πορεία; Οι ασθενείς που έχουν διαταραχές στη σκέψη αλλάζουν συνεχώς θέμα συζήτησης ή κάνουν άσχετες παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
  • Διαταραχή στο επίπεδο συνείδησης: Ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα διέγερσης ή ληθαργικότητας;
  • Αποπροσανατολισμός: Ο ασθενής εκδηλώνει σημεία αποπροσανατολισμού ή σύγχυσης κατά την εκτίμηση;
  • Έκπτωση της μνήμης: Ο ασθενής δυσκολεύεται να θυμηθεί πρόσφατα γεγονότα ή οδηγίες;
  • Διαταραχές της αντίληψης: Ο ασθενής βλέπει, ακούει ή αισθάνεται πράγματα που δεν υπάρχουν;
  • Ψυχοκινητική διέγερση: Υπάρχουν συμπτώματα ανησυχίας, όπως χτύπημα των δακτύλων ή συνεχής αλλαγή στη θέση;
  • Ψυχοκινητική επιβράδυνση: Ο ασθενής παραμένει σε μία θέση για μεγάλη διάρκεια ή κινείται πολύ αργά;
  • Διαταραχή του κύκλου ύπνου-αφύπνισης: Ο ασθενής αναφέρει αϋπνίες και εξαιρετική κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας;
Εξετάσεις

Εκτός από την εξέταση με την κλίμακα CAM, οι γιατροί μπορεί να χρησιμοποιήσουν και άλλες εξετάσεις για να διαπιστώσουν τα αίτια του παραληρήματος.

Οι ακόλουθες εξετάσεις βοηθούν τον γιατρό να εξετάσει αν υπάρχουν διαταραχές στη χημεία ή τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών στον εγκέφαλο, καθώς και να επιβεβαιώσει την παρουσία άλλων παθήσεων:

  • Εξετάσεις αίματος
  • Εξετάσεις ούρων
  • Εξετάσεις φαρμάκων και αλκοόλ
  • Ηλεκτροκαρδιογράφημα
  • Ακτινογραφία θώρακος
  • Αξονική τομογραφία
  • Εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας
  • Οσφυονωτιαία παρακέντηση
  • Εξετάσεις του θυρεοειδούς

Παραλήρημα και άλλες Παθήσεις

Το παραλήρημα μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που εμφανίζονται επίσης και σε άλλες παθήσεις, όπως η άνοια και οι ψυχώσεις. Ο γιατρός πρέπει να αποκλείσει τις παραπάνω παθήσεις για να θέσει τη διάγνωση του παραληρήματος.

Άνοια

Η άνοια, όπως και το παραλήρημα, εμφανίζεται συνήθως σε ηλικιωμένους. Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα,σχεδόν το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 85 πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας.

Η άνοια έχει διάφορα αίτια τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Τραυματισμούς του εγκεφάλου
  • Εγκεφαλοαγγειακές νόσους, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο
  • Εγκεφαλικά νεοπλάσματα
  • Προοδευτική απώλεια των εγκεφαλικών κυττάρων
  • Υποκείμενες νόσους, όπως ο HIV και η νόσος του Huntington

Αντίθετα με το παραλήρημα, το οποίο συνήθως υποχωρεί όταν αντιμετωπιστεί η υποκείμενη νόσος, για την άνοια δεν υπάρχει σήμερα κάποια θεραπεία. Επιπλέον, η άνοια εμφανίζεται σταδιακά σε ένα διάστημα ετών, ενώ το παραλήρημα εμφανίζεται αιφνιδίως μέσα σε ένα διάστημα ημερών ή ωρών.

Ψύχωση

Η ψύχωση αποτελεί σύμπτωμα αρκετών παθήσεων. Μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη και την αντίληψη των ασθενών, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναγνώριση του περιβάλλοντος.

Η ψύχωση είναι μία αρκετά κοινή κατάσταση. Σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα, 3 στους 100 ανθρώπους θα παρουσιάσουν τουλάχιστον 1 επεισόδιο ψύχωσης κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Τα αίτια των ψυχώσεων περιλαμβάνουν:

  • Φυσικά, συναισθηματικά ή ψυχολογικά τραύματα
  • Καταχρήσεις ουσιών
  • Κληρονομικότητα
  • Τραυματικές κακώσεις του εγκεφάλου
  • Εγκεφαλικά νεοπλάσματα
  • Νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος του Parkinson και η νόσος Alzheimer
  • Ψυχικές παθήσεις, όπως η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή και η κατάθλιψη

Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν τα παρακάτω συμπτώματα κατά τη διάρκεια ενός ψυχωσικού επεισοδίου:

  • Γενικευμένο άγχος ή κατάθλιψη
  • Παράνοια
  • Εμμονικές σκέψεις
  • Διαταραχές στον ύπνο
  • Αιφνίδιες αλλαγές στη διάθεση ή την προσωπικότητα
  • Ψευδαισθήσεις ή παραισθήσεις
  • Δυσκολία στη συγκέντρωση
  • Αποδιοργάνωση της σκέψης, της ομιλίας ή της συμπεριφοράς

Αντίθετα με το παραλήρημα, η θεραπεία των ψυχώσεων περιλαμβάνει χορήγηση φαρμάκων.

Θεραπεία

Σήμερα δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που έχει εγκριθεί ειδικά για την αντιμετώπιση του παραληρήματος. Η πρώτης γραμμής θεραπεία επικεντρώνεται στην ταυτοποίηση και αντιμετώπιση του υποκειμένου αιτίου.

Αν το παραλήρημα είναι αποτέλεσμα αλλαγής σε ένα φάρμακο, η διακοπή του φαρμάκου μπορεί να αρκεί για την αντιμετώπιση της κατάστασης.

Ο γιατρός μπορεί συχνά να χορηγήσει φάρμακα για την αντιμετώπιση του υποκειμένου αιτίου ενός παραληρήματος. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει μία βακτηριακή λοίμωξη, ο γιατρός θα χορηγήσει αντιβιοτικά.

Σε ασθενείς που παρουσιάζουν σοβαρά ή επικίνδυνα συμπτώματα, όπως σημαντική ευερεθιστότητα ή βίαιη συμπεριφορά, ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει χαμηλές δόσεις ψυχοτρόπων φαρμάκων, όπως αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά ή αποκλειστές ντοπαμίνης.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς μίας μελέτης του 2018, οι ασθενείς μπορεί να συνεχίσουν να παρουσιάζουν συμπτώματα παραληρήματος για ημέρες ή ακόμα και μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας για την υποκείμενη νόσο.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα