Η φλεγμονή του παγκρέατος λέγεται παγκρεατίτιτιδα. Το πάγκρεας είναι ένας αδένας σχήματος αποπλατυσμένου αχλαδιού που βρίσκεται στο πίσω μέρος της κοιλίας κοντά στον δωδεκαδάκτλυο. Απελευθερώνει ένζυμα και ορμόνες που βοηθούν στην πέψη και το μεταβολισμό.
Η παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η οξεία παγκρεατίτιδα εμφανίζεται αιφνιδίως και συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες ημέρες. Η χρόνια παγκρεατίτιδα, αντίθετα, μπορεί να παραμείνει για χρόνια και να προκαλέσει σημαντικές επιπλοκές όπως νεφρική ανεπάρκεια, διαβήτη, υποσιστισμό ή καρκίνο του παγκρέατος.
Περιεχόμενα:
Ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας;
Το κύριο αίτιο της παγκρεατίτιδας είναι η υπερβολική ενεργοποίηση των πεπτικών ενζύμων, η οποία οδηγεί σε φλεγμονή των κυττάρων του παγκρέατος. Τα υποτροπιάζοντα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας μπορούν να οδηγήσουν σε εμφάνιση χρόνιας παγκρεατίτιδας.
Διάφοροι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν παγκρεατίτιδα, όπως η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, οι χολόλιθοι, το ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στην κοιλία, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, το κάπνισμα, το ιστορικό κυστικής ίνωσης, το οικογενειακό ιστορικό παγκρεατίτιδας, τα αυξημένα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα ή τα αυξημένα τριγλυκερίδια.
Η οξεία παγκρεατίτιδα προκαλεί κοιλιακό άλγος στο άνω μέρος την κοιλίας το οποίο επιδεινώνεται μετά από ένα γεύμα, πυρετό, ναυτία, έμετο ή ευαισθησία στην περιοχή του παγκρέατος. Η χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει άλγος στην άνω κοιλία, απώλεια βάρους ή δύσοσμα κόπρανα.
Αν εμφανίσετε τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια άμεσα.
Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής στην αντιμετώπιση της παγκρεατίτιδας;
Η φλεγμονή του παγκρέατος οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή των πεπτικών ενζύμων και κατά συνέπεια μειωμένη απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών από τη διατροφή. Η μειωμένη απορρόφηση των ουσιών αυτών οδηγεί σε απώλεια βάρους, υποσιτισμό και γενικευμένη αδυναμία.
Αν και η διατροφή από μόνη της δεν βοηθά στη θεραπεία της παγκρεατίτιδας, έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς με τη νόσο έχουν οφέλη από την τροποποίηση της διατροφής και άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Ποια τρόφιμα είναι ασφαλή και ποια πρέπει να αποφεύγουμε στην παγκρεατίτιδα;
Αν και η οξεία παγκρεατίτιδα συνήθως υποχωρεί μέσα σε 1-2 εβδομάδες, τα στερεά τρόφιμα πρέπει να αποφεύγονται αυτή τη χρονική περίοδο έτσι ώστε να αποφευχθεί η επιβάρυνση του παγκρέατος. Μετά τη διάγνωση της παγκρεατίτιδας, ο γιατρός συνιστά συνιστά συνήθως στον ασθενή να καταναλώνει μικρές ποσότητες τροφής στα γεύματα.
Μετά την αποδρομή της παγκρεατίτιδας, οι στερεές τροφές μπορούν να εισαχθούν ξανά στη διατροφή χωρίς κινδύνους. Ωστόσο ιδανικά, πρέπει να προτιμώνται τρόφιμα που πέπτονται εύκολα και περιέχουν χαμηλές ποσότητες λίπους.
Οι περισσότεροι γιατροί συνιστούν μία διατροφή υψηλή σε πρωτεΐνες και μέτρια σε ζωικά λίπη και σάκχαρα. Τα παρακάτω τρόφιμα μπορούν να καταναλώνονται με ασφάλεια από τους ασθενείς με παγκρεατίτιδα:
- Τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες, όπως οι φακές και τα φασόλια
- Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
- Φρέσκα φρούτα και λαχανικά
- Τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά όπως τα μούρα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και οι ξηροί καρποί
- Τρόφιμα ολικής αλέσεως
Ιδανικά, πρέπει να μειωθεί επίσης η κατανάλωση τροφίμων όπως το ελαιόλαδο, τα λιπαρά φρούτα (όπως το αβοκάντο) και τα λιπαρά ψάρια λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε λίπη. Η Μεσογειακή δίαιτα είναι μία από αυτές που προτείνονται για την παγκρεατίτιδα καθώς τα τρόφιμα που περιλαμβάνει πέπτονται εύκολα, ιδιαίτερα αν ο ασθενής αναρρώνει από οξεία ή ήπια παγκρεατίτιδα.
Πώς βοηθούν τα παραπάνω τρόφιμα στην ανάρρωση από την παγκρεατίτιδα;
Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αυξάνει την πρόσληψη φυτικών ινών και μειώνει την πρόσληψη χοληστερόλης. Η μείωση της τελευταίας ελαχιστοποιεί την πιθανότητα εμφάνισης χολολίθων και προστατεύει από τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την οξεία παγκρεατίτιδα. Μία διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά βοηθά επίσης στην απομάκρυνση των ελευθέρων ριζών από τον οργανισμό, γεγονός που μειώνει περισσότερο τη φλεγμονή του παγκρέατος.
Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι τρόφιμα πλούσια σε τριγλυκερίδια μεσαίας αλυσίδας, όπως το λάδι καρύδας μπορούν επίσης να βελτιώσουν την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών μετά την εμφάνιση της παγκρεατίτιδας.
Ποια τρόφιμα πρέπει να αποφεύγονται στην παγκρεατίτιδα;
Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ιδιαίτερα τα τηγανιτά και αυτά που περιέχουν πολλά λίπα ή/και πολλά σάκχαρα πρέπει να αποφεύγονται τελείως. Άλλα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται είναι το κόκκινο κρέας, τα αναψυκτικά με ζάχαρη, τα επιδόρπια με ζάχαρη και το πλήρες γάλα.
Με ποιο τρόπο παρεμβάινουν τα παραπάνω τρόφιμα στην ανάρρωση της παγκρεατίτιδας;
Το πάγκρεας είναι το όργανο που επεξεργάζεται τα λίπη. Όταν φλεγμαίνει, είναι δυσκολότερο να απελευθερώσει τα ένζυμα που απαιτούνται για την πέψη των τροφίμων που είναι πλούσια σε λίπη. Η διατροφή με λιπαρά και σάκχαρα αυξάνει επίσης τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στον οργανισμό, γεγονός που αυξάνει ακόμα περισσότερο την πιθανότητα εμφάνισης οξείας παγκρεατίτιδας. Διάφορες έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι η διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε κόκκινο κρέας και επεξεργασμένα κρέατα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.
Ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στην ανάρρωση από την παγκρεατίτιδα;
Μερικές απλές αλλαγές μπορούν να διευκολύνουν την ανάρρωση από την οξεία παγκρεατίτιδα. Ακολουθούν παρακάτω ορισμένα απλά βήματα για τον παραπάνω σκοπό:
- Συχνά γεύματα με μικρές ποσότητες. Το ιδανικό είναι 6-8 μικρά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας έτσι ώστε να περιοριστεί η επιβάρυνση του παγκρέατος.
- Η προσθήκη 1-2 κουταλιών τριγλυκεριδίων μέτριας αλυσίδας στα γεύματα βοηθά στην ανάρρωση από τη σοβαρή χρόνια παγκρεατίτιδα.
- Ένα συμπλήρωμα πολυβιταμινών που περιέχει βιταμίνες A, D, E, K και B12, καθώς και ψευδάργυρο ή φυλλικό οξύ προσφέρει επίσης οφέλη.
- Περιορισμός της κατανάλωσης λιπών κάτω από τα 30γρ την ημέρα και μηδενική πρόσληψη κορεσμένων λιπών.
- Αποφυγή του αλκοόλ και του καπνίσματος.
- Επαρκής κατανάλωση νερού