Μία νέα μεγάλη μελέτη που εξέτασε 645.626 εθελοντές από τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και το Μεξικό ανακάλυψε ένα γονιδιακό αλληλόμορφο που συνδέεται με «σημαντικά μειωμένο» κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας.
Σχεδόν 1 στους 2.500 ανθρώπους φέρει μία μετάλλαξη στο γονίδιο GPR75, γεγονός που οδηγεί σε 1 μόνο λειτουργικό αντίγραφο του συγκεκριμένου γονιδίου. Τα άτομα αυτά, όπως διαπίστωσε η έρευνα έχουν γενικά μειωμένο σωματικό βάρος και 54% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας.
Οι παρατηρήσεις της έρευνας πρακτικά επιβεβαιώνουν ότι το GPR75 είναι ένα από τα αρκετά γονίδια που συνδέονται με την παχυσαρκία.
Η έρευνα βασίστηκε σε μία σχετικά νέα τεχνική που λέγεται whole exome sequencing, η οποία μας επιτρέπει να διαπιστώσουμε μεταλλάξεις σε συγκεκριμένα γονίδια και να εξετάσουμε τις επιδράσεις τους.
Αντί να εξετάζει κάθε γονίδιο ενός ανθρώπου, η παραπάνω τεχνική επικεντρώνεται αποκλειστικά στα εξόνια, τα οποία αποτελούν το 1% περίπου του γονιδιώματος. Τα εξόνια είναι τα τμήματα που περιέχουν τις «οδηγίες» για την παραγωγή των πρωτεϊνών, επομένως αν αναλύσουμε το σύνολο των παραπάνω θα είναι δυνατό να ταυτοποιήσουμε μεταλλάξεις στο τμήμα της παραγωγής πρωτεϊνών κάθε γονιδίου.
Οι μεταλλάξεις αυτές είναι γενικά σπάνιες, ωστόσο όπου εμφανίζονται σχεδόν πάντοτε αποτελούν αιτιολογικό παράγοντα για κάποιο φαινόμενο.
«Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης δεν περιορίζονται αποκλειστικά στο σωματικό βάρος και την παχυσαρκία. Η ανάλυση των εξονίων στο σύνολο του γονιδιώματος μπορεί να μας δώσει σημαντικές πληροφορίες για τη βιολογία των θηλαστικών», υποστήριξαν σε ένα άρθρο που συνόδευσε την έρευνα οι Giles Yeo και Stephen O’Rahilly, δύο επιστήμονες που ασχολούνται με τα μεταβολικά νοσήματα.
Χρησιμοποιώντας την ίδια προσέγγιση, οι επιστήμονες κατάφεραν να ταυτοποιήσουν 16 γονίδια που συνδέονται τόσο με τις μεταλλάξεις των εξονίων, όσο και με το σωματικό βάρος. 4 από τα γονίδια αυτά είχαν ήδη ανακαλυφθεί από προηγούμενες μελέτες για την παχυσαρκία. Τα γονίδια αυτά συνδέθηκαν από τους επιστήμονες των ερευνών αυτών με αυξημένη όρεξη, γεγονός που δείχνει ότι οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης ήταν σε σωστό δρόμο.
Οι μεταλλάξεις του γονιδίου GPR75 ήταν αυτές που επηρέαζαν περισσότερο το σωματικό βάρος, όπως διαπιστώθηκε. Συγκεκριμένα, όσοι εθελοντές είχαν κάποια μετάλλαξη που απενεργοποιεί το ένα αντίγραφο του συγκεκριμένου γονιδίου είχαν 5.3kg χαμηλότερο βάρος κατά μέσο όρο.
Σε εργαστηριακά πειράματα που έκαναν με ποντίκια, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όσα πειραματόζωα είχαν 1 μόνο αντίγραφο του συγκεκριμένου γονιδίου παρουσίαζαν 25% μειωμένο σωματικό βάρος συγκριτικά με τα ποντίκια που είχαν 2 λειτουργικά γονίδια GPR75. Μάλιστα, τα ποντίκια που δεν είχαν κανένα λειτουργικό γονίδιο, είχαν 44% μειωμένο σωματικό βάρος.
«Αν και προς το παρόν δεν γνωρίζουμε αν τα οφέλη από τη συγκεκριμένη μετάλλαξη αποδίδονται σε μειωμένη πρόσληψη ενέργειας, αυξημένη κατανάλωση ή και τα δύο, η έρευνα δείχνει ότι το γονίδιο GPR75 παίζει σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό μεταβολισμό και επομένως ο περιορισμός της λειτουργίας του μπορεί να προσφέρει οφέλη στην απώλεια βάρους», έγραψαν οι Yeo και O’Rahilly.
Αν και ακόμα υπάρχουν αρκετά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το γονίδιο GPR75, τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης αποτελούν μία καλή αρχή.
Στο παρελθόν, άλλες μελέτες είχαν ανακαλύψει και άλλα γονίδια στον άνθρωπο που συνδέθηκαν με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας. Ωστόσο, προς το παρόν δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει σύνδεση αιτίας-αποτελέσματος ή συνδέθηκαν τυχαία.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science.