Μπορεί ένα από τα χάπια που παίρνετε καθημερινά να αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας; Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Internal Medicine διαπίστωσε ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 55 που λαμβάνουν ένα κοινό φάρμακο καθημερινά για τουλάχιστον 3 χρόνια, έχουν 50% αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν άνοια.
Ο λόγος για τα αντιχολινεργικά, μία κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία παθήσεων όπως η κατάθλιψη, η ακράτεια ούρων, οι αλλεργίες και η νόσος του Parkinson. Όπως τόνισαν οι επιστήμονες της έρευνας, τα ευρήματά τους προειδοποιούν του γιατρούς να μην συνταγογραφούν τα φάρμακα αυτά μακροπρόθεσμα σε άτομα ηλικίας άνω των 45, εφόσον υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές.
Αρκετοί επιστήμονες, ωστόσο, είχαν αμφιβολίες σχετικά με τα αποτελέσματα της έρευνας. Ένας από αυτούς ήταν ο Δρ Άλμπερτ Χόφμαν, από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ο οποίος δήλωσε ότι είναι σκεπτικός σχετικά με την παρούσα μελέτη. Όπως τόνισε, δεν είναι σίγουρο ότι η διάγνωση της άνοιας έγινε με ακριβή κριτήρια στους ασθενείς της έρευνας. Επιπλέον, υπάρχει πιθανότητα ο αυξημένος κίνδυνος να αποδίδεται στις παθήσεις που αντιμετωπίζονται από τα αντιχολινεργικά φάρμακα και όχι στα ίδια τα φάρμακα.
Αν και πιστεύει ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να σταματήσουμε τη χορήγηση των αντιχολινεργικών φαρμάκων, τόνισε ότι τα ευρήματα της μελέτης σίγουρα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
Περιεχόμενα:
Μία Κατηγορία Φαρμάκων που Χρησιμοποιείται Συχνά
Αυτή δεν είναι η πρώτη έρευνα που δείχνει ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στη μακροχρόνια χρήση αντιχολινεργικών φαρμάκων και την άνοια. Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2015 στο JAMA Internal Medicine διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που έπαιρναν αντιχολινεργικά φάρμακα για 3 χρόνια ή περισσότερο είχαν 54% αυξημένο κίνδυνο άνοιας σε σχέση με αυτούς που έπαιρναν την ίδια δόση για λιγότερο από 3 μήνες. Σε αντίστοιχα συμπεράσματα κατέληξε και μία έρευνα του 2018 που δημοσιεύτηκε στο The BMJ η οποία διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με άνοια, έχουν 30% αυξημένη πιθανότητα να λαμβάνουν αντιχολινεργικά φάρμακα για τη νόσο του Parkinson, την κατάθλιψη ή προβλήματα του ουροποιητικού.
Ο Μηχανισμός Δράσης των Φαρμάκων
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα δρουν αποκλείοντας την ακετυλοχολίνη, μία ουσία που δρα ως σηματοδότης για το νευρικό σύστημα. Η ακετυλοχολίνη μεταφέρει σήματα που ενισχύουν τις ακούσεις συσπάσεις των μυών, όπως για παράδειγμα αυτούς που εμπλέκονται στην πέψη και τη λειτουργία της ουροδόχου κύστεως. Ο αποκλεισμός της ακετυλοχολίνης μειώνει τις μυϊκές συσπάσεις, γεγονός που βοηθά στην αντιμετώπιση παθήσεων όπως η υπερδραστηρία ουροδόχος κύστη, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και η νόσος του Parkinson.
Ορισμένα αντικαταθλιπτικά, ιδιαίτερα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως η αμιτριπτυλίνη και η δοξεπίνη, έχουν επίσης αντιχολινεργικές ιδιότητες. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ακετυλοχολίνη έχει διαφορετικό ρόλο στον εγκέφαλο όπου επηρεάζει τη μνήμη και τη μάθηση. Ορισμένα αντιχολινεργικά φάρμακα έχουν συνδεθεί μάλιστα στο παρελθόν με βραχεία απώλεια μνήμης και σύγχυση, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους. Κατά συνέπεια, οι γιατροί χορηγούν συνήθως τα φάρμακα αυτά μόνο σε νεαρότερους ενήλικες.
Άλλες κατηγορίες αντικαταθλιπτικών, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) και οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRIs), έχουν επίσης αντιχολινεργικές ιδιότητες, ωστόσο αυτές είναι ασθενέστερες σε σχέση με τα άλλα αντικαταθλιπτικά. Στην παρούσα μελέτη, για παράδειγμα, οι SSRIs συνδέθηκαν με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας για μικρή διάρκεια μετά τη χορήγησή τους, γεγονός που σημαίνει ότι πιθανώς αδεν αποτελούν τους κύριους ενόχους για το συγκεκριμένο πρόβλημα, όπως υποστήριξαν οι ερευνητές.
Ερμηνεύοντας τα Αποτελέσματα της Έρευνας
Χρησιμοποιώντας πληροφορίες από μία μεγάλη βάση ιατρικών δεδομένων, οι ερευνητές ξεχώρισαν περίπου 58.000 ενήλικες άνω των 55 ετών που είχαν διαγνωστεί με άνοια και σχεδόν 225.000 υγιείς ενήλικες ίδιας ηλικίας και φύλου που αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα για τη χρήση 56 αντιχολινεργικών φαρμάκων για να υπολογίσουν τη συνολική έκθεση στα φάρμακα αυτά κατά τα 11 χρόνια πριν από τη διάγνωση της άνοιας.
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα δεν συνδέθηκαν στο σύνολό τους με αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Συγκεκριμένα, δεν παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος στους ασθενείς που λάμβαναν τα παρακάτω φάρμακα:
- Αντισταμινικά, φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των αλλεργιών ή ως υπνωτικά
- Μυοχαλαρωτικά
- Αντισπασμωδικά, τα οποία χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του γαστρεντερικού
- Αντιαρρυθμικά, φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των αρρυθμιών
- Αντιμουσκαρινικοί βρογχοδιαστολείς, φάρμακα που βοηθούν στην αντιμετώπιση της απόφραξης των αεραγωγών, κάτι που εμφανίζεται συχνά στη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Ωστόσο, άλλα αντιχολινεργικά και ιδιαίτερα τα αντικαταθλιπτικά, τα φάρμακα για τη νόσο του Parkinson, τα αντιψυχωσικά, τα φάρμακα για την ακράτεια και τα αντιεπιληπτικά, συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο. Μάλιστα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η σύνδεση αυτή ήταν ισχυρότερη στους ασθενείς που είχαν διαγνωστεί με άνοια πριν τα 80 καθώς και σε αυτούς που έπασχαν από αγγειακή άνοια, ένα είδος άνοιας που συνδέεται με διαταραχές της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο.
Τι Πρέπει να Κάνετε;
Ποιες ενέργειες, επομένως, πρέπει να κάνετε με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας;
Συζητήστε με τον Γιατρό σας
Κατά τη συνταγογράφηση ενός φαρμάκου, ο γιατρός πάντοτε σταθμίζει τους κινδύνους και τα οφέλη από αυτό. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης πρέπει να αποτελέσουν κομμάτι αυτής της συζήτησης.
Μην Σταματήσετε τη Λήψη του Αντιχολινεργικού Φαρμάκου που Παίρνετε
Η απότομη διακοπή ενός αντιχολινεργικού φαρμάκου συχνά ενέχει κινδύνους. Μην σταματήσετε ένα φάρμακο που σας έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός χωρίς να τον συμβουλευτείτε.
Μην Πανικοβάλλεστε
Ακόμα δεν είναι γνωστό αν τα αντιχολινεργικά φάρμακα είναι αυτά που αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας ή αυτό αποδίδεται σε κάποιο άλλο παράγοντα. Περαιτέρω έρευνας θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε μία πιο ξεκάθαρη εικόνα.
Τι Πρέπει να Κρατήσουμε από την Έρευνα
Αν και τα ευρήματα της μελέτης σίγουρα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έρευνα δεν αποδεικνύει ότι τα αντιχολινεργικά φάρμακα προκαλούν άνοια. Όπως τόνισε ο Χόφμαν, υπάρχουν αρκετές δυσκολίες όταν χρησιμοποιούμε βάσεις δεδομένων για να μελετήσουμε την άνοια. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι έχει τεθεί σωστά η διάγνωση της άνοιας.
Δεν είναι επίσης σαφές αν το αντιχολινεργικό φάρμακο ή η νόσος για την οποία χορηγήθηκε είναι αυτό που ευθύνεται για τον αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Συχνά, μία υποκείμενη νόσος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών. Ο αποκλεισμός των παραπάνω παραγόντων αποτελεί πρόκληση για τους ερευνητές, κατέληξε ο Χόφμαν.
Βιβλιογραφία: Harvard Health