Στη σύγχρονη ιατρική, το νάτριο, δηλαδή το στοιχείο που περιέχεται στο αλάτι, θεωρείται γενικά ανεπιθύμητο. Η αυξημένη πρόσληψη νατρίου συνδέεται με κατακράτηση ύδατος και αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για την υπέρταση. Τόσο η αυξημένη κατανάλωση νατρίου όσο και η υπέρταση αποτελούν μείζονες παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και για την εμφάνιση επιπλοκών στους ασθενείς που ήδη πάσχουν από την παραπάνω νόσο. Αν αναλογιστούμε τον μεγάλο αριθμό ασθενών που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, ο περιορισμός του άλατος μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο αυτής της σοβαρής νόσου.
Πράγματι, οι οδηγίες σήμερα είναι σαφείς και υποστηρίζουν ότι στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να περιορίζεται η ημερήσια κατανάλωση άλατος. Ιδιαίτερα στους ασθενείς που νοσηλεύονται για καρδιακή ανεπάρκεια, πρέπει να δίνεται διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, μέχρι την απομάκρυνσή τους από το νοσοκομείο. Πού βασίζεται όμως η οδηγία για τον περιορισμό της πρόσληψης άλατος; Υπάρχουν δεδομένα ερευνών για να τη στηρίζουν ή είναι γενική κατεύθυνση;
Η μέτρια πρόσληψη νατρίου είναι επιβλαβής για τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια
Η πρόσληψη νατρίου σχετίζεται με κατακράτηση υγρών, εξ’ου και ο μετεωρισμός που συχνά ακολουθεί ένα γεύμα με πολύ αλάτι. Η αυξημένη πρόσληψη νατρίου μπορεί επίσης να επιδεινώσει την υπέρταση. Η τελευταία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας ή μπορεί να την επιδεινώσει εφόσον ήδη επηρεάζει έναν ασθενή. Η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει επίσης άλλες καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο ή νεφρική ανεπάρκεια. Μία διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση ή την πρόληψη της υψηλής αρτηριακής πίεσης, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο των παραπάνω νόσων.
Οι διατροφές υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο περιλαμβάνουν συνήθως υψηλό αριθμό λιπών και θερμίδων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και τις σχετιζόμενες με αυτή επιπλοκές. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι μπορεί να υπάρχει σύνδεση μεταξύ της πρόσληψης νατρίου, της οστεοπόρωσης και του καρκίνου του στομάχου. Επιπλέον, η κατανάλωση τροφίμων με πολύ αλάτι για παρατεταμένη διάρκεια μπορεί να προκαλέσει συνήθεια σε αυτή τη γεύση, με αποτέλεσμα να επιλέγετε συχνότερα τρόφιμα με περισσότερο αλάτι.
Η μέτρια κατανάλωση νατρίου ΔΕΝ είναι επιβλαβής για τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια
Οι καρδιολόγοι εξασκούν συνήθως ιατρική βασισμένη σε αποδείξεις, ωστόσο αρκετές από τις οδηγίες τους σχετικά με την πρόσληψη νατρίου για τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια βασίζονται σε υποθέσεις. Τα δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση άλατος στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να περιορίζεται στα 2000mg την ημέρα, είναι περιορισμένα. Επίσης, ρεαλιστικά, είναι δύσκολο να διαπιστώσουμε πόσοι ασθενείς συμμορφώνονται με αυτή την οδηγία, καθώς το αλάτι βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα.
Σε μία συστηματική μελέτη με 9 έρευνες που δημοσιεύτηκε προφάτως στο JAMA Internal Medicine, βρέθηκαν ελάχιστα δεδομένα που δείχνουν ότι οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια που δεν νοσηλεύονται, έχουν οφέλη από τη διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Αναφορικά με τους ασθενείς που νοσηλεύονται για καρδιακή ανεπάρκεια, τα δεδομένα δεν ήταν σαφή. Η παραπάνω μελέτη ήταν ιδιαίτερα λεπτομερής, καθώς μόλις 9 από τις 2655 έρευνες που εξετάστηκαν θεωρήθηκαν επαρκείς για να συνυπολογιστούν στη μελέτη. Το σημαντικότερο κομμάτι επομένως είναι ότι, παρά το συμπέρασμα της μελέτης, δεν υπάρχουν καλής ποιότητας δεδομένα σχετικά με τον περιορισμό του νατρίου στην καρδιακή ανεπάρκεια.
Η ζωή ενός ασθενούς με καρδιακή ανεπάρκεια είναι ήδη αρκετά περίπλοκη. Είναι σημαντικό να μην επιβαρύνεται η ποιότητα ζωής του ασθενούς χωρίς ο γιατρός να μπορεί να στηρίξει την οδηγία του σε αδιάσειστα δεδομένα ερευνών. Καθώς οι ασθενείς δυσκολεύονται συχνά να ακολουθήσουν τις διάφορες θεραπείες της καρδιακής ανεπάρκειας, ο γιατρός οφείλει να εστιάσει περισσότερο στις οδηγίες που βασίζονται σε ισχυρά δεδομένα, όπως τη φαρμακευτική αγωγή, τη φυσική άσκηση και την αντιμετώπιση των συνοδών νόσων, για παράδειγμα του διαβήτη.
Συμπέρασμα: Μέχρι να έχουμε περισσότερα δεδομένα, είναι ισοπαλία
Προς το παρόν φαίνεται ότι τα επιχειρήματα καμίας από τις δύο πλευρές δεν είναι αρκετά. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς πρέπει να καταναλώνουν αλάτι με μέτρο, μέχρι να έχουμε περισσότερα δεδομένα. Επί απουσίας καλών κλινικών δεδομένων, η αποφυγή της αυξημένης κατανάλωσης αλατιού αποτελεί ένα υγιές μέτρο για όλους μας, ανεξαρτήτως παρουσίας ή όχι καρδιακής ανεπάρκειας.
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ορισμένοι ασθενείς να είναι περισσότερο ευαίσθητοι στο αλάτι σε σχέση με άλλους. Επομένως, ο περιορισμός της κατανάλωσης άλατος από αυτούς που είναι πιο ευαίσθητοι, ίσως είναι καλύτερη επιλογή προς το παρόν. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό εξέλιξη αρκετές έρευνες σχετικά με το αλάτι και την καρδιακή ανεπάρκεια, επομένως σύντομα θα έχουμε απαντήσεις.
Βιβλιογραφία: Harvard Health