Φαρμακευτική Φωτοευαισθησία

Τι είναι η φαρμακευτική φωτοευαισθησία;

Η φαρμακευτική φωτοευαισθησία συμβαίνει όταν ορισμένα φάρμακα προκαλούν εμφάνιση ηλιακών εγκαυμάτων ή δερματίτιδας σε τμήματα του δέρματος που έχει εκτεθεί στον ήλιο. Τα παραπάνω εξανθήματα μπορεί να είναι κνησμώδη.

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν επίσης ονυχόλυση, αποκόλληση δηλαδή των ονύχων από την κοίτη. Αυτό λέγεται και φωτο-ονυχόλυση.

Τι προκαλεί την φαρμακευτική φωτοευαισθησία;

Η φαρμακευτική ή χημική φωτοευαισθησία συμβαίνει όταν ένα φάρμακο ή χημική ουσία συνδυάζεται με την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου με αποτέλεσμα να προκαλεί μία φωτοτοξική ή φωτοαλλεργική αντίδραση. Οι ουσίες αυτές λέγονται φωτοευαισθητοποιητές και μπορεί να είναι τοπικά φάρμακα ή φάρμακα που λαμβάνονται από του στόματος. Ο παρακάτω πίνακας περιλαμβάνει τα πιο κοινά φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν φωτοευαισθησία.

Αντιβιοτικά
  • Τετρακυκλίνες
  • Φθοριοκινολόνες
  • Σουλφοναμίδες
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
  • Ιβουπροφένη
  • Ναπροξένη
  • Κετοπροφένη
  • Σελεκοξίμπη
Διουρητικά
  • Φουροσεμίδη
  • Βουμετανίδη
  • Υδροχλωροθειαζίδη
Ρετινοειδή
  • Ισοτρετινοΐνη
  • Ακιτρετίνη
Υπογλυκαιμικά
  • Σουλφονυλουρίες
Αντιψυχωσικά
  • Φαινοθειαζίνες
  • Θειοξανθίνες
Άλλα φάρμακα
  • 5-αμινολεβουλινικό οξύ
  • Μεθυλ-5-αμινολεβουλινικό οξύ
  • Φωτοφρίνη
  • Βεμουραφενίμπη (50%)
  • Δαμπραφενίμπη
  • Ιματινίμπη
  • Βαντετανίμπη
  • Αμιωδαρόνη
  • Διλτιαζέμη
  • Κινίνη
  • Κινιδίνη
  • Υδροξυχλωροκίνη
  • Εναλαπρίλη
  • Δαψόνη
  • Βορικοναζόλη

Τοπικά φάρμακα-φωτοευαισθητοποιητές

Αντηλιακά
  • Βενζοφαινόνες
  • Παρα-αμινοβενζοϊκό οξύ (PABA)
  • Σαλικυλικά
Αρώματα
  • Μόσχος
  • 6-μεθυλκουμαρίνη
Διάφορα
  • 5-φθοριοουρακίλη
  • Λιθανθρακόπισσα

Ποια είναι τα κλινικά συμπτώματα της φαρμακευτικής φωτοευαισθησίας;

Τα κλινικά συμπτώματα της φαρμακευτικής φωτοευαισθησίας ποικίλλουν ανάλογα με τον παράγοντα που ενοχοποιείται για την εμφάνισή της και το είδος της αντίδρασης που προκαλεί στο δέρμα. Η αντίδραση μπορεί να είναι φωτοτοξική ή φωτοαλλεργική.

Οι φωτοτοξικές αντιδράσεις είναι αποτέλεσμα άμεσης βλάβης στους ιστούς που προκαλέται από ενεργοποίηση του φωτοευαισθητοποιητικού παράγοντα από το φως, ενώ οι φωτοαλλεργικές αντιδράσεις είναι αποτέλεσμα κυτταρικής ανοσιακής απόκρισης στην οποία το αντιγόνο είναι ο φωτοευαισθητικός παράγοντας που ενεργοποιείται από το φως.

Οι φωτοαλλεργικές αντιδράσεις είναι λιγότερο συχνές από τις φωτοτοξικές και προκαλούνται συνήθως από τοπικά φάρμακα-φωτοευαισθητοποιητές. Αν και ορισμένα από του στόματος φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν φωτοαλλεργικές αντιδράσεις, τα περισσότερα προκαλούν φωτοτοξικές. Λίγα είναι τα φάρμακα που προκαλούν τόσο φωτοτοξικές όσο και φωτοαλλεργικές αντιδράσεις.

Τα συμπτώματα της φωτοτοξικής και της φωτοαλλεργικής αντίδρασης είναι διαφορετικά.

Φωτοτοξική αντίδραση
  • Η δερματική αντίδραση εμφανίζεται μέσα σε λεπτά ή ώρες από την έκθεση στον παράγοντα και το φως
  • Εμφανίζεται ως υπερβολική αντίδραση σε ηλιακό έγκαυμα (ερυθρότητα και οίδημα)
  • Φυσαλίδες, κυψελίδες και πομφόλυγες μπορεί να εμφανιστούν σε σοβαρές αντιδράσεις (ψευδοπορφυρία)
  • Μπορεί να υπάρχει κνησμός
  • Σπανιότερα, μπορεί να αλλάξει το χρώμα του δέρματος (μπλε-πράσινη χρώση σχετίζεται με την αμιωδαρόνη)
  • Η αντίδραση περιορίζεται στο κομμάτι του δέρματος που εκτέθηκε στον ήλιο
  • Φωτο-ονυχόλυση μπορεί να προκληθεί από αρκετά από του στόματος φάρμακα-φωτοευαισθητοποιητές και αυτό μπορεί να είναι το μοναδικό σύμπτωμα σε άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα
Φωτοαλλεργική αντίδραση
  • Εκζεματώδης, κνησμώδης αντίδραση η οποία εμφανίζεται 24-72 ώρες μετά την έκθεση στον παράγοντα και το ηλιακό φως
  • Μπορεί να επεκταθεί σε περιοχές που δεν έχουν εκτεθεί στον ήλιο
  • Δεν υπάρχει υπερχρωματισμός του δέρματος

Ποια είναι η θεραπεία της φαρμακευτικής φωτοευαισθησίας;

Ο κύριος στόχος της θεραπείας είναι να ταυτοποιήσει τον παράγοντα που ευθύνεται για τη φωτοευαισθησία και, αν είναι δυνατό, να τον απομακρύνει. Σε περίπτωση που ο ασθενής λαμβάνει φάρμακα για την αντιμετώπιση κάποιας πάθησης και δεν είναι δυνατό να διακοπεί η χορήγησή τους, ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει τον ήλιο. Αυτό γίνεται με τη χρήση αντηλιακού και ρουχισμού που προστατεύει από τον ήλιο.

Βιβλιογραφία: Dermnet NZ

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα