Μία τάξη φαρμάκων που χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης συνδέεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας έρευνας.
Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs) χορηγούνται για την καταστολή της παραγωγής του γαστρικού οξέος στο στόμαχο και αποτελούν μία από τις πλέον χρησιμοποιούμενες κατηγορίες φαρμάκων σήμερα. Μία έρευνα, ωστόσο, αποκάλυψε ότι η μακροχρόνια χρήση των φαρμάκων αυτών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του στομάχου κατά 250%.
Ο αυξημένος κίνδυνος σχετίζεται με το βακτήριο Helicobacter pylori (ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού), το οποίο βρίσκεται φυσιολογικά σε περισσότερο από το 50% του παγκοσμίου πληθυσμού. Στους περισσότερους ανθρώπους δεν προκαλεί συμπτώματα, ωστόσο σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου.
Προηγούμενες έρευνες είχαν διαπιστώσει ότι οι ασθενείς με λοίμωξη από Helicobacter pylori που λαμβάνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν ατροφική γαστρίτιδα, μία πρόδρομη μορφή καρκίνου του στομάχου.
Αν και ο μηχανισμός της παραπάνω σύνδεσης δεν είναι ακόμα σαφής, οι επσιτήμονες πιστεύουν εδώ και αρκετά χρόνια ότι η αντιμετώπιση της λοίμωξης πριν την έναρξη της θεραπείας με αναστολείς αντλίας πρωτονίων μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου.
Πρόσφατες έρευνες, ωστόσο, δείχνουν ότι αυτό μάλλον δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
«Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων αποτελούν σημαντικό κομμάτι της θεραπείας για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και θεωρούνται ιδιαίτερα ασφαλείς για βραχυπρόθεσμη χρήση», είπε ο Ίαν Γουόνγκ, ένας επιστήμονας από το University College London που έλαβε μέρος στην έρευνα.
«Ωστόσο, η αχρείαστη μακροχρόνια χρήση τους πρέπει να αποφεύγεται».
Ο Γουόνγκ και οι συνεργάτες του ανέλυσαν μία βάση δεδομένων υγείας από το Χονγκ Κονγκ και ταυτοποίησαν 63.397 ενήλικες που είχαν λάβει τριπλή θεραπεία για την αντιμετώπιση του ελικοβακτηριδίου (ένα PPI και 2 αντιβιοτικά).
Μετά την αποδρομή της λοίμωξης, οι ερευνητές παρακολούθησαν την πορεία των εθελοντών για 7.5 χρόνια κατά μέσο όρο. Οι 3.271 εθελοντές συνέχισαν να παίρνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων για σχεδόν 3 χρόνια ακόμα, ενώ 21.729 εθελοντές επέλεξαν μία εναλλακτική κατηγορία φαρμάκων, τους Η2 αποκλειστές.
Από τους 63.397 ασθενείς που είχαν λάβει αρχικά την τριπλή θεραπεία, οι 153 παρουσίασαν καρκίνο του στομάχου, ωστόσο, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, αυτοί που συνέχισαν τη θεραπεία με αναστολείς αντλίας πρωτονίων είχαν 2.44 φορές αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνο. Αντιθέτως, στους εθελοντές που επέλεξαν τους Η2 αποκλειστές δεν παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος.
Επιπλέον, η μεγαλύτερη συχνότητα χρήσης των PPI, αλλά και η μεγαλύτερη διάρκεια της θεραπείας με τα φάρμακα αυτά αύξανε τον κίνδυνο καρκίνου ακόμα περισσότερο.
Η καθημερινή χρήση αναστολέων αντλίας πρωτονίων συνδέθηκε με 4.55 φορές αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, ενώ ο κίνδυνος ήταν σχεδόν 8 φορές υψηλότερος σε αυτούς που λάμβαναν τα φάρμακα για περισσότερο από 3 χρόνια.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν ότι καθώς η μελέτη τους ήταν μία έρευνα παρατήρησης, δεν είναι δυνατό να αποδειχθεί ότι οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων αποτελούν αίτιο εμφάνισης του καρκίνου, ωστόσο οι παρατηρήσεις τους έχουν ενδιαφέρον καθώς δείχνουν ότι υπάρχουν αρκετά που δεν γνωρίζουμε για αυτή την κατηγορία φαρμάκων.
«Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε το γεγονός ότι οι επιστήμονες δεν παρατήρησαν σύνδεση ανάμεσα στον καρκίνο του στομάχου και τη μακροχρόνια θεραπεία με άλλα φάρμακα που καταστέλλουν την παραγωγή του γαστρικού οξέος, γεγονός που δείχνει ότι η καταστολή αυτή δεν αποτελεί τον μοναδικό παράγοντα κινδύνου», είπε ο Ρίτσαρντ Φερρέρο, ένας ερευνητής από το Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Hudson στην Αυστραλία, ο οποίος δεν είχε λάβει μέρος στην έρευνα.
«Η παρούσα μελέτη έχει μεγάλη σημασία καθώς οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων βρίσκονται μέσα στα 10 φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνότερα», πρόσθεσε ο ίδιος.
Αν και το ποσοστό του αυξημένου κινδύνου φαίνεται μεγάλο, πρακτικά η μακροχρόνια χρήση των αναστολέων αντλίας πρωτονίων συνδέεται με σχεδόν 4 επιπλέον περιστατικά καρκίνου του στομάχου ανά 10.000 άτομα ετησίως, σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας.
Θα χρειαστεί σίγουρα να γίνουν περισσότερες έρευνες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες ανεπιθύμητες ενέργειες των αναστολέων αντλίας πρωτονίων για να κατανοήσουμε την σύνδεση που παρατήρησε η έρευνα, ωστόσο προς το παρόν αρκεί να κρατήσουμε ότι η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όταν γίνεται μακροπρόθεσμα.
«Αρκετές έρευνες παρατήρησης έχουν διαπιστώσει ανεπιθύμητες ενέργειες από τους αναστολείς αντλίας πρωτονίων», είπε ο Στίβεν Έβανς, ένας επιστήμονας που δεν έλαβε μέρος στην έρευνα.
«Μία πιθανή εξήγηση για το γεγονός αυτό είναι ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων και ιδιαίτερα αυτοί που συνεχίζουν τη λήψη τους μακροπρόθεσμα, είναι γενικά περισσότερο ασθενείς σε σχέση με αυτούς που δεν παίρνουν τα συγκεκριμένα φάρμακα», κατέληξε.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Gut.