Εξετάσεις για την Άνοια: Πότε Πρέπει να Γίνονται;

Οι περισσότερες γυναίκες κάνουν μαστογραφία και κολονοσκόπηση τακτικά με σκοπό να ανιχνεύσουν εγκαίρως τα πρώιμα συμπτώματα των καρκίνων του μαστού και του παχέος εντέρου αντιστοίχως. Στις δύο παραπάνω παθήσεις, η έγκαιρη διάγνωση έχει μεγάλη σημασία καθώς στο στάδιο αυτό οι θεραπείες είναι περισσότερο αποτελεσματικές. Σε αρκετούς δημιουργείται επομένως το ερώτημα γιατί δεν γίνονται προληπτικές εξετάσεις και για άλλες παθήσεις, όπως η άνοια, με τη χρήση ερωτηματολογίων, εξετάσεις αίματος ή απεικονιστικές εξετάσεις.

Σύμφωνα με το US Preventive Services Task Force (USPSTF), μία ομάδα ειδικών σχετικά με την πρόληψη από τις ΗΠΑ, δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένα οφέλη από τον προσυμπτωματικό έλεγχο σε ασθενείς χωρίς έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Ο κύριος λόγος είναι ότι αν και για τον καρκίνο, υπάρχει η δυνατότητα για έγκαιρες παρεμβάσεις, όπως η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και η χειρουργική αφαίρεση, δεν υπάρχουν αντίστοιχες προσεγγίσεις για την επιβράδυνση της πορείας της άνοιας.

«Για αρκετές νόσους γνωρίζουμε ότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε χορήγηση θεραπείας και επιβράδυνση της πορείας της νόσου, ωστόσο στις παθήσεις για τις οποίες δεν υπάρχουν τέτοιες θεραπείες, δεν υπάρχει λόγος να γίνεται προσυμπτωματικός έλεγχος», είπε ο Δρ Άαρον Φίλιπ Νέλσον, βοηθός καθηγητής ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Η Αλήθεια για τις Εξετάσεις της Άνοιας

Ορισμένες εξετάσεις για την άνοια δεν έχουν μεγάλη διαγνωστική αξία, όπως για παράδειγμα ο γενετικός έλεγχος για τη νόσο Alzheimer. Η μόνη γενετική εξέταση που μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια την εμφάνιση της νόσου αφορά μία αυτοσωμική επικρατή μορφή της νόσου, γνωστή ως οικογενή νόσος Alzheimer με πρώιμη έναρξη. Η μορφή αυτή είναι αρκετά σπάνια και εμφανίζεται συνήθως πριν τη μέση ηλικία.

Συχνά, γίνεται και μία εξέταση αίματος που αναζητεί ένα γονίδιο, το APO-e4. Το τελευταίο έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο νόσου Alzheimer, ωστόσο η αναζήτησή του δεν είναι ευρέως αποδεκτή ως προγνωστικός παράγοντας καθώς η παρουσία του δεν καθορίζει απαραίτητα ότι θα εμφανιστεί η νόσος.

Αμφιβόλου ακριβείας είναι επίσης αρκετά τεστ τα οποία γίνονται στο σπίτι. Το Alzheimer’s Association των ΗΠΑ συνιστά να μην γίνονται τα τεστ αυτά καθώς δεν μπορούν να εκτιμήσουν με ακρίβεια τον κίνδυνο που διατρέχει ο ασθενής. Συχνά, είναι επίσης δύσκολο να γίνει διαχωρισμός ανάμεσα στα συμπτώματα που προκαλούνται φυσιολογικά με την ηλικία και την έκπτωση της μνήμης που αποδίδεται σε κάποια άλλη πάθηση. Η εκτίμηση της άνοιας πρέπει να γίνεται μόνο από νευρολόγο, γηρίατρο ή νευροψυχολόγο, ένα γιατρό δηλαδή που μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τα αποτελέσματα.

Ακόμα κι αν η εξέταση από έναν γιατρό δείξει ότι παρουσιάζετε έκπτωση της μνήμης, μία κατάσταση που λέγεται ήπια έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, αυτό δεν σημαίνει ότι θα παρουσιάσετε σίγουρα άνοια. Αν και σίγουρα η διάγνωση της ήπιας έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα, το 40-70% των ασθενών με τη διάγνωση αυτή, δεν θα παρουσιάσουν άνοια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Με τον προσυμπτωματικό έλεγχο, υποβάλετε ουσιαστικά τον εαυτό σας σε αχρείαστο στρες και άγχος για να καταλήξετε σε ασαφή συμπεράσματα.

Πότε Πρέπει να Γίνεται Έλεγχος;

Αν και ο έλεγχος χωρίς να υπάρχουν συμπτώματα άνοιας μάλλον είναι ανούσιος, όπως δήλωσε ο Δρ Νέλσον, «Αν παρουσιάσετε οποιοαδήποτε έκτπωση στις γνωστικές σας λειτουργίες είναι ίσως σκόπιμο να επισκεφθείτε τον γιατρό σας».

Η φυσιολογική έκπτωση της μνήμης που επέρχεται με την ηλικία δεν αποτελεί αίτιο ανησυχίας. Ωστόσο, αν αρχίσετε να ξεχνάτε πληροφορίες που κάποτε γνωρίζατε καλά ή η απώλεια μνήμης επηρεάζει την καθημερινότητά σας, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. «Αν αρχίσετε να ξεχνάτε πού πήγατε σχολείο, πώς λένε τα εγγόνια σας ή δυσκολεύεστε να επιτελέσετε διάφορες εργασίες μέσα στο σπίτι σας που παλαιότερα κάνατε με ευκολία, τότε προφανώς η έκπτωση της μνήμης δεν είναι αμελητέα», είπε ο Δρ Νέλσον.

Κατά την επίσκεψη στο γιατρό, θα κάνετε διάφορες εξετάσεις, μεταξύ των οποίων και νευρολογική εκτίμηση για να διαπιστωθεί η λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Θα εξεταστούν επίσης τα αντανακλαστικά, οι κινήσεις των οφθαλμών, η ομιλία και ο συντονισμός.

Ο γιατρός θα σας κάνει επίσης ερωτήσεις για να εκτιμήσει τη βραχυπρόθεσμη μνήμη σας, την προσοχή και την ομιλία. Ανάλογα με τις επιδόσεις σας στις παραπάνω εξετάσεις, μπορεί να σας παραπέμψει σε ένα νευροψυχολόγο για μία καλύτερη εκτίμηση. Σε ορισμένους ασθενείς, χρειάζεται να γίνουν επίσης απεικονιστικές εξετάσεις στον εγκέφαλο, όπως μαγνητική ή αξονική τομογραφία για να ανιχνευθούν δομικές βλάβες σε αυτόν.

Η εκτίμηση μπορεί να περιλαμβάνει και εξετάσεις για τον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων που μπορεί να προκαλέσουν έκπτωση της μνήμης, όπως:

Οι παραπάνω παθήσεις στο σύνολό τους μπορούν να αντιμετωπιστούν. Θα εξεταστεί επίσης αν λαμβάνετε φάρμακα που επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, όπως αντισταμινικά ή αναλγητικά.

Αν διαπιστωθεί ότι έχετε έκπτωση της μνήμης πρωίμου σταδίου, ο γιατρός θα σας καθοδηγήσει για τα επόμενα βήματα. Αν και δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την άνοια, οι αναστολείς χολινεστεράσης μπορούν να βοηθήσουν με την απώλεια μνήμης και τη σύγχυση. Ο γιατρός μπορεί να σας εξηγήσει τις επιλογές σας και να σας ενημερώσει για την πορεία της νόσου. Ένα από τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης διάγνωσης είναι ότι μπορείτε να ξεκινήστε μα προγραμματίζετε το μέλλον πριν η νόσος επηρεάσει αυτή σας την ικανότητα.

Βιβλιογραφία: Harvard Health

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα