Η νόσος Alzheimer αποτελεί τη συχνότερη μορφή άνοιας και σήμερα επηρεάζει περισσότερους από 1 στους 9 ενήλικες άνω των 65 ετών.
Η νόσος χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση πλακών β αμυλοειδούς, καθώς και την παρουσία νευροϊνιδικών πλεγμάτων στον εγκέφαλο. Οι εναποθέσεις των παραπάνω πρωτεϊνών προκαλούν βλάβες στα εγκεφαλικά κύτταρα με αποτέλεσμα την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών που παρατηρείται στους ασθενείς με νόσο Alzheimer.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι οι η παρουσία των παραπάνω παθολογικών δεικτών για τη νόσο Alzheimer δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι ο ασθενής θα παρουσιάσει έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Ορισμένοι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα να διατηρούν τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου παρά την παρουσία των παραπάνω πρωτεϊνών.
Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών που κάνουν φυσική άσκηση ή διάφορες ασκήσεις που χρειάζονται σκέψη, έχουν καλύτερες επιδόσεις στις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών ανεξαρτήτως των επιπέδων του β αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
Αν και προσφάτως έχουν εγκριθεί ορισμένα φάρμακα που μπορούν να περιορίσουν τα επίπεδα του β αμυλοειδούς και των νευροϊνιδικών πλεγμάτων στον εγκέφαλο, οι κλινικές δοκιμές που εξέτασαν τα φάρμακα αυτά παρατήρησαν ότι δεν μπορούν να επιβραδύνουν την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών.
Το παραπάνω γεγονός αναδεικνύει τη μεγάλη ανάγκη που υπάρχει σήμερα για νέες προσεγγίσεις και αλλαγές στον τρόπο ζωής που θα προσφέρουν οφέλη στην επιβράδυνση της νόσου Alzheimer.
Διατροφή
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο τη δίαιτα DASH όσο και η Μεσογειακή δίαιτα μπορούν να βελτιώσουν τις γνωστικές λειτουργίες. Η δίαιτα MIND, η οποία βασίστηκε στις δύο παραπάνω δίαιτες, έχει σχεδιαστεί ειδικά με σκοπό τη βελτίωση της υγείας του εγκεφάλου.
Η δίαιτα MIND περιλαμβάνει κυρίως πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μούρα, όσπρια, ψάρια, ξηρούς καρπούς και τρόφιμα ολικής αλέσεως, περιορίζοντας παράλληλα την κατανάλωση βουτύρου, τυριού και κρέατος.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι η δίαιτα MIND μπορεί να επιβραδύνει την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών που σχετίζεται με την ηλικία και να περιορίσει τον κίνδυνο νόσου Alzheimer.
Μία πρόσφατη μελέτη από το Rush University Medical Center του Σικάγο εξερεύνησε αν η δίαιτα MIND μπορεί να βελτιώσει τις γνωστικές λειτουργίες στους ηλικιωμένους ανεξαρτήτως των παθολογικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.
Όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες της μελέτης, οι εθελοντές που ακολούθησαν τη δίαιτα MIND είχαν υψηλότερα σκορ στις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών, ανεξαρτήτως των παθολογικών δεικτών της νόσου Alzheimer στον εγκέφαλο. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι η δίαιτα MIND δημιουργεί ανθεκτικότητα στις αρνητικές επιδράσεις των πλακών β αμυλοειδούς και των νευροϊνιδικών πλεγμάτων.
Οι συγγραφείς πρόσθεσαν επίσης ότι αν κατανοήσουμε τις επιδράσεις της διατροφής και άλλων παραγόντων του τρόπου ζωής στη λειτουργία του εγκεφάλου θα είναι ευκολότερο να αναπτύξουμε νέες θεραπείες για την επιβράδυνση της νόσου Alzheimer.
Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Alzheimer’s Disease.
Δίαιτα MIND και Εγκέφαλος
Η νέα έρευνα ανέλυσε δεδομένα από τη βάση δεδομένων Rush Memory and Aging Project (MAP) για 569 εθελοντές. Η βάση Rush MAP περιλαμβάνει ενήλικες άνω των 65 ετών και έχει ως στόχο να ταυτοποιήσει περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου Alzheimer.
Οι εθελοντές που συμμετέχουν στη μελέτη κάνουν εξετάσεις ετησίως στις οποίες καταγράφονται όλοι οι παράγοντες του τρόπου ζωής που πιθανώς συνδέονται με τη νόσο Alzheimer. Οι επιστήμονες της μελέτης εξετάζουν επίσης τους εγκεφάλους των εθελοντών (μετά θάνατον) με σκοπό να διαπιστώσουν παθολογικές αλλαγές που συνδέονται με τη νόσο Alzheimer.
Ο κάθε εθελοντής που συμμετείχε στη νέα μελέτη συμπλήρωσε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο είχε πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή. Με βάση το ερωτηματολόγιο αυτό, οι επιστήμονες της μελέτης κατάφεραν να εκτιμήσουν αν οι εθελοντές έκαναν τη δίαιτα MIND ή όχι.
Οι ερευνητές είχαν επίσης δεδομένα από τις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών που είχε κάνει ο κάθε εθελοντής λίγο πριν καταλήξει. Μετά το θάνατο του κάθε εθελοντή, όπως προαναφέρθηκε, οι επιστήμονες έκαναν νεκροτομή με σκοπό να διαπιστώσουν την παρουσία παθολογικών πρωτεϊνών ή άλλων αλλαγών του εγκεφάλου που συνδέονται με τη νόσο Alzheimer.
Περίπου το 1/3 των εθελοντών είχαν διαγνωστεί με νόσο Alzheimer κάποια στιγμή πριν το θάνατό τους. Ωστόσο, εξετάζοντας τους εγκεφάλους των εθελοντών μετά θάνατον, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι περίπου οι 2 στους 3 είχαν τις χαρακτηριστικές βλάβες της νόσου Alzheimer.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν επίσης θετική σύνδεση ανάμεσα στη συμμόρφωση με τη διατροφή MIND και την κατάσταση των γνωστικών λειτουργιών πριν το θάνατο των ασθενών. Επιπλέον, η δίαιτα MIND συνδέθηκε με μειωμένο ρυθμό έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών.
Μάλιστα, όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, η σύνδεση ανάμεσα στη δίαιτα MIND και τις γνωστικές λειτουργίες ήταν ανεξάρτητη από τα επίπεδα των παθολογικών πρωτεϊνών της νόσου Alzheimer στον εγκέφαλο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι τα αποτελέσματα της μελέτης βασίστηκαν στα ερωτηματολόγια που συμπλήρωσαν οι εθελοντές σχετικά με τη διατροφή τους. Θέλοντας να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα αλλοίωσης των δεδομένων εξ’ αιτίας της έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών σε ορισμένους εθελοντές, οι επιστήμονες έκαναν ξανά ανάλυση των δεδομένων εξαιρώντας όσους εθελοντές είχαν ήδη παρουσιάσει ήπια έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών όταν έγινε η συλλογή των δεδομένων.
Η σύνδεση ανάμεσα στη δίαιτα MIND και τις γνωστικές λειτουργίες παρέμεινα ακόμα και μετά την παραπάνω προσαρμογή.
Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια και όταν εξετάστηκαν στην ανάλυση μόνο οι εθελοντές με υψηλά επίπεδα παθολογικών βλαβών από τη νόσο Alzheimer στον εγκέφαλο. Το γεγονός αυτό πρακτικά επιβεβαιώνει ότι η σύνδεση ανάμεσα στη δίαιτα MIND και τη διατήρηση των γνωστικών λειτουργιών είναι ανεξάρτητη από τα επίπεδα των παθολογικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.
Συνολικά, τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι οι θετικές επιδράσεις της δίαιτας MIND στον εγκέφαλο δεν συνδέονται με μείωση στα επίπεδα των παθολογικών πρωτεϊνών της νόσου Alzheimer.
Καταλήγοντας, οι επιστήμονες τόνισαν ότι η μελέτη τους είχε και ορισμένους περιορισμούς. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι οι πληροφορίες για τη διατροφή προήλθαν από ερωτηματολόγια δεν αποκλείει την πιθανότητα να υπάρχουν ανακρίβειες. Θέλοντας να αντιμετωπίσουν το παραπάνω πρόβλημα, οι επιστήμονες έβγαλα το μέσο όρο από τα ερωτηματολόγια που συμπλήρωσε ο κάθε εθελοντής ετησίως.
Ένας άλλος περιορισμός της έρευνας ήταν ότι εξέτασε επί το πλείστον άνδρες καυκάσιους εθελοντές.