Η χρόνια έλλειψη ύπνου καθιστά συχνά δύσκολο να συγκεντρωθούμε σε μία δρασηριότητα. Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι η στέρηση του ύπνου έχει σχεδόν την ίδια επίδραση στη γνωστικότητά και το συντονισμό μας με λίγα ποτήρια αλκοόλ.
Τι μπορούμε να κάνουμε όταν πρέπει να συγκεντρωθούμε αλλά είμαστε κουρασμένοι;
Αρκετοί από εμάς αντιμετωπίζουμε την παραπάνω πρόκληση με μία κούπα καφέ ή με σόδα. Αναρίθμητες έρευνες έχουν δείξει ότι η καφεΐνη (σε δόσεις 30-300mg) βελτιώνει την προσοχή, την εγρήγορση, το χρόνο αντίδρασης και τη διάθεση, ιδιαίτερα όταν είμαστε κουρασμένοι. Ένα μέσο ποτήρι καφέ περιέχει 80-100mg καφεΐνης, ενώ ένα ποτήρι σόδας περιέχει 30-60mg.
Κάτι που έχει επίσης αποδειχθεί από έρευνες είναι ότι και η φυσική άσκηση μπορεί να έχει αντίστοιχες επιδράσεις. Ακόμα και ένα μικρό διάστημα καρδιαγγειακής άσκησης μάς ξυπνάει, επιταχύνει τη λειτουργία του εγκεφάλου και ενισχύει τη μνήμη, ανεξάρτητα της φυσικής μας κατάστασης και της κόπωσης.
Τι πρέπει να κάνουμε επομένως όταν είναι βράδυ και πρέπει να τελειώσουμε μία εργασία; Να πιούμε καφέ ή να ασκηθούμε λίγο;
Μία πρόσφατη (και σχετικά μικρή) έρευνα συνέκρινε τις δύο παραπάνω μεθόδους. Σε αυτήν έλαβαν μέρος εθελοντές με χρόνια στέρηση ύπνου στους οποίους εξετάστηκαν τρεις διαφορετικές παρεμβάσεις. Χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες εκ των οποίων η μία έλαβε καφεΐνη, η άλλη ασκήθηκε ανεβαίνοντας μία σκάλα, ενώ η τρίτη έλαβε placebo. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι 10 λεπτά άσκησης στη σκάλα ενίσχυσε την ενέργεια περισσότερο από μία δόση καφεΐνης (50mg). Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η έρευνα αυτή ήταν πολύ μικρή (μόλις 18 υγιείς γυναίκες πληρούσαν τα κριτήρια και μπορούσαν να συμμετέχουν).
Η άσκηση προσφέρει περισσότερα οφέλη μακροπρόθεσμα
Αν και τα ευρήματα δεν προκαλούν έκπληξη, οι επιστήμονες εξέτασαν τη βιβλιογραφία για περισσότερες πληροφορίες.
Ανακάλυψαν μία άλλη έρευνα η οποία είχε εξετάσει την άσκηση και λήψη καφεΐνης σε σύγκριση με άσκηση χωρίς καφεΐνη ως προς τις επιδόσεις σε γνωστικές ασκήσεις. Η έρευνα εκείνη είχε παρατηρήσει ότι η άσκηση σε συνδυασμό με καφεΐνη προσφέρει τα περισσότερα οφέλη.
Η καφεΐνη (στη μορφή του καφέ) έχει μελετηθεί εκτενώς και γνωρίζουμε ότι μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, υπέρτασης και παχυσαρκίας, αλλά μπορεί να αυξήσει τη χοληστερόλη. Έχει επίσης προστατευτική δράση για ορισμένα είδη άνοιας και καρκίνου, ωστόσο σχετίζεται με απώλεια οστικής μάζας και ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ουσιαστικά, προσφέρει κάποια οφέλη, ωστόσο η κατανάλωσή της συνοδεύεται και από κινδύνους.
Υπάρχουν ωστόσο αρκετές έρευνες που δείχνουν ότι η άσκηση προσφέρει πολλαπλά οφέλη στη φυσική κατάσταση, τη λειτουργικότητα, τις γνωστικές λειτουργίες, τη διάθεση και τη συμπεριφορά σε όλες τις ηλικίες και ανεξαρτήτως επιπέδου γνωστικών λειτουργιών. Ορισμένα από τα σημαντικότερα οφέλη παρατηρούνται στους ηλικιωμένους, καθώς και στους ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο ή με διάγνωση άνοιας.
Το συμπέρασμα; Η καφεΐνη μπορεί να ενισχύσει την εγρήγορση και τα επίπεδα της ενέργειας, αλλά για μικρή χρονική διάρκεια. Ωστόσο, μία μικρή διάρκεια άσκησης μπορεί να προσφέρει τα ίδια οφέλη βραχυπρόθεσμα αλλά και πολλά ακόμα οφέλη μακροπρόθεσμα.
Βιβλιογραφία: Harvard Health