Η απώλεια ή έκτπωση της όσφρησης δεν είναι τόσο σπάνια όσο νομίζουμε. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, 1 στους 20 ανθρώπους θα παρουσιάσει διαταραχές της συγκεκριμένης αίσθησης κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής του. Το σύμπτωμα αυτό είναι συνήθως αποτέλεσμα χρόνιας ιγμορίτιδας, βλαβών από τους ιούς του κοινού κρυολογήματος ή κάποιου τραυματισμού της κεφαλής. Μπορεί επίσης να αποτελεί πρόδρομο σύμπτωμα παθήσεων του νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Parkinson και η νόσος Alzheimer. Είναι αλήθεια, ωστόσο, ότι η απώλεια της όσφρησης δεν συγκεντρώνει αντίστοιχο ερευνητικό ενδιαφέρον με την απώλεια άλλων αισθήσεων, όπως η όραση ή η ακοή.
Θέλοντας να εξετάσουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς που παρουσιάζουν απώλεια της όσφρησης, μία ομάδα επιστημόνων ανέλυσε προσωπικές καταγραφές από 71 εθελοντές με ανοσμία. Όπως διαπιστώθηκε, οι ασθενείς αυτοί έχουν αίσθημα απομόνωσης, δυσκολίες στη σύναψη κοινωνικών σχέσεων, αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία και δυσκολία στην αναζήτηση της κατάλληλης βοήθειας για το σύμπτωμά τους. Αρκετοί εθελοντές ανέφεραν επίσης ότι οι περισσότεροι γιατροί αντιμετωπίζουν αρνητικά ή ακόμα και με απαξίωση την απώλεια της όσφρησης με αποτέλεσμα είναι δύσκολο για τον ασθενή να λάβει την κατάλληλη θεραπεία.
Σημαντικές Επιπτώσεις
Η απώλεια της όσφρησης καθιστά τον ασθενή ευάλωτο σε κινδύνους, όπως η κατανάλωση τροφίμων που έχουν «χαλάσει» ή την εισπνοή επικινδύνων αερίων. Μπορεί να επηρεάσει επίσης αρνητικά αρκετές δραστηριότητες και εμπειρίες, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει σημαντικά την υγεία του ασθενούς. Πράγματι, είναι κοινώς γνωστό ότι η όσφρηση ενισχύει την απόλαυση του φαγητού, την εξερεύνηση του περιβάλλοντος και την ανάκληση ενθυμήσεων. Καταλαβαίνουμε, επομένως, πόσο σημαντική είναι η όσφρηση για τη σωματική αλλά και την ψυχική μας υγεία. Πρόσφατες έρευνες από τις ΗΠΑ και τη Σκανδιναβία έδειξαν, μάλιστα, ότι η απώλεια της όσφρησης αυξάνει τον κίνδυνο πρωίμου θανάτου.
Η παρούσα μελέτη έδειξε επίσης ότι η ανοσμία μπορεί να επηρεάσει τόσο την όρεξη όσο και τη διατροφή. Λόγω της μειωμένης ευχαρίστησης από το φαγητό, αρκετοί εθελοντές ανέφεραν μειωμένη όρεξη με επακόλουθη απώλεια βάρους. Άλλοι εθελοντές ανέφεραν ότι η απουσία της όσφρησης τους έκανε να προσθέσουν περισσότερα τρόφιμα με χαμηλή διατροφική αξία στη δίαιτά τους (τρόφιμα με υψηλά λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη).
Ψυχικά Συμπτώματα
Τα ψυχικά συμπτώματα που παρατηρήθηκαν στους περισσότερους εθελοντές με απώλεια της όσφρησης περιελάμβαναν αίσθημα ντροπής, θλίψη, κατάθλιψη και ανησυχία. Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, τα παραπάνω επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής. Αρκετοί εθελοντές ανέφεραν ανησυχίες για την προσωπική τους υγιεινή, μειωμένη συντροφικότητα και διάσπαση των προσωπικών σχέσεων. Ορισμένοι εθελοντές ανέφεραν επίσης ότι δεν αντλούν ευχαρίστηση από δραστηριότητες που απολάμβαναν στο παρελθόν. Η αδυναμία σύνδεσης των δραστηριοτήτων αυτών με συγκεκριμένες οσμές μπορεί να περιορίσει την ευχαρίστηση από τις πρώτες.
Τα παραπάνω αρνητικά συναισθήματα συνήθως επιδεινώνονται από τη μειωμένη ευχαρίστηση που νιώθει ο ασθενής από διάφορες δραστηριότητες, τη δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων και την απαξίωση του συμπτώματος από τα άτομα του περιβάλλοντος. Αρκετοί εθελοντές ανέφεραν μείωση της κοινωνικότητας, αναποτελεσματικότητα των θεραπειών και απαισιοδοξία. Τόνισαν επίσης ότι το σύμπτωμα επηρεάσε αρνητικά τις σχέσεις τους με άλλα άτομα. Για παράδειγμα, πολλοί ασθενείς δεν ήθελαν να τρώνε μαζί με άλλους ή έχασαν το ενδαφέρον τους για τη σεξουαλική επαφή.
Αρκετοί ασθενείς στάθηκαν και στο υψηλό κόστος των θεραπειών. Ένα από τα κυριότερα προβλήματα που ανέφεραν οι ασθενείς ήταν η απαξιωτική στάση αρκετών επαγγελαματιών υγείας στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου συμπτώματος. Αντίθετα με την όραση και την ακοή, η έκπτωση των οποίων αντιμετώπιζεται άμεσα με αρκετά βοηθήματα, για την όσφρηση δεν υπάρχει ακόμα κάποια εύκολη λύση. Ωστόσο, ακόμα κι αν ο γιατρός δεν μπορεί να διαπιστώσει κάποιο αναστρέψιμο αίτιο, υπάρχουν αρκετές παρεμβάσεις που μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή.
Βιβλιογραφία: The Conversation