Οι προληπτικές εξετάσεις σκοπό έχουν να εξετάσουν για την παρουσία μίας νόσου όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα ή ιστορικό της νόσου. Γίνονται συνήθως για να διαγνωστεί μία νόσος στα πρώιμα στάδια, όταν η θεραπεία της είναι ευκολότερη.
Η μόνη προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης. Κατά την εξέταση αυτή, ένα μηχάνημα ακτίνων Χ χρησιμοποιεί χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας για να δημιουργήσει λεπτομερείς εικόνες των πνευμόνων.
Ποιος πρέπει να κάνει προληπτικές εξετάσεις;
Προληπτικές εξετάσεις με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης πρέπει να κάνουν ετησίως άτομα με το σύνολο των παρακάτων παραγόντων κινδύνου:
- Επιβαρυμένο ιστορικό καπνίσματος
- Καπνιστές ή άτομα που έχουν σταματήσει το κάπνισμα μέσα στα τελευταία 15 χρόνια
- Άτομα ηλικίας 55-80 ετών
Ως επιβαρυμένο ιστορικό καπνίσματος θεωρούνται τα 30 “pack years”. “Pack year” θεωρείται ο ένας χρόνος καπνίσματος με 1 πακέτο τσιγάρων τη μέρα. Για παράδειγμα, ένας ασθενής έχει ιστορικό 30 “pack years” αν καπνίζει ένα πακέτο την ημέρα για 30 χρόνια ή δύο πακέτα για 15 χρόνια.
Κίνδυνοι από τον προληπτικό έλεγχο
Οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του πνεύμονα συνοδεύονται από 3 κινδύνους:
- Οι εξετάσεις για καρκίνο μπορεί να είναι θετικές, χωρίς όμως ο ασθενής να έχει καρκίνο του πνεύμονα. Αυτές λέγονται «ψευδώς θετικές». Η λανθασμένη διάγνωση που βασίζεται σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα μπορεί να εχει ως αποτέλεσμα περαιτέρω εξετάσεις και επεμβάσεις που είναι αχρείαστες και συνοδεύονται από κινδύνους.
- Οι εξετάσεις μπορεί να διαγνώσουν καρκίνους που ενδεχομένως δεν θα προκαλούσαν ποτέ πορβλήματα στον ασθενή. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χορήγση θεραπείας που δεν είναι απαραίτητη.
- Η συνεχής ακτινοβολία από την αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε κατά τα άλλα υγιή άτομα.
Αυτός είναι ο λόγος που οι προληπτικές εξετάσεις προτείνονται μόνο για ενήλικες που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα αλλά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα λόγω του ιστορικού καπνίσματος και της ηλικίας.
Αν σκέφτεστε να κάνετε προληπτικές εξετάσεις, συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας. Αν όντως χρειάζεστε εξετάσεις, ο γιατρός θα σας παραπέμψει στον κατάλληλο φορέα.
Η καλύτερη πρόληψη για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι η αποφυγή τόσο του ενργητικού όσο και του παθητικού καπνίσματος. Οι προληπτικές εξετάσεις δεν αποτελούν εναλλακτική για τη διακοπή του καπνίσματος.
Πότε πρέπει να σταματήσουν οι προληπτικές εξετάσεις;
Οι προληπτικές εξετάσεις πρέπει να σταματήσουν όταν ο ασθενής:
- ξεπεράσει την ηλικία των 80 ετών
- δεν έχει καπνίσει για πάνω από 15 χρόνια
- παρουσιάσει κάποιο πρόβλημα υγείας που τον καθιστά ανίκανο να υποβληθεί σε χειρουργική αντιμετώπιση πιθανού καρκίνου του πνεύμονα
Βιβλιογραφία: CDC