Οι οδηγίες για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου περιλαμβάνουν ρύθμιση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα και εστιάζουν τόσο στην LDL («κακή») χοληστερόλη όσο και στην HDL («καλή») χοληστερόλη. Μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association, δείχνει ότι η συγκέντρωση της HDL στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) μπορεί να επηρεάσει και την υγεία του εγκεφάλου.
Η έρευνα προέρχεται από την Ιατρική Σχολή του Keck στις ΗΠΑ. Οι επιστήμονες έλαβαν δείγματα ΕΝΥ από ενήλικες άνω των 60 ετών και εξέτασαν τα επίπεδα της HDL σε κάθε δείγμα. Όπως διαπίστωσαν, τα υψηλότερα επίπεδα των παραπάνω σωματιδίων στο ΕΝΥ συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο νόσου Alzheimer με βάση δύο παράγοντες.
Συγκεκριμένα, οι εθελοντές με τα υψηλότερα επίπεδα της HDL είχαν καλύτερες επιδόσεις στις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών. Επιπλέον, οι εθελοντές αυτοί είχαν υψηλότερα επίπεδα του πεπτιδίου β αμυλοειδές 42, το οποίο έχει συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης νόσου Alzheimer.
«Αυτή είναι η πρώτη έρευνα που δείχνει ότι τα επίπεδα της HDL στον εγκέφαλο μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου Alzheimer. Η HDL πιθανώς βοηθά στην απομάκρυνση των σωματιδίων που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο και προκαλούν την εμφάνιση της νόσου», αναφέρουν οι συγγραφείς.
HDL και Υγεία του Εγκεφάλου
Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 180 υγιείς εθελοντές (μέση ηλικία 77) οι οποίοι έδωσαν δείγματα αίματος και δείγματα ΕΝΥ. Χρησιμοποιώντας μία ειδική τεχνική που ανέπτυξαν, οι επιστήμονες της μελέτης κατάφεραν να προσδιορίσουν το μέγεθος και τον αριθμό των σωματιδίων της HDL. 141 εθελοντές έκαναν επίσης αρκετές διαφορές εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών.
Όπως διαπιστώθηκε, οι εθελοντές που είχαν τις καλύτερες επιδόσεις στις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών ήταν αυτοί με τα υψηλότερα επίπεδα HDL ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, επιπέδου εκπαίδευσης ή γονιδίων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου Alzheimer (APOE4). Η σύνδεση αυτή ήταν μάλιστα ισχυρότερη στους ασθενείς που δεν είχαν παρουσιάσει ακόμα έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Από τα παραπάνω δεδομένα, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι πιθανώς θα μπορούμε να αναπτύξουμε θεραπείες με βάση την HDL οι οποίες θα μπορούν να αντιμετωπίσουν τη νόσο Alzheimer στα πρώιμα στάδια, πριν εμφανιστεί ακόμα έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών.
«Παρατηρήσαμε ότι τα μικροσκοπικά σωματίδια της HDL μπορούν να προστατεύσουν τον εγκέφαλο αποτρέποντας την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Το γεγονός αυτό μάς επιτρέπει να εφαρμόσουμε άλλα μέτρα πρόληψης, όπως φυσική άσκηση ή συγκεκριμένα φάρμακα, προκειμένου να διατηρηθεί η υγεία του εγκεφάλου. Προφανώς, θα χρειαστεί να γίνουν ακόμα αρκετές μελέτες προκειμένου να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς μέσω των οποίων ενισχύεται η παραγωγή της HDL», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Νέες Προσεγγίσεις στην Πρόληψη της Νόσου Alzheimer
Οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης αποφάσισαν να εξετάσουν το ρόλο της HDL καθώς σήμερα γνωρίζουμε ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου. Η HDL βοηθά στην παραγωγή της επικάλυψης των νευρικών κυττάρων, ενώ επιδιορθώνει και τις βλάβες στα κύτταρα αυτά. Επιπλέον, μπορεί να αποτρέψει τις βλάβες στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, προστατεύοντας έτσι την υγεία του εγκεφάλου.
Αντίθετα με τα σωματίδια της HDL στο αίμα, τα σωματίδια στον εγκέφαλο είναι μικρότερα και χρειάζονται μία πρωτεΐνη που λέγεται απολιποπρωτεΐνη Ε, ή ApoE, προκειμένου να ασκήσουν τη δράση τους. Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο της APOE4 αποτελούν σήμερα το σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου Alzheimer.
Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης έχει ήδη ξεκινήσει έρευνες στις οποίες θα χρησιμοποιηθεί ηλεκτρονικό μικροσκόπιο προκειμένου να εξεταστεί καλύτερα η δομή και λειτουργία της HDL στον εγκέφαλο. Οι επιστήμονες θα παρακολουθήσουν επίσης τη σύνδεση ανάμεσα στα επίπεδα της HDL και τον κίνδυνο νόσου Alzheimer μακροπρόθεσμα σε ένα μεγαλύτερο δείγμα ασθενών, εξετάζοντας παράλληλα το ρόλο των φαρμάκων ή χρονίων νόσων όπως ο διαβήτης.