Το Fusobacterium nucleatum (F. nucleatum) είναι ένα κοινό είδος βακτηρίου που πολλαπλασιάζεται υπερβολικά στους ασθενείς που πάσχουν από περιοδοντική νόσο. Το βακτήριο αυτό μπορεί να μολύνει τα ούλα και την κάτω γνάθο, ενώ αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να προκαλέσει απώλεια των οδόντων ή άλλες παθήσεις. Τα τελευταία χρόνια, το βακτήριο αυτό έχει συνδεθεί με αρκετές άλλες παθήσεις, από τον καρκίνο του παχέος εντέρου μέχρι το διαβήτη.
Μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Aging Neuroscience δείχνει ότι το βακτήριο F. nucleatum συνδέεται και με τη νόσο Alzheimer.
«Η έρευνά μας ήταν η πρώτη που έδειξε ότι το Fusobacterium nucleatum μπορεί να προκαλέσει συστηματική φλεγμονή και να μολύνει τους ιστούς του νευρικού συστήματος, προκαλώντας έτσι επιδείνωση στα συμπτώματα της νόσου Alzheimer», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης.
Το F. nucleatum μπορεί να προκαλέσει επίσης γενικευμένη φλεγμονή, που αποτελεί σύμπτωμα αρκετών χρονίων νόσων, μεταξύ των οποίων ο διαβήτης τύπου 2 και η νόσος Alzheimer.
Η επιστημονική ομάδα πιστεύει ότι χορηγώντας θεραπείες που στοχεύουν το παραπάνω βακτήριο θα καταφέρουμε να περιορίσουμε τόσο τα περιστατικά περιοδοντικής νόσου όσο και τα περιστατικά νόσου Alzheimer.
F. nucleatum και Ανοσοποιητικό Σύστημα στον Εγκέφαλο
Η παρούσα μελέτη, η οποία εξέτασε πειραματόζωα, έδειξε ότι το βακτήριο F. nucleatum οδηγεί σε υπερβολικό πολλαπλασιασμό των μικρογλοίων, δηλαδή κυττάρων του εγκεφάλου που φυσιολογικά απομακρύνουν κατεστραμμένα κύτταρα ή αντιμετωπίζουν τις διάφορες λοιμώξεις. Η υπερβολική αύξηση των μικρογλοίων μπορεί να ενισχύσει επίσης την φλεγμονώδη απόκριση, όπως παρατήρησαν οι επιστήμονες. Η χρόνια φλεγμονή αποτελεί κεντρικό παράγοντα στην πορεία της νόσου Alzheimer.
«Οι έρευνές μας δείχνουν ότι το βακτήριο F. nucleatum μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη και τη σκέψη στα ποντίκια μέσω ορισμένων σημάτων. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να γνωρίζει κάθε γιατρός και επιστήμονας που ασχολείται με τη νόσο Alzheimer», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Στο παρελθόν, υπήρχαν και άλλες μελέτες που εξερεύνησαν τη σύνδεση ανάμεσα στην περιοδοντική νόσο και τη νόσο Alzheimer. Αν και η παρούσα μελέτη δεν μπορεί να αποδείξει σχέση αιτίας-αποτελέσματος ανάμεσα στις δύο παραπάνω νόσους, δείχνει ότι σίγουρα η περιοδοντική νόσος που προκαλείται από το F. nucleatum μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της νόσου Alzheimer αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Αντιθέτως, η αντιμετώπιση της περιοδοντικής νόσου σε ασθενείς που βρίσκονται στα πρώιμα στάδια της νόσου Alzheimer μπορεί να επιβραδύνει την πορεία της νόσου.
Ως αποτέλεσμα, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να εξετάσουν πιθανούς φαρμακευτικούς στόχους για την αντιμετώπιση της συστηματικής φλεγμονής που προκαλεί το παραπάνω βακτήριο.
Στοματικές Λοιμώξεις και Συστηματικές Νόσοι
Η επιστημονική ομάδα της μελέτης έχει επεκτείνει ήδη την έρευνά της και αυτή τη στιγμή εξετάζει τη σύνδεση της περιοδοντικής νόσου και με άλλες χρόνιες παθήσεις που σχετίζονται με φλεγμονή, όπως για παράδειγμα ο διαβήτης τύπου 2.
Σήμερα, γνωρίζουμε ότι μόλις το 2% των mRNA μεταφράζεται τελικά σε πρωτεΐνες. Το υπόλοιπο 98% δεν κωδικοποιεί κάποια συγκεκριμένη πρωτεΐνη και θεωρείται εξελικτικό κατάλοιπο ή «άχρηστα γονίδια». Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, αρκετοί επιστήμονες μεταξύ των οποίων και οι συγγραφείς της παρούσας μελέτης, αρχίζουν να ανακαλύπτουν το ρόλο των παραπάνω γονιδίων.
Συγκεκριμένα, η επιστημονική ομάδα επικεντρώθηκε σε δύο είδη RNA, τα microRNA, τα οποία ρυθμίζουν την παραγωγή των πρωτεϊνών στα κύτταρα, και τα lncRNA, τα οποία εκτελούν άλλες λειτουργίες με σκοπό τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης. Ιδιαίτερα η τελευταία κατηγορία RNA θα μπορούσε ίσως να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση της αθηροσκλήρωσης, της περιοδοντικής νόσου, του διαβήτη και του καρκίνου.
Έρευνες από το εργαστήριο της ίδιας επιστημονική ομάδα έδειξαν ότι ένα μόριο που λέγεται microRNA-335-5P μπορεί να περιορίσει τις βλάβες που προκαλούν τα παθογόνα της περιοδοντικής νόσου. Το μόριο αυτό μπορεί ίσως να αντιμετωπίσει επίσης τα παθολογικά μόρια που παράγονται στον εγκέφαλο των ασθενών με νόσο Alzheimer.
«Το microRNA γενικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιορίσει την παραγωγή ορισμένων πρωτεϊνών. Ιδιαίτερα το microRNA-335-5P μπορεί να στοχεύσει 3 παθολογικά γονίδια (τα DKK1, TLR-4 και PSEN-1), τα οποία ενοχοποιούνται στο σύνολό τους για την εμφάνιση της νόσου Alzheimer», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Η επιστημονική ομάδα έχει αναπτύξει επίσης ένα μικρό μόριο που λέγεται adipoAI, το οποίο έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Σύντομα, η ομάδα θα ξεκινήσει και μία κλινική δοκιμή η οποία θα εξετάσει την αποτελεσματικότητα του παραπάνω μορίου στην αντιμετώπιση αρκετών φλεγμονωδών νόσων, μεταξύ των οποίων ο διαβήτης τύπου 2, η νόσος Alzheimer και η περιοδοντική νόσος.
Φωτογραφία: Andrea Piacquadio