Μία από τις συχνότερες κατηγορίες λοιμώξεων, οι ουρολοιμώξεις, εμφανίζονται όταν επιβλαβείς μικροοργανισμοί εισέρχονται στον ουροποιητικό σωλήνα. Αν και οι μικροοργανισμοί αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν και μύκητες ή ιούς, οι περισσότερες ουρολοιμώξεις προκαλούνται από βακτήρια.
Ο οργανισμός τυπικά απομακρύνει τα βακτήρια αυτά πριν προκαλέσουν συμπτώματα, ωστόσο διάφοροι παράγοντες κινδύνου, από τη σεξουαλική δραστηριότητα μέχρι διάφορες υποκείμενες νόσους, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης μίας ουρολοίμωξης.
Συχνότερα Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου
Αν και οι ουρολοιμώξεις μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού συστήματος (στο οποίο περιλαμβάνονται η ουροδόχος κύστη, οι νεφροί, οι ουρητήρες και η ουρήθρα), οι περισσότερες επηρεάζουν την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα, δηλαδή τον κατώτερο ουροποιητικό σωλήνα. Τα βακτήρια που συνδέονται συχνότερα με τις ουρολοιμώξεις είναι τα Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae και Proteus mirabilis.
Φύλο
Οι γυναίκες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ουρολοιμώξεων σε σχέση με τους άνδρες, κυρίως εξ’ αιτίας ανατομικών λόγων. Οι γυναίκες έχουν μικρότερη ουρήθρα (σε μήκος), γεγονός που επιτρέπει στα βακτήρια να φτάσουν ευκολότερα στην ουροδόχο κύστη, όπου προκαλούν λοίμωξη. Επιπλέον, το άνοιγμα της ουρήθρας στις γυναίκες βρίσκεται πλησιέστερα στον πρωκτό, όπου συνήθως βρίσκονται τα βακτήρια που προκαλούν ουρολοιμώξεις.
Εγκυμοσύνη
Εξ’ αιτίας των αλλαγών που συμβαίνουν στον ουροποιητικό σωλήνα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι ουρολοιμώξεις είναι συχνότερες στην περίοδο αυτή και ιδιαίτερα κατά την 6η έως 24η εβδομάδα της κύησης. Το αυξημένο μέγεθος και βάρος της μήτρας μπορεί να μην επιτρέψει την πλήρη κένωση της κύστης, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ουρολοιμώξεων.
Εμμηνόπαυση
Οι γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο ουρολοιμώξεων, πιθανώς λόγω των ορμονικών αλλαγών που επηρεάζουν τον πληθυσμό των ωφελίμων βακτηρίων που βρίσκονται στον ουροποιητικό σωλήνα και αντιμετωπίζουν τα επιβλαβή βακτήρια.
Χρόνιες Παθήσεις
Ορισμένες χρόνιες παθήσεις μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο ουρολοιμώξεων. Σε αυτές περιλαμβάνονται διάφορες παθήσεις που σχετίζονται με έκπτωση της ανοσιακής απόκρισης (όπως ο διαβήτης), οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει τα βακτήρια. Παθήσεις που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η νόσος Alzheimer, αποτελούν επίσης παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση ουρολοιμώξεων, καθώς μπορεί να επηρεάσουν την προσωπική υγιεινή των ασθενών.
Οι παρακάτω ασθενείς διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο ουρολοιμώξεων:
- Ασθενείς με τραυματισμούς του νωτιαίου σωλήνα ή νευρικές βλάβες γύρω από την ουροδόχο κύστη, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την κένωση της κύστης.
- Ασθενείς με νεφρολιθίαση, διόγκωση του προστάτου ή άλλα προβλήματα που περιορίζουν τη φυσιολογική ροή των ούρων και ενισχύουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων.
- Ασθενείς με κυψελιδική παλινδρόμηση ή άλλες ανωμαλίες του ουροποιητικού σωλήνα.
- Ασθενείς με πρόσφατο ιστορικό χρήσης ουροκαθετήρα.
- Ασθενείς με ακράτεια εντέρου.
Κληρονομικότητα
Ορισμένες πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η κληρονομικότητα μπορεί επίσης να επηρεάσει τον κίνδυνο ουρολοιμώξεων.
Για παράδειγμα, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2011 στο επιστημονικό περιοδικό Nature Reviews: Urology, έδειξε ότι διάφορα γενετικά αλληλόμορφα στα γονίδια της ανοσιακής απόκρισης μπορεί να επηρεάσουν τη σοβαρότητα ή τη συχνότητα των ουρολοιμώξεων.
Ωστόσο, σίγουρα πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες μέχρι να μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τα γενετικά αίτια των ουρολοιμώξεων.
Παράγοντες Κινδύνου από τον Τρόπο Ζωής
Διάφοροι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοιμώξεων.
Σεξουαλική Δραστηριότητα
Η σεξουαλική δραστηριότητα αποτελεί έναν από τους πλέον κοινούς παράγοντες κινδύνου για τις ουρολοιμώξεις, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Γνωρίζουμε σήμερα ότι κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής μπορεί να υπάρχει μεταφορά βακτηρίων από τα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό στην ουρήθρα, γεγονός που οδηγεί σε λοίμωξη.
Για τους άνδρες, η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις με μία γυναίκα που πάσχει από ουρολοίμωξη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοίμωξης.
Αντισύλληψη
Η χρήση ορισμένων αντισυλληπτικών (όπως τα διαφράγματα και τα σπερματοκτόνα) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ουρολοιμώξεων στις γυναίκες.
Προσωπική Υγιεινή
Ορισμένες καθημερινές συνήθειες της προσωπικής υγιεινής μπορεί επίσης να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για τις ουρολοιμώξεις. Οι συνήθειες αυτές περιλαμβάνουν:
- Χρήση προϊόντων υγιεινής για γυναίκες, όπως σπρέι ή πούδρες
- Σκούπισμα από πίσω προς τα μπροστά μετά την ούρηση ή την αφόδευση, ιδιαίτερα στις γυναίκες
- Καθυστέρηση στην ούρηση για παρατεταμένη διάρκεια
- Παρατεταμένες περίοδοι ακινησίας (για παράδειγμα κατά την ανάρρωση από μία νόσο)