Η δράση των αντιβιοτικών μπορεί να επηρεαστεί από το συνδυασμό τους με άλλα αντιβιοτικά, άλλα φάρμακα ή ακόμα και πρόσθετα τροφίμων. Ανάλογα με το βακτηριακό είδος, ορισμένοι συνδυασμοί φαρμάκων περιορίζουν σημαντικά τη δραστικότητα των αντιβιοτικών ενώ άλλοι τα βοηθούν να ξεπεράσουν την ανθεκτικότητα των βακτηρίων σε αυτά.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature στις 4 Ιουλίου.
Στην πρώτη μεγάλη έρευνα αυτού του είδους, οι ερευνητές εξέτασαν τη δράση 3000 συνδυασμών φαρμάκων σε τρία διαφορετικά παθογόνα βακτήρια. Επικεφαλής της μελέτης ήταν ο Νάσσος Τύπας, διευθυντής της ομάδας του European Molecular Biology Laboratory.
Ξεπερνώντας την αντίσταση στα αντιβιοτικά
Η υπερβολική και λανθασμένη χρήση των αντιβιοτικών έχει οδηγήσει σε αύξηση της ανθεκτικότητας των μικροβίων σε αυτά. Συγκεκριμένοι συνδυασμοί φαρμάκων μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση πολυανθεκτικών βακτηριακών λοιμώξεων, ωστόσο το πεδίο αυτό δεν έχει εξερευνηθεί επαρκώς με αποτέλεσμα οι συνδυασμοί αυτοί των φαρμάκων να χρησιμοποιούνται σπάνια στην κλινική πράξη. Για τον παραπάνω λόγο, η παρούσα έρευνα εξέτασε τις επιδράσεις από το συνδυασμό αντιβιοτικών μεταξύ τους, με άλλα φάρμακα ή ακόμα και με πρόσθετα τροφίμων. Οι ερευνητές θέλησαν να διαπιστώσουν με ποιον τρόπο οι παραπάνω συνδυασμοί επηρεάζουν τρία διαφορετικά είδη παθογόνων βακτηρίων.
Πολλοί συνδυασμοί φαρμάκων περιόρισαν τη δράση των αντιβιοτικών, ωστόσο 500 ενίσχυσαν τη δράση των τελευταίων. Μερικοί από τους 500 παραπάνω συνδυασμούς εξετάστηκαν και εναντίον πολυανθεκτικών βακτηρίων που είχαν απομονωθεί από ασθενείς με τις αντίστοιχες λοιμώξεις και διαπιστώθηκε ότι βελτίωναν τη θεραπευτική δράση των αντιβιοτικών.
Κλινική βανιλλίνη;
Όταν η βανιλλίνη (η ουσία που δίνει στη βανίλια τη χαρακτηριστική της γεύση) συνδυάστηκε με τη σπεκτινομυκίνη, βοήθησε το αντιβιοτικό να εισέλθει στα βακτηριακά κύτταρα και να αναστείλει τον πολλαπλασιασμό τους. Η σπεκτινομυκίνη αναπτύχθηκε αρχικά στις αρχές της δεκαετίας του ’60 για τη θεραπεία της γονόρροιας, ωστόσο χρησιμοποιείται σπάνια σήμερα λόγω των αυξημένων ποσοστών ανθεκτικότητας των βακτηρίων σε αυτή. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο συνδυασμός της με τη βανιλλίνη μπορεί την καταστήσει ξανά κλινικώς σημαντική. «Από τους συνδυασμούς που εξετάσαμε, ο παραπάνω ήταν ένας από τους πιο αποτελεσματικούς και πολλά υποσχόμενους», είπε η Άνα Ρίτα Μπροτσάντο, μία από τους συγγραφείς της μελέτης. Συνδυάζοντας ουσίες με αυτό τον τρόπο μπορούμε να ενισχύσουμε το οπλοστάσιό μας για τη μάχη ενάντια στα ανθεκτικά μικρόβια.
Περιέργως, οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι η βανιλλίνη, μείωσε τη δραστικότητα αρκετών από τα υπόλοιπα αντιβιοτικά. Η μελέτη έδειξε ότι η βανιλλίνη δρα αντίστοιχα με την ασπιρίνη στον περιορισμό της δράσης αρκετών αντιβιοτικών. Ωστόσο, αν και οι επιδράσεις τις στα ανθρώπινα κύτταρα δεν έχουν ακόμα εξεταστεί, κατά πάσα πιθανότητα είναι διαφορετικές.
Σύμφωνα με τον Τύπα, οι συνδυασμοί φαρμάκων που περιορίζουν τη δράση των αντιβιοτικών μπορεί να έχουν επίσης χρησιμότητα. «Τα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες καθώς στοχεύουν επίσης τα βακτήρια που δεν προκαλούν νόσηση και βρίσκονται φυσιολογικά στον οργανισμό. Οι επιδράσεις από τον συνδυασμό των φαρμάκων αυτών, ωστόσο, είναι ιδιαίτερα εκλεκτικές και συχνά επηρεάζουν μερικά μόνο βακτηριακά είδη. Μελλοντικά, τα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τους παραπάνω συνδυασμούς φαρμάκων για την πρόληψη της δράσης των αντιβιοτικών στα ωφέλιμα για τον οργανισμό βακτήρια. Το γεγονός αυτό θα περιορίσει επίσης την ανάπτυξη ανθεκτικότητας, καθώς δεν θα ασκείται πίεση στα βακτήρια του ανθρωπίνου μικροβιώματος να αναπτύξουν ανθεκτικότητα, την οποία αργότερα μπορεί να μεταβιβάσουν στα παθογόνα βακτήρια».
Γενικές Αρχές
Η παρούσα έρευνα είναι η πρώτη του είδους της που εξετάζει σε μεγάλη κλίματα συνδυασμούς φαρμάκων και τη δράση τους σε διαφορετικά βακτηριακά είδη στο εργαστήριο. Όλες οι ουσίες που εξετάστηκαν έχουν ήδη εγκριθεί για τη χρήση σε ανθρώπους, ωστόσο χρειάζεται να γίνουν πειράματα σε ποντίκια και κλινικές μελέτες για να μπορεί να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητά από το συνδυασμό τους στον άνθρωπο. Εκτός από την ταυτοποίηση νέων συνδυασμών φαρμάκων, το μέγεθος της μελέτης επέτρεψε στους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα ορισμένες από τις βασικές αρχές που διέπουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων φαρμάκων. Το γεγονός αυτό θα επιτρέψει να γίνεται καλύτερη επιλογή φαρμάκων στο μέλλον και θα ανοίξει το δρόμο ώστε να χρησιμοποιούνται οι συνδυασμοί φαρμάκων και σε άλλα πεδία.
Βιβλιογραφία: European Molecular Biology Laboratory