Το εμβόλιο του HPV χορηγείται σήμερα για την πρόληψη των κονδυλωμάτων και του καρκίνου του τραχήλου. Οι ασθενείς που δεν έχουν εμβολιαστεί και μολύνονται με τον ιό του HPV μπορεί να παρουσιάσουν υπογονιμότητα στο μέλλον ως συνέπεια της λοίμωξης. Το εμβόλιο του HPV έχει εξεταστεί εκτενώς από έρευνες και έχει αποδειχθεί ότι είναι ιδιαίτερα ασφαλές και αποτελεσματικό, ενώ έχει ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες. Μία νέα έρευνα, ωστόσο, δημιουργεί εκ νέου ανησυχίες σχετικά με το εμβόλιο και τον κίνδυνο πρωτοπαθούς ωοθηκικής ανεπάρκειας και υπογονιμότητας στις γυναίκες.
Ιός HPV
Υπάρχουν σήμερα περισσότερα από 100 διαφορετικά είδη του ιού HPV τα οποία μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής ή μέσω δερματικής επαφής στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Τα λιγότερο επικίνδυνα στελέχη του HPV προκαλούν συνήθως κονδυλώματα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, τον πρωκτό, το στόμα και τον οισοφάγο. Αντιθέτως, τα πιο επικίνδυνα, ιδιαίτερα τα στελέχη HPV 16 και HPV 18, έχουν σχετιστεί με ορισμένες μορφές καρκίνου. Οι ιοί αυτοί επηρεάζουν κυρίως τα πλακώδη κύτταρα που σχηματίζουν την έσω επιφάνεια των γεννητικών οργάνων, προκαλώντας καρκίνο του τραχήλου, του ορθού, του πέους, του αιδοίου και του κόλπου.
Πόσο Αποτελεσματικό είναι το Εμβόλιο του HPV;
Το εμβόλιο του HPV που έχει εγκριθεί σήμερα είναι το Gardasil 9. Η χορήγηση του εμβολίου αυτού προστατεύει από 2 στελέχη χαμηλού κινδύνου και 7 στελέχη υψηλού κινδύνου. Χορηγείται σε 2 δόσεις με διαφορά 6-12 μηνών. Σύμφωνα με το CDC των ΗΠΑ, το εμβόλιο πρέπει να γίνεται τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια στις ηλικίες 11-12, ωστόσο μπορεί να χορηγηθεί από την ηλικία των 9 ετών. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι το εμβόλιο είναι πιο αποτελεσματικό όταν χορηγείται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, ενώ η αποτελεσματικότητά του είναι περιορισμένη όταν χορηγείται μετά τη λοίμωξη με τον ιό.
Οι έγκυες καθώς και οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα ή σοβαρές αλλεργίες δεν πρέπει να κάνουν το εμβόλιο. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου για τον HPV περιλαμβάνουν άλγος, ερυθρότητα και οίδημα στο σημείο της έγχυσης, καθώς και ναυτία, κεφαλαλγία ή ίλιγγο.
Μπορεί το Εμβόλιο του HPV να Προκαλέσει Υπογονιμότητα;
Μετά την αρχική έγκριση του εμβολίου για τον HPV που έγινε το 2006, αρκετοί εκδήλωσαν ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια του εμβολίου και συγκεκριμένα αν αυτό μπορεί να προκαλέσει πρωτοπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια ή πρόωρη εμμηνόπαυση. Μία μικρή μελέτη από την Αυστραλία που δημοσιεύτηκε το 2014 ανέφερε 3 περιστατικά ανεξήγητης πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας σε έφηβα κορίτσια. Οι ερευνητές θεώρησαν ότι η νόσος αποδίδεται πιθανώς σε αντίδραση στο εμβόλιο Gardasil (HPV4).
Οι συγγραφείς μίας πρόσφατης μελέτης ανέλυσαν δεδομένα από το National Health and Nutrition Examination Survey για 8 εκατομμύρια γυναίκες από την Αμερική. Όπως διαπίστωσαν, οι γυναίκες που δεν είχαν κάνει το εμβόλιο του HPV έμεναν έγκυες σε μεγαλύτερα ποσοστά (60%) σε σχέση με αυτές που είχαν κάνει το εμβόλιο (35%). Αν και οι ερευνητές συμπέραναν ότι στην ηλικιακή ομάδα 25-29 η χορήγηση του εμβολίου για τον HPV συνδέεται με μειωμένη πιθανότητα μίας εγκυμοσύνης σε σχέση με τις γυναίκες που δεν έχουν εμβολιαστεί, η έρευνα αργότερα αμφισβητήθηκε έντονα για δύο λόγους. Αρχικά, οι επιστήμονες της μελέτης δεν είχαν λάβει υπόψη τους τα συνολικά ποσοστά εμβολιασμού στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Επίσης, αρκετοί υποστήριξαν ότι αν αυτή η σύνδεση ήταν αληθής, τότε θα είχε παρατηρηθεί και σε πληθυσμούς άλλων χωρών με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού για τον HPV, όπως η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που ωστόσο δεν συνέβη.
Σύμφωνα με δεδομένα από το Vaccine Adverse Event Reporting System database, δηλαδή τη βάση δεδομένων για την αναφορά ανεπιθυμήτων ενεργειών από τα εμβόλια στις ΗΠΑ, καταγράφηκαν συνολικά μόλις 3 περιστατικά πρωτοπαθούς ωοθηκικής ανεπάρκειας σε 19 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Gardasil 9 που χορηγήθηκαν τα έτη 2014-2017. Η διάγνωση της πρωτοπαθούς ωοθηκικής ανεπάρκειας δεν επιβεβαιώθηκε, ωστόσο, στις τρεις ασθενείς.
Οι συγγραφείς της παρούσας μελέτης εξέτασαν συνολικά 200.000 γυναίκες νεαρής ηλικίας που είχαν λάβει διάφορα εμβόλια στην παιδική και εφηβική ηλικία, χωρίς να παρατηρήσουν κάποια σύνδεση ανάμεσα στον εμβολιασμό για τον HPV και τον κίνδυνο εμφάνισης πρωτοπαθούς ωοθηκικής ανεπάρκειας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από τις 58.871 γυναίκες που είχαν κάνει το εμβόλιο, μόλις μία γυναίκα παρουσίασε συμπτώματα πρωτοπαθούς ωοθηκικής ανεπάρκειας, γεγονός που δείχνει ότι το εμβόλιο δεν επηρεάζει τη γονιμότητα στις γυναίκες νεαρής ηλικίας.
Η λοίμωξη με τον ιό HPV, ωστόσο, επηρεάζει τόσο την υγεία του αναπαραγωγικού συστήματος, όσο και τη γονιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Ιδιαίτερα στους άνδρες, ο ιός HPV επηρεάζει αρνητικά αρκετές παραμέτρους που σχετίζονται με το σπέρμα, μεταξύ των οποίων και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Ο ιός μπορεί να περιορίσει επίσης την πιθανότητα εμφύτευσης του ζυγωτού στη μήτρα και να αυξήσει την πιθανότητα θανάτου. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο αποβολής, πρόωρης ρήξης υμένων ή πρόωρου τοκετού.
Στις γυναίκες που κάνουν ενδομήτρια σπερματέγχυση, η λοίμωξη με τον ιό του HPV σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά επιτυχούς εγκυμοσύνης. Ο εμβολιασμός για τον HPV μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα μίας επιτυχούς γονιμοποίησης.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν δεδομένα που να συνδέουν το εμβόλιο του HPV με την υπογονιμότητα. Ωστόσο, κάθε αμφιβολία σχετικά με τις επιδράσεις των εμβολίων πρέπει να εξετάζεται ενδελεχώς και επομένως πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες σε μεγαλύτερα δείγματα πληθυσμού για να επιβεβαιωθεί ότι το εμβόλιο του HPV δεν προκαλεί υπογονιμότητα.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ένας μεγάλος αριθμός μελετών έχει επιβεβαιώσει ότι το εμβόλιο HPV είναι ασφαλές και αποτελεσματικό στην πρόληψη αρκετών λοιμώξεων που σχετίζονται με καρκίνο.
Φωτογραφία: Pan American Health Organization PAHO