Οι θάνατοι παιδιών από πνευμονία και μηνιγγίτιδα μειώθηκαν σημαντικά από το 2000 μέχρι το 2015. Ο σημαντικότερος λόγος είναι η εισαγωγή των εμβολίων για τις νόσους αυτές στο πρόγραμμα εμβολιασμών αρκετών χωρών, σύμφωνα με μία ομάδα ερευνητών.
Η έρευνα, η οποία διεξήχθη από επιστήμονες στο Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health και δημοσιεύτηκε στο The Lancet Global Health, υπογραμμίζει την επιτυχία της παγκόσμιας προσπάθειας για τον περιορισμό των δύο αυτών παθήσεων και προσφέρει δεδομένα για τις τελευταίες χώρες που πλήγονται περισσότερο από αυτές, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στη Νότια Ασία και την Αφρική.
«Η συνέχεια της προσπάθειας για τον περιορισμό των θανάτων από τις δύο αυτές νόσους επικεντρώνεται σε λίγες μεγάλες χώρες», είπε ο επικεφαλής της μελέτης, Brian Wahl. «Τα βακτήρια ευθύνονται για μεγάλο αριθμό θανάτου παιδιών στις χώρες αυτές».
Ο Haemophilus influenza type b (Hib) και ο Streptococcus pneumoniae (πνευμονιόκοκκος) είναι βακτήρια που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση μηνιγγίτιδας, πνευμονίας, σήψης και άλλων σοβαρών επιπλοκών, ιδιαίτερα στα παιδιά. Αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα αίτια παιδικής θνησιμότητας στην αναπτυσσόμενες χώρες. Εκτιμάται ότι το 2000 παρατηρήθηκαν σχεδόν 2.1 εκατομμύρια σοβαρές λοιμώξεις και 299.000 θάνατοι παιδιών από τον Hib. Αντίστοιχα, 6.6 εκατομμύρια άτομα νόσησαν, ενώ 600.000 παιδιά κατέληξαν λόγω του πνευμονιόκοκκου. Στους παραπάνω αριθμούς δεν υπολογίζονται οι θάνατοι από ευκαιριακές λοιμώξεις σε παιδιά με HIV.
Το συζευγμένο εμβόλιο για τον Hib χρησιμοποιείται στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε ορισμένες ακόμα χώρες για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Στις περιοχές με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού, ο Hib έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Ωστόσο, σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες το εμβόλιο για τον Hib έχει αρχίσει να χορηγείται μόλις την τελευταία δεκαετία. Το αντίστοιχο εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο, το PCV, άρχισε να χορηγείται στις χώρες αυτές μετά το 2009.
Ο Wahl και οι συνεργάτες του υπολόγισαν τους θανάτους παιδιών από τον Hib και τον πνευμονιόκοκκο σε κάθε χώρα από το 2000 έως το 2015. Χρησιμοποίησαν δεδομένα από τους καταγεγραμένους θανάτους παιδιών από πνευμονία και μηνιγγίτιδα σε κάθε χώρα και ερεύνησαν ποιοι από αυτούς ήταν αποτέλεσμα νόσησης από τα παραπάνω βακτήρια. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και τη UNICEF αναφορικά με το ποσοστό εμβολιασμού στις χώρες αυτές για να υπολογίσουν την επιβάρυνση που προκαλούν τα 2 αυτά βακτήρια στο σύνολο νοσήσεων και θανάτων.
Τα αρχικά τους ευρήματα ήταν ότι τόσο ο Hib όσο και ο πνευμονιόκοκκος προκάλεσαν σημαντικά λιγότερες νοσήσεις και θανάτους στα παιδιά ηλικίας ενός έως 59 μηνών το 2015 σε σχέση με το 2000. Για το έτος 2015, 29.500 παιδιά κατέληξαν από τον Hib, ένω 294.000 παιδιά κατέληξαν από τον πνευμονιόκοκκο. Από τα νούμερα αυτά φαίνεται ότι υπάρχει μείωση 90% και 51% αντίστοιχα σε σχέση με τους θανάτους από τα ίδια βακτήρια κατά το έτος 2000.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι θάνατοι από Hib και πνευμονιόκκοκο σε παιδιά που πάσχουν από HIV/AIDS παρουσίασαν επίσης μείωση κατά 75%. Συγκεκριμένα, 95.000 κατέληξαν το 2000, ενώ μόλις 23.000 κατέληξαν το 2015.
Η σημαντική αυτή μείωση στην παιδική θνησιμότητα από τον Hib και τον πνευμονιόκοκκο δεν αποδίδεται μόνο στην εισαγωγή των εμβολίων, αλλά και σε άλλους παράγοντες, όπως οι καλύτερες συνθήκες υγιεινής και η καλύτερη πρόσβαση στο σύστημα υγείας. «Λιγότερα παιδιά πέθαναν το 2015 σε σχέση με το 2000, όχι μόνο από τον Hib και τον πνευμονιόκοκκο, αλλά από όλα τα αίτια», είπε ο Wahl.
Υπήρχαν, ωστόσο, δεδομένα ότι τα εμβόλια ήταν αυτά που συνέβαλλαν περισσότερο στη σημαντική μείωση της θνησιμότητας. Η ετήσια μείωση στους θανάτους παιδιών από τον πνευμονιόκοκκο ήταν μόλις 3% κατά την περίοδο 2000-2010. Ο αριθμός αυτός εκτοξεύτηκε στο 8% μόλις ξεκίνησαν οι μαζικοί εμβολιασμοί με το PCV το 2010.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατά την περίοδο 2000-2015, το εμβόλιο PCV απέτρεψε συνολικά περίπου 250.000 θανάτους παιδιών, κυρίως μετά το 2010. Τα αντίστοιχα εμβόλια για τον Hib απέτρεψαν συνολικά 1.2 εκατομμύρια θανάτους. Οι παραπάνω αριθμοί δεν περιλαμβάνουν την πρόληψη των θανάτων σε παιδιά με HIV.
Οι πληροφορίες της έρευνας θα βοηθήσουν την προσπάθεια να προληφθούν οι θάνατοι από τον Hib και τον πνευμονιόκοκκο, οι οποίοι σήμερα ευθύνονται για 900 περίπου θανάτους παιδιών κάθε μέρα. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το 50% περίπου των θανάτων παιδιών από πνευμονιόκοκκο το 2015 συνέβησαν σε 4 χώρες: την Ινδία, τη Νιγηρία, το Κονγκό και το Πακιστάν. «Η επιβάρυνση από τον πνευμονιόκοκκο περιορίζεται σήμερα σε ένα μικρό αριθμό κρατών που δεν έχουν εισάγει ακόμα το εμβόλιο στο πρόγραμμα εμβολιασμών ή τα εμβόλια δεν γίνονται μαζικά», είπε ο Wahl.
Η έρευνα ήταν μέρος του Maternal and Child Epidemiology Estimation group, το οποίο περιλαμβάνει το Bloomberg School, το University of Edinburgh, το World Health Organization καθώς και άλλους οργανισμούς.
Βιβλιογραφία: Johns Hopkins University Bloomberg School of Public Health