Έρχεται η 2η Γενιά των Εμβολίων της COVID-19. Ποιες είναι οι Τεχνολογίες που Εξετάζονται

Πριν από περίπου 6 μήνες και ενώ το πρώτο κύμα της πανδημίας στο Βόρειο Ημισφαίριο πλησίαζε στο τέλος του, όλος ο κόσμος είχε επικεντρωθεί στην έναρξη των κλινικών δοκιμών φάσης 3 για τα εμβόλια της COVID-19. Σήμερα, σχεδόν 1 χρόνο μετά την αρχή της πανδημίας, 3 εμβόλια έχουν εγκριθεί και κυκλοφορούν σε συγκεκριμένες χώρες του δυτικού κόσμου. Δύο από αυτά (της Pfizer και της Moderna) χρησιμοποιούν τη νέα τεχνολογία του mRNA, ενώ το 3ο (AstraZeneca) χρησιμοποιεί έναν ιό των πιθήκων για να μεταφέρει ένα τμήμα DNA που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα. 3 ακόμα χώρες και συγκεκριμένα η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα, έχουν αναπτύξει επίσης εμβόλια, ωστόσο αυτά κυκλοφορούν προς το παρόν μόνο στις χώρες αυτές.

Παρά τα υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητα που έχουν αναφερθεί στα παραπάνω εμβόλια, σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτά δεν θα είναι αρκετά για τον τερματισμό της πανδημίας. Ευτυχώς, αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται πολλά άλλα εμβόλια, αρκετά από τα οποία χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες οι οποίες έχουν ως στόχο να διευκολύνουν τόσο την παραγωγή όσο και τη διάθεσή τους.

Σήμερα, αρκετοί ειδικοί πιστεύουν ότι τα εμβόλια δεν θα έχουν εξίσου υψηλή αποτελεσματικότητα στο γενικό πληθυσμό. Ο SARS-CoV-2 έχει ήδη μεταλλαχθεί και έχουν εμφανιστεί νέα στελέχη στη Μεγάλη Βρετανία και τη Νότια Αφρική, τα οποία μεταδίδονται ευκολότερα.

Κατά συνέπεια, αυτή τη στιγμή είναι πολύ νωρίς για να υποστηρίξουμε ότι έχουμε νικήσει τον ιό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που ξεκινά μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού για ένα κορονοϊό. Επίσης, τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna είναι τα πρώτα εμβόλια mRNA που λαμβάνουν έγκριση. Σύμφωνα με τον Gregory Poland, ένα εμβολιολόγο από τη Mayo Clinic που δημοσίευσε στο Lancet μία ανάλυση σχετικά με τα εμβόλια της COVID-19 τον Οκτώβριο, οι ιοί μπορεί να μας εκπλήξουν όταν βρεθούν αντιμέτωποι με ένα νέο εμβόλιο.

Τι μπορεί να συμβεί, επομένως, όταν κάποιος που έχει εμβολιαστεί μολύνεται τελικά με τον ιό SARS-CoV-2; Υπάρχει πιθανότητα να παρουσιάσει antibody-dependent enhancement; Μπορούν επίσης τα εμβόλια να αποτρέψουν τη μετάδοση του ιού ή μόνο τη νόσηση; Αν αποδειχθεί ότι δεν έχουν την ικανότητα να προλαμβάνουν την μετάδοση του ιού, τότε τα εμβολιασμένα άτομα θα μετατραπούν σε ασυμπτωματικούς φορείς και η κυκλοφορία τους στην κοινότητα μπορεί να επιδεινώσει την πορεία της πανδημίας, καθώς θα πιστεύουν (λανθασμένα) ότι δεν πρέπει να τηρούν πλέον τα μέτρα πρόληψης. Ακόμη, γνωρίζουμε σήμερα ότι η ανοσία που αναπτύσσεται για τον SARS-CoV-2 διαφέρει σε κάθε ασθενή μετά την αποδρομή της λοίμωξης. Πιθανώς το ίδιο θα ισχύει και με την ανοσιακή απόκριση που προκαλείται από τα εμβόλια.

Τέλος, τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna έχουν ένα μειονέκτημα το οποίο καθιστά δύσκολη τη διανομή τους σε όλες τις χώρες του κόσμου. Το εμβόλιο της Pfizer αποθηκεύεται σε θερμοκρασία -70 βαθμών Κελσίου και τα ψυγεία που φτάνουν σε αυτές τις θερμοκρασίες είναι ακριβά. Το εμβόλιο της Moderna διατηρείται στους -15 βαθμούς, επομένως επίσης χρειάζεται ειδικά ψυγεία που δεν είναι ευρέως διαθέσιμα. Και τα δύο παραπάνω εμβόλια είναι επίσης αρκετά ακριβά, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την ευρεία χορήγησή τους.

Το σημαντικότερο ερώτημα, ωστόσο, σχετικά με τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα είναι η διάρκεια της ανοσίας που προσφέρουν. Αν η διάρκεια αυτή είναι σχετικά μικρή (λίγοι μήνες), τότε τα παραπάνω λογιστικά προβλήματα στη διάθεση των εμβολίων θα αποτελέσουν σημαντικό εμπόδιο στην επίτευξη ανοσίας της αγέλης παγκοσμίως. Εκτός αυτού, δεν γνωρίζουμε αν τα εμβόλια θα έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν νέες μεταλλάξεις του ιού.

Το θετικό, ωστόσο, είναι ότι αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται ήδη αρκετά εμβόλια «2ης γενιάς», αρκετά από τα οποία χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες. Ποια είναι όμως αυτά που έχουν ξεχωρίσει περισσότερο από τα σχεδόν 240 νέα εμβόλια που βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της ανάπτυξης;

Self-Amplifying RNA (Imperial College London)

Το εμβόλιο αυτό, αντίστοιχα με τα εμβόλια mRNA που έχουν ήδη εγκριθεί σήμερα, περιέχει μία αλληλουχία mRNA η οποία περιλαμβάνει την πληροφορία για την πρωτεΐνη ακίδα του SARS-CoV-2. Το mRNA εισέρχεται στα κύτταρα του ανθρώπου και παράγει την πρωτεΐνη. Όπως και τα υπόλοιπα εμβόλια mRNA, το εμβόλιο του Imperial College London δεν περιέχει σωματίδια του ιού, επομένως δεν είναι δυνατό να επιδεινώσει τη νόσηση, αν ο ασθενής μολυνθεί με τον ιό μετά τον εμβολιασμό του. Το πλεονέκτημα αυτού του εμβολίου είναι ότι έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε να μετατρέπει τα κύτταρα σε «εργοστάσια» που παράγουν συνεχώς την πρωτεΐνη ακίδα, γεγονός που σημαίνει ότι δεν θα χρειάζονται ενισχυτικές δόσεις. Επιπλέον, η παραγωγή του εμβολίου με αυτό το μηχανισμό του “self-amplifying” RNA είναι πολύ ταχύτερη και έχει χαμηλό κόστος.

Πρωτεϊνική Υπομονάδα (Novavax)

Το εμβόλιο της Novavax περιέχει την ίδια την πρωτεΐνη ακίδα και όχι σωματίδια του ιού ή mRNA για τη σύνθεση της τελευταίας. Για την παρασκευή του εμβολίου χρησιμοποιούνται τροποποιημένα κύτταρα νυχτοπεταλούδας (moth) σε βιοαντιδραστήρα τα οποία παράγουν μεγάλες ποσότητες της πρωτεΐνης ακίδας με χαμηλό κόστος. Ένα πλεονέκτημα που έχει αυτό το εμβόλιο είναι ότι διατηρείται σε θερμοκρασίες 2-8 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή σε θερμοκρασία τυπικού ψυγείου. Το γεγονός αυτό καθιστά πολύ ευκολότερη τη μαζική διανομή του. Το εμβόλιο περιέχει επίσης μία «ενισχυτική» ουσία (adjuvant) η οποία παράγεται από ένα δέντρο της Χιλής και επάγει την ανοσιακή απόκριση που προκαλεί το εμβόλιο. Η τεχνολογία αυτού του εμβολίου έχει δοκιμαστεί επιτυχώς και στο παρελθόν, ωστόσο είναι λίγο πιο αργή σε σχέση με τα εμβόλια mRNA που κυκλοφορούν σήμερα.

Ειδικά Πρωτεϊνικά Νανοσωματίδια (Πανεπιστήμιο της Washington)

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Washington, αντίστοιχα με αυτούς της Novavax, επικεντρώθηκαν επίσης στις πρωτεΐνες του SARS-CoV-2. Ωστόσο, αντί να χορηγούν ολόκληρη την πρωτεΐνη ακίδα, επικεντρώθηκαν στην Αχίλλειο πτέρνα του ιού, δηλαδή στο τμήμα της πρωτεΐνης ακίδας που ενώνεται με τους υποδοχείς στα ανθρώπινα κύτταρα (Receptor Binding Domain ή RBD). Το εμβόλιο αυτό βρίσκεται μέσα σε σφαιρικά νανοσωματίδια στα οποία έχουν προσκολληθεί συνθετικές πρωτεΐνες RBD. Η τεχνολογία αυτή οδηγεί σε 10 φορές ισχυρότερη ανοσιακή απόκριση σε σχέση με τα εμβόλια που περιέχουν ολόκληρη την πρωτεΐνη ακίδα. Το εμβόλιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στις κλινικές δοκιμές φάσης 1 και αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στο 2021.

Άλλα Εμβόλια

Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα εμβόλια που εξετάζονται σήμερα σε κλινικές δοκιμές. Άλλα εμβόλια που δοκιμάζονται χρησιμοποιούν πιο συμβατικές μεθόδους, όπως για παράδειγμα το εμβόλιο της Sinovac Biotech (Κινεζικό) που χρησιμοποιεί εξασθενημένους ιούς (η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιείται σήμερα στα εμβόλια της πολιομυελίτιδας και σε ορισμένα εμβόλια γρίπης).

Προς το παρόν είναι άγνωστο ακόμα ποια από τα παραπάνω εμβόλια θα αποδειχθούν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του ιού. Ωστόσο, έχουμε κάθε λόγο να είμαστε αισιόδοξοι. Όταν τελικά καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε την πανδημία της COVID-19 θα έχουμε ενισχύσει το οπλοστάσιό μας με νέα όπλα και θα είμαστε προετοιμασμένοι καλύτερα για μία μελλοντική πανδημία άλλου παθογόνου.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα