Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού: Πλήρης Οδηγός

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή H.pylori, είναι ένα βακτήριο που μπορεί να μολύνει το στόμαχο και το λεπτό έντερο. Ανακαλύφθηκε το 1982 από δύο Αυστραλούς ερευνητές οι οποίοι διαπίστωσαν επίσης το ρόλο του βακτηρίου ως αιτιολογικό παράγοντα για τα πεπτικά έλκη.

Τα πεπτικά έλκη είναι ανοικτές πληγές στα τοιχώματα του στομάχου ή στο ανώτερο τμήμα του λεπτού εντέρου. Λέγονται επίσης και «έλκη» ή «στομαχικά έλκη». Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του στομάχου και γαστρίτιδας.

Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού και Στομαχικά Έλκη

Για αρκετά χρόνια, οι επιστήμονες πίστευαν ότι το αίτιο των πεπτικών ελκών ήταν η έκθεση σε έντονο στρες ή η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων.

Μετά την ανακάλυψη του ελικοβακτηριδίου, ωστόσο, η θεωρία αυτή αμφισβητήθηκε έντονα. Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Digestive and Liver Disease έδειξε ότι το 60-100% των πεπτικών ελκών συνδέονται με το H. pylori.

Τα πεπτικά έλκη δεν αποτελούν, ωστόσο, το μοναδικό νόσημα που σχετίζεται με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι το H. pylori μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα, μία νόσο που συνδέεται με φλεγμονή του στομαχικού τοιχώματος. Η λοίμωξη με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού έχει συνδεθεί επίσης με τον καρκίνο του στομάχου, ωστόσο οι περισσότεροι ασθενείς που φέρουν το H. pylori στο δεν θα παρουσιάσουν τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου.

Ο στόμαχος έχει μία βλεννογόνο στιβάδα η οποία έχει ως στόχο να προστατεύσει το στόμαχο από το γαστρικό οξύ. Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού προκαλεί βλάβες στη στιβάδα αυτή με αποτέλεσμα ο στόμαχος να εκτίθεται στις αρνητικές επιδράσεις του γαστρικού οξέος. Τα βακτήρια και το γαστρικό οξύ μπορούν επομένως να προκαλέσουν ερεθισμό του στομάχου με αποτέλεσμα την εμφάνιση πεπτικών ελκών, γαστρίτιδας και καρκίνου.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι αρκετοί ασθενείς έχουν το μικρόβιο H. pylori στο στόμαχό τους αλλά δεν παρουσιάζουν πεπτικά έλκη ή άλλα προβλήματα. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με δεδομένα από το CDC των ΗΠΑ, τα 2/3 του παγκοσμίου πληθυσμού έχουν το μικρόβιο αυτό, ωστόσο, για άγνωστους μέχρι σήμερα λόγους, ένα μικρό μόνο ποσοστό από αυτούς θα παρουσιάσει έλκη, γαστρίτιδα ή καρκίνο του στομάχου.

Τα πεπτικά έλκη μπορεί να αποδίδονται και στη μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως η ιβουπροφαίνη, η ασπιρίνη και η ναπροξένη.

Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet, διαπίστωσε ότι τα πεπτικά έλκη είναι σπάνια στους ασθενείς που δεν παίρνουν ΜΣΑΦ και δεν έχουν το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού στο στόμαχό τους.

Πώς Μεταδίδεται το Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού;

Ο τρόπος μετάδοσης του H. pylori δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητός. Σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν ενοχοποιηθεί μολυσμένα τρόφιμα ή το νερό. Το βακτήριο έχει ανευρεθεί επίσης στο σίελο του ανθρώπου, επομένως η μετάδοσή του από ένα φορέα σε έναν άλλο άνθρωπο είναι δυνατή.

Σήμερα δεν υπάρχει κάποια γνωστή μέθοδος πρόληψης της λοίμωξης από H. pylori, ωστόσο τα παραπάνω μέτρα μπορούν να σας προστατεύσουν από το βακτήριο:

  • Πλένετε τα χέρια σας πριν το φαγητό και μετά την επίσκεψη στην τουαλέτα
  • Τρώτε μόνο τρόφιμα που έχουν προετοιμαστεί σωστά
  • Πίνετε μόνο καθαρό νερό

Συμπτώματα Λοίμωξης από H. pylori

Αρκετοί φορείς του ελικοβακτηριδίου δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα από το βακτήριο. Ωστόσο, οι παθήσεις που προκαλούνται από το H. pylori μπορεί να προκαλέσουν διάφορα συμπτώματα.

Τα συμπτώματα των πεπτικών ελκών περιλαμβάνουν αμβλύ ή καυστικό άλγος στην άνω κοιλία. Το άλγος συχνά επιδεινώνεται τη νύχτα ή όταν ο στόμαχος είναι άδειος. Τα αντιόξινα μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά από το άλγος, ωστόσο αυτό σύντομα επανέρχεται.

Τα συμπτώματα της γαστρίτιδας περιλαμβάνουν άλγος στην άνω κοιλία, ναυτία και έμετο.

Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Alimentary Pharmacology & Therapeutics διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με λοίμωξη από H. pylori έχουν 6 φορές αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνο του στομάχου. Η άμεση αντιμετώπιση του H. pylori μπορεί να περιορίσει σημαντικά τις βλάβες που προκαλεί το βακτήριο, μειώνοντας τον κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου ή άλλα προβλήματα.

Κοινά συμπτώματα από τον καρκίνο του στομάχου περιλαμβάνουν:

  • Κοιλιακό άλγος ή οίδημα
  • Απώλεια της όρεξης
  • Ναυτία ή δυσπεψία
  • Αίσθημα πλήρωσης στομάχου χωρίς να έχει γίνει επαρκής κατανάλωση τροφής
  • Έμετο

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να αποδίδονται σε άλλες παθήσεις, επομένως χρειάζεται διάγνωση από ειδικό γιατρό.

Πιθανές Επιπλοκές των Στομαχικών Ελκών

Τα πεπτικά έλκη μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, όπως:

  • Εσωτερική αιμορραγία που μπορεί να γίνει ακόμα και απειλητική για τη ζωή
  • Διάτρηση του στομάχου που μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη
  • Εμφάνιση ουλώδους ιστού που εμποδίζει τη ροή της τροφής στο στόμαχο ή το έντερο

Οι παραπάνω επιπλοκές χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση από γιατρό. Προειδοποιητικά σημεία για την εμφάνισή τους περιλαμβάνουν:

  • Σοβαρό στομαχικό άλγος
  • Μέλαινες κενώσεις
  • Κόπρανα με προσμίξεις ανοιχτού κοκκίνου αίματος
  • Έμετο με ανοιχτό κόκκινο αίμα
  • Έμετο που ομοιάζει το κατακάθι του καφέ
  • Αίσθημα αδυναμίας ή δύσπνοια
  • Ίλιγγο ή λιποθυμία
  • Ρίγος ή πυρετό

Διάγνωση και Θεραπεία

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα πεπτικών ελκών, γαστρίτιδας ή άλλα στομαχικά προβλήματα πρέπει να κάνουν εξετάσεις για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή άλλα προβλήματα.

Το H. pylori μπορεί να ανιχνευθεί με εξετάσεις αίματος, αναπνοής ή κοπράνων.

Τα πεπτικά έλκη, η γαστρίτιδα και ο καρκίνος του στομάχου διαγιγνώσκονται συνήθως με ένα συνδυασμό των παρακάτω εξετάσεων:

  • Ιστορικό: Ο γιατρός εξετάζει τις προηγούμενες παθήσεις που αντιμετώπισε ο ασθενής και τα συμπτώματά τους.
  • Φυσική εξέταση: Ο γιατρός ακροάζεται την κοιλία.
  • Ειδικές ακτινογραφίες που εξετάζουν το εσωτερικό του στομάχου.
  • Ενδοσκόπηση: Ο γιατρός χρησιμοποεί ένα ειδικό εργαλείο για να εξετάσει το εσωτερικό του στομάχου.

Αν διαπιστωθεί η παρουσία ενός πεπτικού έλκους, μπορεί να χορηγηθούν διάφορα φάρμακα, όπως:

  • Αντιβιοτικά για την εκρίζωση του H. pylori
  • Φάρμακα που περιορίζουν το γαστρικό υγρό (αναστολείς αντλίας πρωτονίων ή αποκλειστές των ισταμινικών υποδοχέων)
  • Φάρμακα που καλύπτουν το έλκος και βοηθούν την επούλωσή του

Συχνά, το πεπτικό έλκος μπορεί να επανέλθει μετά τη θεραπεία. Για την πρόληψη του παραπάνω προβλήματος πρέπει:

  • Να διακόπτεται η λήψη των ΜΣΑΦ ή να χορηγούνται σε μικρότερες δόσεις
  • Να χορηγούνται ΜΣΑΦ μόνο σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα που προστατεύουν το στόμαχο
  • Να αποφεύγεται το αλκοόλ
  • Να αποφεύγεται το κάπνισμα

Ανθεκτικότητα στα Αντιβιοτικά

Οι περισσότερες λοιμώξεις από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά. Ωστόσο, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι αρκετά H. pylori είναι ανθεκτικά στην αντιβιοτική θεραπεία. Αυτό σημαίνει ότι τα βακτήρια επιβιώνουν από τα αντιβιοτικά και πρέπει να χορηγηθεί άλλο φάρμακο για την εκρίζωσή τους.

Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Gastroenterology and Hepatology διαπίστωσε ότι αρκετοί ασθενείς έχουν λοιμώξεις από H. pylori που είναι ανθεκτικές σε περισσότερα από 1 αντιβιοτικά. Το American Journal of Gastroenterology ανέφερε επίσης ότι τα ανθεκτικά ελικοβακτηρίδια του πυλωρού παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά στη Λατινική Αμερική.

Η αντιμικροβιακή αντοχή αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα παγκοσμίως. Κάθε χρόνο περισσότερα από 23.000 άτομα καταλήγουν ως αποτέλεσμα του παραπάνω προβλήματος. Το μικρόβιο που συνδέεται συχνότερα με την αντιμικροβιακή αντοχή είναι το MRSA, ωστόσο υπάρχουν και άλλα βακτήρια που έχουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά.

Για την αντιμετώπιση της αντιμικροβιακής αντοχής πρέπει:

  • Να παίρνουμε αντιβιοτικά μόνο μετά από οδηγία γιατρού.
  • Να μην παίρνουν ποτέ αντιβιοτικά για τη γρίπη ή το κρυολόγημα, καθώς οι λοιμώξεις αυτές προκαλούνται από ιούς και επομένως τα αντιβιοτικά δεν προσφέρουν κανένα όφελος.
  • Να παίρνουμε τα αντιβιοτικά σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού και να μην σταματάμε πρόωρα τη λήψη τους.
  • Να μην μοιραζόμαστε τα αντιβιοτικά με άλλους ασθενείς.
  • Να μην χρησιμοποιούμε παλιά ή αντιβιοτικά από προηγούμενες συνταγογραφήσεις.

Ευτυχώς, το H. pylori μπορεί ακόμα να αντιμετωπιστεί με περισσότερα από 1 αντιβιοτικά. Η έγκαιρη χορήγηση θεραπείας μπορεί να προστατεύσει τους ασθενείς από τις βλάβες στο στόμαχο και τα πεπτικά έλκη, τη γαστρίτιδα ή τον καρκίνο του στομάχου.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα