Αρκετά Λοιμώδη Νοσήματα Επηρεάζονται από τις Εποχές

Όλοι γνωρίζουμε ότι η γρίπη εμφανίζεται συχνότερα το χειμώνα, ωστόσο μία νέα έρευνα δείχνει ότι αρκετές άλλες λοιμώξεις παρουσιάζουν επίσης διακυμάνσεις ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Η ανεμευλογιά, για παράδειγμα, παρουσιάζει την υψηλότερη συχνότητα την άνοιξη, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα εμφανζίονται συχνότερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ η βακτηριακή πνευμονία είναι συχνότερη στο μέσο του χειμώνα. Στις παραπάνω παρατηρήσεις κατέληξε μία έρευνα για 69 λοιμώδη νοσήματα που δημοσιεύτηκε στο PLOS Pathogens.

Η Μικαέλα Ελβίρα Μαρτίνεζ, κύρια συγγραφέας της έρευνας, δήλωσε ότι ήταν αναμενόμενο για τις οξείες λοιμώξεις, όπως η ελονοσία και η πολιομυελίτιδα, να παρουσιάζουν διακυμάνσεις ανάλογα με την εποχή. Αυτό που δεν περίμενε ήταν ότι αντίστοιχη διακύμανση θα παρουσίαζαν και οι χρόνιες λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα η λοίμωξη από HIV.

Είναι λογικό η εποχή να επηρεάζει τη συχνότητα των νόσων που μεταδίδονται με κουνούπια, όπως για παράδειγμα ο ιός του Δυτικού Νείλου, είπε ο Ντέιβιντ Φίσμαν, καθηγητής επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Ντάλα Λάνα από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Το Τορόντο έχει χαμηλές θερμοκρασίες τη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, επομένως είναι δύσκολο να μεταδοθεί η νόσος καθώς δεν υπάρχουν κουνούπια. Ωστόσο, αναφορικά με τα μικρόβια του αναπνευστικού και του γαστρεντερικού δήλωσε ότι δεν είναι προφανές γιατί παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα ανάλογα με τις εποχές. «Ο χαρακτηρισμός τους ως εποχικά είναι το πρώτο βήμα», είπε. «Το δύσκολο προς απάντηση ερώτημα είναι: για ποιο λόγο παρουσιάζουν εποχικότητα;»

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι λόγοι είναι διαφορετικοί για το κάθε νόσημα. Το σύνδρομο MERS (Middle East respiratory syndrome), ένας επικίνδυνος ιός του αναπνευστικού που συνδέεται με τις καμήλες, παρουσιάζει αυξημένη συχνότητα την εποχή που οι τελευταίες γεννούν, όπως παρατήρησε η έρευνα. Άλλοι προκλητικοί παράγοντες μπορεί να είναι κοινωνικοοικονομικοί αλλά και γεωγραφικοί. Στις ανεπτυγμένες χώρες οι επιδημίες ιλαράς εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, δηλαδή όταν πολλά παιδιά έρχονται σε επαφή καθημερινά. Αντίθετα, στις αγροτικές περιοχές, οι επιδημίες συνδέονται περισσότερο με τους κύκλους της γεωργίας, είπαν οι ερευνητές.

Μία άλλη παρατήρηση ήταν ότι τα περιστατικά πολιομυελίτιδας παρουσιάζουν αύξηση προς το τέλος του καλοκαιριού. Το γεγονός αυτό δημιούργησε έντονο ενδιαφέρον με αποτέλεσμα μία ομάδα ερευνητών να εξετάσει αν η νόσος προκαλείται από το παγωτό. Παρόμοιοι ιοί, μεταξύ των οποίων ο εντεροϊός D68, επίσης εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα στο τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του φθινοπώρου, γεγονός που αποτελεί πιθανώς εξήγηση για την αύξηση των περιστατικών οξείας χαλαρής μυελίτιδας, μίας σπάνιας πάθησης που ομοιάζει την πολιομυελίτιδα και ακολουθεί τη λοίμωξη από τον εντεροϊό D68.

Στο παρελθόν και άλλοι ερευνητές είχαν μιλήσει για την εποχικότητα ορισμένων νόσων, ωστόσο η Μαρτίνεζ ήταν η πρώτη που εξέτασε ένα τόσο μεγάλο εύρος νόσων και βρήκε κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Οι προηγούμενες έρευνες είχαν εξετάσει μόνο μία ή δύο νόσους κάθε φορά και, σύμφωνα με τη Μαρτίνεζ, μέχρι προφάτως δεν ήταν δυνατό να συγκεντρωθούν τα δεδομένα για να εξεταστούν αρκετές παθήσεις ταυτόχρονα. Για τη μελέτη της, εξέτασε δεδομένα από προηγούμενες έρευνες για 69 συνολικά λοιμώδεις νόσους. Οι έρευνες αυτές είχαν αναρτηθεί στις ιστοσελίδες του Centers for Disease Control (CDC) των ΗΠΑ, του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του European Center for Disease Prevention and Control. Στη συνέχεια αναζήτησε πληροφορίες σχετικά με τα περιστατικά κάθε νόσου και την εποχή που εμφανίζονται συχνότερα.

Η διαπίστωση ότι ορισμένες παθήσεις παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα σε συγκεκριμένες εποχές, θα διευκολύνει την αντιμετώπισή τους, είπε η Ελένα Ναουμόβα από το Πανεπιστήμιο του Τάφτς. Η Ναουμόβα, που δεν είχε λάβει μέρος στην έρευνα, είπε ότι οι παρατηρήσεις της τελευταίας θα βοηθήσουν, καθώς θα γνωρίζουμε ποια εποχή είναι επικίνδυνο να ταξιδέψουμε σε διάφορες χώρες καθώς και πότε πρέπει να χρησιμοποιούμε δίχτυ για να προστατευτούμε από τα κουνούπια.

Τα ευρήματα σχετικά με την κυκλική φύση αρκετών νόσων, σύμφωνα με τη Μαρτίνεζ, δείχνουν επίσης ότι οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις ίσως πρέπει να κάνουν συχνότερα τσεκ-απ ή να παίρνουν υψηλότερες δόσεις των φαρμάκων τους σε συγκεκριμένες εποχές του έτους για να αποφύγουν πιθανές εξάρσεις. Η κατανόηση αυτής της περιοδικότητας μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να βελτιώσουν τις στρατηγικές αντιμετώπισης των νόσων αυτών. Πριν αρχίσει να ερευνά τις διάφορες παθήσεις του ανθρώπου, η Μαρτίνεζ είχε κάνει έρευνες για τα λοιμώδη νοσήματα στα θηλαστικά της θάλασσας. Όπως δήλωσε, οι επιστήμονες που ερευνούν τα ζώα αυτά πιστεύουν ότι τα θηλαστικά είναι περισσότερο ευάλωτα όταν ο πληθυσμός τους είναι στη χαμηλότερη τιμή του κατά τη διάρκεια του έτους. Χρησιμοποιώντας τη γνώση αυτή, η Μαρτίνεζ ανέπτυξε τη θεωρία ότι ίσως είναι προτιμότερο να στοχευθεί ένα παθογόνο την περίοδο του έτους που ο πληθυσμός του είναι σχετικά χαμηλός, με σκοπό να αποφευχθεί μία μεγαλύτερης κλίμακας επιδημία στο μέλλον. «Η βιολογία αυτή είναι ακριβώς μπροστά στα μάτια μας και συχνά την αγνοούμε», δήλωσε.

Οι ερευνητές πρέπει να εξετάσουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια την εναλλαγή των εποχών και αν αυτή επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή, είπε η Ναουμόβα. Πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να φέρει κοντά διάφορες παθήσεις που εμφανίζονται σε διαφορετικές εποχές του χρόνου, με αποτέλεσμα να τις κάνει πιο επικίνδυνες. Για παράδειγμα, ο ιός HIV είναι πιο επικίνδυνος αν ο ασθενής έχει επίσης ελονοσία ή φυματίωση.

Τόσο η Μαρτίνεζ όσο και η Ναουμόβα συμφώνησαν ότι τα ευρήματα της μελέτης συνιστούν ότι ο άνθρωπος επηρεάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από το περιβάλλον του απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Ο πληθυσμός των ζώων που μεταδίδουν λοιμώδη νοσήματα στον άνθρωπο συχνά διαφοροποιείται ανάλογα με την εποχή, γεγονός που πιθανώς σχετίζεται με τις διακυμάνσεις στη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Σύμφωνα με τη Μαρτίνεζ, πεδία όπως η ψυχολογία, έχουν κατανοήσει σε καλύτερο βαθμό τις αλλαγές που συμβαίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό κατά τη διάρκεια του έτους. Το είδος κατάθλιψης που είναι γνωστό ως εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, για παράδειγμα, εμφανίζεται όταν μειώνεται το φως το φθινόπωρο και παρέρχεται όταν το ηλιακό φως αυξάνεται την άνοιξη. Είναι λογικό ότι οι αλλαγές αυτές στη διάθεση μπορεί να προκαλέσουν αντίστοιχες αλλαγές στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, συμπλήρωσε η ίδια. Ίσως αυτή είναι μία εξήγηση για τις χρόνιες νόσους που παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις.

Βιβλιογραφία: Scientific American

Φωτογραφία: Liquidwords

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα