Ο ιός της γρίπης Α και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) μπορεί να ενωθούν σχηματίζοντας ένα νέο, υβριδικό ιό που έχει χαρακτηριστικά και από τα δύο παραπάνω παθογόνα.
Αν και σήμερα έχουν γίνει εκτενείς μελέτες για τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε διαφορετικά παθογόνα, η έρευνα που κατέληξε στο παραπάνω συμπέρασμα δείχνει για πρώτη φορά ότι ένας ιός μπορεί να χρησιμοποιήσει χαρακτηριστικά από άλλους ιούς για να βελτιωθεί.
«Στο παρελθόν δεν έχουμε δει ποτέ ξανά υβριδικούς ιούς που δημιουργήθηκαν με τον μηχανισμό που περιγράφουμε. Πρακτικά μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικούς που ανήκουν σε άλλες οικογένειες οι οποίοι συνδύασαν το γονιδίωμά τους με σκοπό να δημιουργήσουν ένα νέο ιό», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Η επιστημονική ομάδα ανακάλυψε το νέο ιό τυχαία στα πλαίσια ενός πειράματος που είχε ως στόχο να εξετάσει τις αλληλεπιδράσεις δύο ιών κατά τη διάρκεια μίας λοίμωξης. Ο στόχος του πειράματος αυτού ήταν να ενισχύσουμε τις γνώσεις μας για την πρόγνωση των ασθενών που μολύνονται από δύο παθογόνα, τη συμπεριφορά των ιών κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, καθώς και τη μετάδοση των παθογόνων από αυτούς τους ασθενείς.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν καλλιέργειες κυττάρων του πνεύμονα που είχαν απομονώσει από ανθρώπους εθελοντές. Κάθε καλλιέργεια μολύνθηκε είτε με τον ιό της γρίπης Α, είτε με τον ιό RSV είτε και με τους δύο ιούς. Χρησιμοποιώντας μικροσκόπια οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι στην τελευταία καλλιέργεια, τα σωματίδια των δύο ιών σχημάτιζαν ινώδεις δομές συνεπείς με τη δημιουργία ενός υβριδικού ιού.
Ο νέος υβριδικός ιός που σχηματίζεται φαίνεται ότι μπορεί να μολύνει περισσότερα ανθρώπινα κύτταρα. Πρακτικά, ο ιός της γρίπης Α αποφεύγει την εξουδετέρωση από το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς προβάλλει πρωτεΐνες του RSV στην επιφάνειά του, γεγονός που του δίνει ένα εξελικτικό πλεονέκτημα.
Ο ιός της γρίπης ήταν επίσης ικανός να μολύνει κύτταρα που δεν φέρουν υποδοχείς για τον ιό, γεγονός που του επέτρεψε να μολύνει κύτταρα στο κατώτερο αναπνευστικό, γεγονός που οδήγησε σε σοβαρότερες λοιμώξεις.
Ωστόσο, ένα θετικό ήταν ότι η παρουσία του ιού της γρίπης Α περιόρισε σημαντικά την ικανότητα πολλαπλασιασμού του RSV.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καθώς οι επιστήμονες έκαναν τα πειράματά τους σε καλλιέργειες κυττάρων στο εργαστήριο, αυτή τη στιγμή δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε αν μπορεί να συμβεί το ίδιο και στο αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου.
Ωστόσο, η ικανότητα του ιού της γρίπης να ενώνεται με άλλα παθογόνα σχηματίζοντας υβριδικούς ιούς μπορεί να εξηγήσει πιθανώς την πορεία αρκετών ασθενών με ιογενείς πνευμονίες.
«Ο RSV φτάνει πιο χαμηλά στους πνεύμονες σε σχέση με εποχικούς ιούς της γρίπης και τυπικά όσο πιο χαμηλά φτάνει ένα παθογόνο, τόσο πιο σοβαρά είναι τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο ασθενής», αναφέρουν οι επιστήμονες.
«Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που πρέπει να αποφεύγουμε τη λοίμωξη με πολλαπλά παθογόνα, εφόσον αυτό είναι δυνατό. Η έρευνά μας υπογραμμίζει για ακόμα μία φορά τη σημαντικότητα των μέτρων πρόληψης για τις λοιμώξεις», εξηγούν οι συγγραφείς.
Ο ιός της γρίπης Α προκαλεί περισσότερες από 5 εκατομμύρια νοσηλείες ετησίως, ενώ ο RSV αποτελεί τη συχνότερη αιτία λοιμώξεων του κατωτέρου αναπνευστικού στα βρέφη.
Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι τελικά υπάρχει πιθανότητα ένωσης διαφορετικών ιών, με αποτέλεσμα το σχηματισμό υβριδικών παθογόνων. Το γεγονός αυτό δημιουργεί αρκετά ερωτήματα σχετικά με την παρουσία και άλλων υβριδικών παθογόνων που δεν έχουν ακόμα ανακαλυφθεί.
«Είναι σημαντικό να εξερευνήσουμε ιδιαίτερα τους ιούς του αναπνευστικού συστήματος, καθώς συχνά ο ένας ιός μπορεί να επηρεάσει την πορεία της λοίμωξης από κάποιον άλλο. Η έρευνά μας δείχνει ότι το φαινόμενο αυτό ενδεχομένως αποδίδεται στη δημιουργία υβριδικών ιών», καταλήγει η μελέτη.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Microbiology.
Φωτογραφία: Edward Jenner