Προκαλείται από το ενδοκυττάριο παράσιτο Toxoplasma Gondii. Σε ασθενείς με ανοσολογικό έλλειμμα (AIDS, κακόηθες αιματολογικό νόσημα, μεταμόσχευση οργάνων) οι βλάβες είναι βαρύτερες, του τύπου της διάχυτης νεκρωτικής εγκεφαλίτιδας.
Κλινική εικόνα
Η συγγενής μορφή της νόσου (συγγενής τοξοπλάσμωση) που οφείλεται σε μόλυνση του εμβρύου μέσω του πλακούντα, από ασυμτωματικές, κατά κανόνα, μητέρες, προκαλεί υδροκεφαλία – μικροκεφαλία, επιληψία, νοητική καθυστέρηση και τύφλωση. Αν η μόλυνση γίνει στις αρχές της ενδομητρίας ζωής το έμβρυο αποβάλλεται.
Στους ασθενείς με AIDS, ή άλλης αιτιολογίας ανοσιακή ανεπάρκεια, η νόσος εκδηλώνεται με ευρύ φάσμα συμπτωμάτων και σημείων, από κεφαλαλγία και αίσθημα γενικής κακουχίας έως κλινική εικόνα βαριάς εγκεφαλίτιδας με συμμετοχή του εγκεφαλικού στελέχους. Χαρακτηριστική είναι η ανάπτυξη εγκεφαλικών αποστημάτων με ανάλογη συμπτωματολογία.
Διάγνωση
Στη διάγνωση της νόσου βοηθούν η ανοσοενζυμική μέθοδος ELISA και οι χαρακτηριστικές εικόνες της αξονικής ή καλύτερα της μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου. Η προσπάθεια απομονώσεως του Τ.gondii στο ΕΝΥ με PCR οδηγεί σε απογοητευτικά αποτελέσματα.
Θεραπεία
Η θεραπεία στη συμπτωματική μορφή της νόσου, περιλαμβάνει τη χορήγηση σουλφαδιαζίνης, σε συνδυασμό με πυριμεθαμίνη. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από την επίτευξη ύφεσης. Στους ασθενείς με AIDS συνήθως η θεραπεία συνεχίζεται δια βίου. Σκόπιμη είναι η συγχορήγηση φυλλικού οξέος.