Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει από τον γιατρό μας ότι αν έχουμε συμπτώματα ενδεικτικά μίας λοίμωξης, όπως για παράδειγμα βήχα ή πυρετό, θα πρέπει να αναβάλουμε το ραντεβού μας για το εμβόλιο της COVID-19. Αυτό ισχύει τόσο για τις πρώτες δύο δόσεις των εμβολίων όσο και για την ενισχυτική (τρίτη) δόση, την οποία οι περισσότεροι από εμάς θα πρέπει να κάνουμε αυτό το διάστημα.
Τι συμβαίνει, όμως, αν κάνουμε το εμβόλιο της COVID-19 κατά τη διάρκεια μίας λοίμωξης από τον ιό; Πόσο επικίνδυνη είναι η παραπάνω κατάσταση και τι θα πρέπει να προσέξουμε;
Ευτυχώς, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, αν εν αγνοία μας έχουμε μολυνθεί με τον ιό SARS-CoV-2 λίγο πριν ή λίγο μετά τον εμβολιασμό μας, τότε η λοίμωξη δεν θα περιορίσει τις επιδράσεις του εμβολίου. Το μόνο που πρακτικά αλλάζει είναι ότι ενδεχομένως θα παρουσιάσουμε ελαφρώς σοβαρότερα συμπτώματα, καθώς εκτός από τις ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου μπορεί να εμφανιστούν και συμπτώματα από τη λοίμωξη.
Σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Internal Medicine, η πιθανότητα μόλυνσης με τον SARS-CoV-2 τις πρώτες 6 ημέρες μετά την τρίτη δόση του εμβολίου είναι παρόμοια με αυτή ενός ατόμου που έχει κάνει μόνο τις δύο πρώτες δόσεις.
Σε κάθε περίπτωση, όταν πάμε στο εμβολιαστικό κέντρο, οι γιατροί θα μας ρωτήσουν αν έχουμε συμπτώματα COVID-19. Η ερώτηση αυτή γίνεται περισσότερο για να προστατευτεί το προσωπικό του κέντρου και όχι γιατί υπάρχει κίνδυνος από την αλληλεπίδραση της τρίτης δόσης με τον ιό SARS-CoV-2. Σήμερα, υπάρχουν αρκετές αναφορές για άτομα που εμβολιάστηκαν χωρίς να γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί με τον ιό. Κανένα από τα παραπάνω άτομα δεν παρουσίασε σοβαρά συμπτώματα μετά τον εμβολιασμό του, ωστόσο σύμφωνα με τους ειδικούς, αν έχουμε πρόσφατο ιστορικό λοίμωξης με τον SARS-CoV-2 είναι προτιμότερο να περιμένουμε 3 μήνες μέχρι να κάνουμε την τρίτη δόση καθώς πιθανώς θα έχουμε επαρκή επίπεδα αντισωμάτων για αυτό το διάστημα.
Στην παραπάνω παρατήρηση είχαν βασιστεί οι πρώτες οδηγίες για τη χορήγηση των εμβολίων στα άτομα με ιστορικό COVID-19, ωστόσο αυτό ενδέχεται να αλλάξει καθώς τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι η ανοσία από τα εμβόλια διαφέρει από αυτή της νόσησης. Κατά συνέπεια σήμερα σε αρκετές χώρες οι ασθενείς που νοσούν από τον ιό μπορούν να εμβολιαστούν με το πέρας της καραντίνας από την οξεία λοίμωξη.
Περιεχόμενα:
Η Ανοσιακή Απόκριση στα mRNA Εμβόλια
Μετά τη χορήγηση της 1ης δόσης των mRNA εμβολίων, ένας μικρός αριθμός κυττάρων θα προσλάβει την αλληλουχία του mRNA και θα αρχίσει να παράγει την πρωτεΐνη ακίδα του SARS-CoV-2. Τα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα θα ανιχνεύσουν την «ξένη» αυτή δομή στην επιφάνεια των μυϊκών κυττάρων του δελτοειδούς και θα εκκινήσουν μία απόκριση για αυτή, η οποία ωστόσο χρειάζεται χρόνο.
Στις 2-3 εβδομάδες μετά τη χορήγηση του εμβολίου, η ανοσιακή απόκριση ενισχύεται και το ανοσοποιητικό σύστημα μαθαίνει πως να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται στην ξένη αυτή, πρωτεΐνη, που στην περίπτωση του SARS-CoV-2 είναι η ακίδα.
Το mRNA που εισήλθε στα κύτταρα του δελτοειδούς μαθαίνει επίσης στο ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει την ξένη πρωτεΐνη στα μυϊκά κύτταρα μέσω της ανοσοσφαιρίνης G, όχι όμως και στο βλεννογόνο της ρινός όπου η διαδικασία αυτή θα γινόταν από την ανοσοσφαιρίνη Α. Καθώς η τελευταία απουσιάζει στα άτομα που έχουν εμβολιαστεί, ο SARS-CoV-2 μπορεί να μολύνει το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα μετά την έκθεση στον ιό, χωρίς ωστόσο να μπορεί να προχωρήσει στο κατώτερο αναπνευστικό.
Η Ανοσιακή Απόκριση στον SARS-CoV-2
Αν μολυνθείτε με τον ιό λίγες ημέρες πριν ή μετά την τρίτη δόση του εμβολίου της COVID-19 τότε το ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα έχει το χρόνο να προσαρμοστεί κατάλληλα στον ιό, καθώς θα πρέπει να τον αντιμετωπίσει άμεσα. Κατά συνέπεια, ιδανικά θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες από τον εμβολιασμό μας προκειμένου να εξασφαλίσουμε την καλύτερη δυνατή ανοσία.
Επομένως, αν έχουμε μολυνθεί με τον ιό την ίδια περίοδο που κάνουμε την τρίτη δόση, τότε κατά πάσα πιθανότητα η απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος θα καθοριστεί περισσότερο από τη λοίμωξη παρά από το εμβόλιο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος θα αναγνωρίσουν άμεσα τα κύτταρα που έχουν μολυνθεί και θα αρχίσουν να τα καταστρέφουν, γεγονός που προκαλεί φλεγμονή. Επιπλέον, στην παραπάνω περίπτωση η ανοσία δεν θα περιορίζεται σε μία πρωτεΐνη (την ακίδα), αλλά μπορεί να στοχεύει και άλλες πρωτεΐνες του ιού, όπως η πρωτεΐνη του νουκλεοκαψιδίου.
Πως να Ξεχωρίσετε τα Συμπτώματα της Λοίμωξης από αυτά του Εμβολίου
Αν και ορισμένα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα ο πυρετός και οι μυαλγίες, εμφανίζονται τόσο στον εμβολιασμό όσο και στη λοίμωξη, υπάρχουν συμπτώματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να διαχωρίσουμε τις δύο καταστάσεις.
Συγκεκριμένα, αν παρουσιάσουμε συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό, όπως για παράδειγμα πονόλαιμο, ρινική συμφόρηση, ανοσμία ή αγευσία, τότε αυτά σίγουρα αποδίδονται σε λοίμωξη. Ιδιαίτερα αν αυτά τα συμπτώματα παραμείνουν για περισσότερο από 1-2 ημέρες, τότε σίγουρα δεν αποδίδονται στο εμβόλιο.
Γενικά, αν μετά το εμβόλιο εκδηλώσετε συμπτώματα τα οποία παραμένουν για περισσότερο από 72 ώρες, τότε θα πρέπει να κάνετε εξετάσεις, καθώς ενδέχεται να έχετε μολυνθεί με τον SARS-CoV-2.
Υβριδική Ανοσία
Καθώς η ανοσία από τη φυσική λοίμωξη διαφέρει από την ανοσία των εμβολίων, αυτό σημαίνει ότι θα βελτιώσουμε αρκετά την ανοσία μας αν εμβολιαστούμε ενώ έχουμε νοσήσει από τον ιό στο παρελθόν. Μάλιστα, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature έδειξε ότι τα εμβολιασμένα άτομα με ιστορικό λοίμωξης έχουν καλύτερη ανοσία για τον SARS-CoV-2 σε σχέση με αυτούς που έχουν κάνει όλες τις δόσεις των εμβολίων, αλλά δεν έχουν εκτεθεί στον ιό. Επιπλέον, μία προδημοσίευση από το Ισραήλ έδειξε ότι η υβριδική ανοσία έχει μεγαλύτερη διάρκεια από την ανοσία των εμβολίων, ωστόσο και αυτή μειώνεται με το χρόνο.
Δημιουργείται επομένως το εξής ερώτημα: Αν κάνουμε την τρίτη δόση των εμβολίων της COVID-19 ενώ έχουμε ιστορικό λοίμωξης από το στέλεχος Δέλτα, για πόσο καιρό θα είμαστε προστατευμένοι από τον ιό; Δυστυχώς προς το παρόν δεν μπορούμε ακόμα να απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα, ωστόσο φαίνεται ότι η ανοσία μας για το στέλεχος Όμικρον θα είναι περιορισμένη.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς έχει αποδειχθεί πλέον ότι τα εμβόλια της COVID-19 είναι απολύτως ασφαλή, η τρίτη δόση μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει.
Πότε Είμαστε Προστατευμένοι Μετά την Τρίτη Δόση;
Τελικά, αν μολυνθούμε με τον ιό τις πρώτες ημέρες μετά τη χορήγηση της τρίτης δόσης, τότε θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο κίνδυνος να νοσήσουμε σοβαρά είναι πολύ χαμηλός. Αυτό προφανώς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, τα χρόνια νοσήματα και η υγεία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Προφανώς, ακόμα κι αν παρουσιάσουμε ήπια συμπτώματα, υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος να μεταδώσουμε τον ιό σε άλλα άτομα, επομένως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μπούμε σε καραντίνα αν αντιληφθούμε ότι έχουμε μολυνθεί.
Αυτή τη στιγμή όλα τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι ούτε το ιστορικό λοίμωξης αλλά ούτε και οι δύο δόσεις των mRNA εμβολίων δεν αρκούν για να μας προστατεύσουν από το στέλεχος Όμικρον, ιδιαίτερα αν εμβολιαστήκαμε στις αρχές του 2021. Κατά συνέπεια είναι σημαντικό να κάνουμε άμεσα την τρίτη δόση, ανεξαρτήτως αν νοσήσαμε από τον ιό ή όχι.