Χλωροκίνη και Υδροξυχλωροκίνη (Plaquenil): Μπορεί Πράγματι να Αντιμετωπίσει τον COVID-19;

Μία διαπίστωση που προκαλεί ανησυχία τις τελευταίες ημέρες είναι ότι αρκετοί ασθενείς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν μόνοι τους το COVID-19 στο σπίτι χρησιμοποιώντας χλωροκίνη και υδροξυχλωροκίνη. Ως αποτέλεσμα, έχουν αναφερθεί αρκετά ποσοστά δηλητηρίασης ή ακόμα και θανάτου από χλωροκίνη. Η ικανότητα του φαρμάκου αυτού να αντιμετωπίζει τους κορονοϊούς είχε παρατηρηθεί για πρώτη φορά κατά την επιδημία του SARS το 2003.

Η θεωρία ότι ο συνδυασμός υδροξυχλωροκίνης και αζιθρομυκίνης μπορεί να αντιμετωπίσει τον COVID-19 κυκλοφόρησε αρκετά στο διαδίκτυο. Το ίδιο υποστήριξε μάλιστα και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση σχετικά με το φάρμακο. Λίγο αργότερα, το Food and Drug Administration (FDA) των ΗΠΑ, εξέδωσε μία ανακοίνωση με την οποία υποστήριξε ότι αυτή τη στιγμή οι επιδράσεις του φαρμάκου στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του COVID-19, βρίσκονται υπό διερεύνηση. Προς το παρόν, κανένα από τα παραπάνω φάρμακα δεν έχει εγκριθεί από τον FDA για την αντιμετώπιση του COVID-19. Ωστόσο, αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Κίνα, εξετάζουν την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στη θεραπεία των ασθενών που πάσχουν από το νέο κορονοϊό.

Η χλωροκίνη είναι ένα φάρμακο που κυκλοφορεί στην αγορά εδώ και σχεδόν 80 χρόνια. Αρχικά είχε αναπτυχθεί ως ανθελονοσιακό, ωστόσο σήμερα χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου. Το φάρμακο αυτό ήταν η εναλλακτική επιλογή για τους ασθενείς που δεν μπορούσαν αν πάρουν κινίνη, ένα παλαιότερο ανθελονοσιακό φάρμακο.

Η υδροξυχλωροκίνη κυκλοφορεί στην αγορά από το 1955. Είναι παρόμοια με τη χλωροκίνη, ωστόσο είναι λιγότερο τοξικό φάρμακο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειές της περιλαμβάνουν στομαχικά συμπτώματα και μακροπρόθεσμες βλάβες στους οφθαλμούς. Αντίστοιχα με τη χλωροκίνη, η υδροξυχλωροκίνη χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και του λύκου, αλλά και στην αντιμετώπιση ορισμένων αλλεργιών.

Η χλωροκίνη χρησιμοποιείται εδώ και αρκετά χρόνια στη θεραπεία της ελονοσίας, ωστόσο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα πιο πρόσφατα μικρόβια που ευθύνονται για τη νόσο, όπως το Plasmodium Falciparum που είναι αρκετά κοινό στην υποσαχάρια Αφρική. Παρά το γεγονός αυτό, η χλωροκίνη κυκλοφορεί ακόμα στη Νιγηρία. Αρκετοί κάτοικοι της χώρας αυτής έχουν δοκιμάσει να πάρουν το φάρμακο αυτό για την αντιμετώπιση του COVID-19, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αναφορές για αρκετά περιστατικά δηλητηρίασης.

Η σοβαρότητα του προβλήματος ανάγκασε το Nigeria Centre for Disease Control να βγάλει μία ανακοίνωση στην οποία υποστήριξε ότι η χλωροκίνη δεν έχει εγκριθεί για την αντιμετώπιση του COVID-19 και επομένως η λήψη της μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες ή ακόμα και το θάνατο.

Αν και ακόμα δεν έχει αποδειχθεί ότι η χλωροκίνη έχει χρησιμότητα στην αντιμετώπιση του COVID-19, ορισμένες έρευνες από την Κίνα υποστηρίζουν ότι το φάρμακο μπορεί να αντιμετωπίσει τη νόσο. Αρκετοί επιστήμονες από άλλες χώρες ζήτησαν από τους ερευνητές της Κίνας να δημοσιεύσουν τις παρατηρήσεις τους, ωστόσο αυτές δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές στο κοινό.

Οι θεωρίες για την αποτελεσματικότητα της χλωροκίνης στον COVID-19 συνεχίζουν, ωστόσο, να εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο, παρά το γεγονός ότι δεν βασίζονται σε αδιάσειστα επιστημονικά δεδομένα. Αν και η χλωροκίνη χρησιμοποιείται για περισσότερο από 80 χρόνια, είναι αρκετά επικίνδυνο φάρμακο όταν χορηγείται σε ασθενείς που δεν έχουν ενδείξεις για τη λήψη της.

Πρώτον, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος δηλητηρίασης από το φάρμακο, ιδιαίτερα αν αυτό δεν λαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Οι υπερβολικές ποσότητες χλωροκίνης είναι ιδιαίτερα τοξικές. Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης περιλαμβάνουν αίσθημα αδιαθεσίας, κοιλιακό άλγος, έμετο, υπνηλία και ρίγος. Αν η κατάσταση αυτή δεν αντιμετωπιστεί άμεσα από γιατρό, μπορεί να επιβραδυνθεί σημαντικά η αναπνοή, να εμφανιστεί βραδυκαρδία και ο ασθενής να πέσει σε κώμα. Αρκετοί ασθενείς με δηλητηρίαση από χλωροκίνη καταλήγουν μέσα σε λίγες ώρες.

Δεύτερον, ο οργανισμός χρειάζεται αρκετή ώρα για να απομακρύνει όλη την ποσότητα της χλωροκίνης. Ακόμα κι αν παίρνετε τη σωστή δόση του φαρμάκου, η χλωροκίνη που συσσωρεύεται στον οργανισμό από τη χρόνια λήψη του φαρμάκου μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες. Για παράδειγμα, η χλωροκίνη είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για τους οφθαλμούς και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της όρασης, εφόσον λαμβάνεται μακροπρόθεσμα. Όλοι οι ασθενείς που λαμβάνουν χλωροκίνη πρέπει να κάνουν τακτικά οφθαλμολογική εξέταση.

Οι Έρευνες

Προς το παρόν, οι έρευνες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χλωροκίνης στην αντιμετώπιση του COVID-19 έχουν καταλήξει σε αντικρουόμενα αποτελέσματα. Η χλωροκίνη, αλλά και η υδροξυχλωροκίνη, έχουν εξετασεί ως προς την αποτελεσματικότητά τους για το νέο κορονοϊό τόσο στο εργαστήριο όσο και σε ασθενείς. Ωστόσο, καμία από τις παραπάνω έρευνες δεν κατάφερε να αποδείξει ότι το φάρμακο είναι αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της νόσου.

Για παράδειγμα, μία έρευνα σε ασθενείς που υποστήριξε ότι η υδροξυχλωροκίνη μπορεί να αντιμετωπίσει τον COVID-19 δεν χρησιμοποίησε ομάδα ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε αν οι παρατηρήσεις της επηρεάστηκαν από το φαινόμενο placebo. Προς το παρόν, οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί υγείας υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν δεδομένα που υποστηρίζουν τη χρήση της χλωροκίνης ή της υδροξυχλωροκίνης στην αντιμετώπιση του COVID-19.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα σταματήσει η έρευνα για τα συγκεκριμένα φάρμακα. Σήμερα βρίσκονται υπό εξέλιξη αρκετές έρευνες που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα αρκετών φαρμάκων στην αντιμετώπιση του COVID-19, μεταξύ των οποίων και τα δύο παραπάνω. Ορισμένα νοσοκομεία έχουν δημοσιεύσει επίσης οδηγίες που υποστηρίζουν ότι τόσο η χλωροκίνη όσο και η υρδοξυχλωροκίνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση του COVID-19, αλλά και άλλων λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού. Ωστόσο, από επιστημονικής πλευράς, μέχρι να δημοσιευτούν τα αποτελέσματα των παραπάνω ερευνών, πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί.

Εξ’ αιτίας της θεωρίας σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χλωροκίνης και της υδροξυχλωροκίνης για την αντιμετώπιση του COVID-19 και του βαθμού που έχει αναπαραχθεί από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, έχουν μειωθεί σημαντικά τα αποθέματα των φαρμάκων αυτών, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα για τους ασθενείς που πάσχουν από λύκο ή ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι αρκετοί γιατροί συνταγογραφούν τα φάρμακα αυτά σε φίλους και συγγενείς. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται εντονότερα στις ΗΠΑ και οι αρχές της χώρας έχουν ήδη λάβει ενέργειες για τον περιορισμό του.

Αν τελικά αποδειχθεί ότι η χλωροκίνη και η υδροξυχλωροκίνη έχουν χρησιμότητα στην αντιμετώπιση του COVID-19, θα πρέπει να χορηγείται μόνο από γιατρούς, καθώς οι τελευταίοι έχουν την ικανότητα να παρακολουθήσουν την πορεία του ασθενούς. Η χορήγηση των φαρμάκων στο περιβάλλον του νοσοκομείου υπό την επίβλεψη του γιατρού, διαφέρει σημαντικά από τη λήψη του φαρμάκου στο σπίτι.

Προς το παρόν, κανένας δεν πρέπει να λαμβάνει χλωροκίνη ή υδροξυχλωροκίνη για την αντιμετώπιση του COVID-19, καθώς ακόμα δεν έχουμε επαρκή δεδομένα και επομένως υπάρχουν περισσότεροι κίνδυνοι παρά οφέλη από τη λήψη του φαρμάκου.

Βιβλιογραφία: The Conversation

Φωτογραφία: Polina Tankilevitch

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα