Γνωρίζουμε σήμερα ότι ο ιός SARS-CoV-2 δεν επηρεάζει μόνο το ανοσοποιητικό σύστημα. Από την αρχή της πανδημίας αρκετοί ασθενείς που μολύνθηκαν από τον ιό έχουν αναφέρει συμπτώματα από τον εγκέφαλο, το γαστρεντερικό σύστημα και την καρδιά.
Δεδομένα ερευνών έχουν δείξει ότι η COVID-19 μπορεί να επηρεάσει την καρδιά τόσο στους ασθενείς που νοσούν σοβαρά και νοσηλεύονται όσο και στους ασθενείς χωρίς προϋπάρχουσες καρδιακές νόσους που παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα. Οι καρδιακές βλάβες που προκαλεί ο SARS-CoV-2 μπορεί να παραμείνουν ακόμα και μετά την αποδρομή της λοίμωξης, ανεξαρτήτως αν ο ασθενής παρουσίασε ήπια ή σοβαρά συμπτώματα.
Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων η COVID-19 προκαλεί βλάβες στην καρδιά, αλλά και η έκταση των τελευταίων, δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί πλήρως.
Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε τη διαθέσιμη βιβλιογραφία σχετικά με τις επιδράσεις του SARS-CoV-2 στην καρδιά.
Περιεχόμενα:
Οι Επιπλοκές της COVID-19 στην Καρδιά
Αν και αρκετοί ιοί, μεταξύ των οποίων και η γρίπη, μπορούν να επηρεάσουν την καρδιά, αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει συχνότερα στη λοίμωξη με τον SARS-CoV-2.
Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, οι περισσότεροι από τους γνωστούς κορονοϊούς σήμερα επηρεάζουν μόνο το αναπνευστικό σύστημα και όχι την καρδιά. Ωστόσο, ο SARS-CoV-2 διαφέρει από τους παραπάνω ιούς καθώς μπορεί να προκαλέσει αρκετές επιπλοκές στο όργανο αυτό, όπως για παράδειγμα καρδιακή φλεγμονή, συμπτώματα που ομοιάζουν έμφραγμα του μυοκαρδίου και αρρυθμίες.
Μία άλλη πληροφορία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι το 25% περίπου των ασθενών που νοσηλεύονται για COVID-19 παρουσιάζουν καρδιαγγειακές επιπλοκές, οι οποίες ενοχοποιούνται για το 40% των θανάτων από τον ιό.
Ωστόσο, οι καρδιαγγειακές επιπλοκές της COVID-19 δεν εμφανίζονται μόνο στους ασθενείς που νοσούν σοβαρά. Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Cardiology έδειξε ότι οι ασθενείς που νόσησαν από COVID-19 μπορεί να παρουσιάσουν χρόνιες επιπλοκές από την καρδιά, ακόμα κι αν είχαν ήπια νόσηση από τον ιό.
Στην παραπάνω έρευνα, οι γιατροί έκαναν MRI καρδιάς σε περίπου 100 ασθενείς από τη Γερμανία οι οποίοι είχαν αναρρώσει από COVID-19. Από τους παραπάνω, οι 78 είχαν ενδείξεις καρδιακών βλαβών, με τους 60 να παρουσιάζουν χρόνια φλεγμονή του μυοκαρδίου. Στην έρευνα δεν παρατηρήθηκε σύνδεση ανάμεσα στην εμφάνιση των παραπάνω επιπλοκών και τη διάρκεια νόσησης, τις προϋπάρχουσες παθήσεις και τη σοβαρότητα της νόσησης από COVID-19.
Οι επιπλοκές από την καρδιά μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και σε νεαρούς ενήλικες.
Μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Caridology και εξέτασε 26 αθλητές από πανεπιστήμια των ΗΠΑ που είχαν θετικές εξετάσεις για την COVID-19, διαπίστωσε ότι οι 4 είχαν ευρήματα μυοκαρδίτιδας στην MRI καρδίας.
Τι έχει Παρατηρηθεί στα Νοσοκομεία
Από δεδομένα στα νοσοκομεία των ΗΠΑ έχει διαπιστωθεί ότι η πλειοψηφία των ασθενών που παρουσιάζουν επιπλοκές από την καρδιά σε μία λοίμωξη από COVID-19, έχουν συνήθως ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια ή η στεφανιαία νόσος.
Στους ασθενείς αυτούς, η COVID-19 επιδεινώνει τις προϋπάρχουσες καρδιακές παθήσεις, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο διασωλήνωσης και εισαγωγής στη ΜΕΘ.
Στην αρχή της πανδημίας υπήρχε μεγάλη ανησυχία ότι η COVID-19 μπορεί να προκαλεί καρδιακές βλάβες σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών. Ωστόσο, η εκτίμηση αυτή ευτυχώς δεν επαληθεύτηκε ούτε από τα πρώτα δεδομένα από ασθενείς της Κίνας, ούτε και αργότερα στην πορεία της πανδημίας.
Άλλοι ιοί, όπως για παράδειγμα ο ιός της γρίπης, μπορεί να επιδεινώσουν την πορεία των ασθενών με καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως για παράδειγμα η καρδιακή ανεπάρκεια. Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να προκαλέσει καρδιακή φλεγμονή, μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα δεν προκαλεί έκπληξη.
Πώς Προκαλεί Βλάβες στην Καρδιά ο SARS-CoV-2;
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο θεωρίες που μπορεί να εξηγήσουν τις βλάβες που προκαλεί ο SARS-CoV-2 στην καρδιά.
Αρχικά, η φλεγμονή από την ισχυρή απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στη λοίμωξη COVID-19 μπορεί να φτάσει και στην καρδιά. Η ανοσιακή αυτή απόκριση μπορεί να προκαλέσει εμμέσως βλάβες στους καρδιακούς ιστούς περιορίζοντας την αιμάτωση με αποτέλεσμα να εμφανιστεί καρδιακή φλεγμονή.
Μία άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να προκαλέσει άμεσα βλάβες στους καρδιακούς ιστούς μέσω πρόσδεσης της πρωτεΐνης ακίδας στους υποδοχείς της ACE2 που φέρουν τα καρδιακά κύτταρα.
Ανεξαρτήτως ποια από τις παραπάνω δύο θεωρίες θα επαληθευτεί τελικά, αρκετές έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι οι ασθενείς με COVID-19 παρουσιάζουν βλάβες στα καρδιακά κύτταρα.
Μία ομάδα επιστημόνων εξέτασε καρδιές ασθενών που είχαν καταλήξει από COVID-19 στην αρχή της πανδημίας και διαπίστωσε ενδείξεις μικροαγγειακής θρόμβωσης και καταστροφής των καρδιακών κυττάρων. Οι παραπάνω βλάβες παρατηρήθηκαν στο 35% των ασθενών που εξετάστηκαν. Οι επιστήμονες παρατήρησαν επίσης θρόμβους αίματος στα τριχοειδή των καρδιακών ιστών.
Αντιμετώπιση των Καρδιακών Επιπλοκών της COVID-19
Η τυπική θεραπεία που χορηγείται στους ασθενείς που νοσηλεύονται για COVID-19 περιλαμβάνει ρεμδεσιβίρη και δεξαμεθαζόνη. Η θεραπεία αυτή δεν διαφοροποιείται στους ασθενείς με προϋπάρχουσες καρδιακές παθήσεις.
Αρκετά νοσοκομεία, ωστόσο, εκτός από τις παραπάνω 2 θεραπείες χορηγούν και αντιπηκτική αγωγή στους ασθενείς. Ο στόχος είναι να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο κίνδυνος σχετιζόμενης με COVID-19 θρόμβωσης. Στους ασθενείς που χορηγείται αντιπηκτική αγωγή σπάνια εμφανίζονται καρδιακές επιπλοκές από τη λοίμωξη.
Ανεξαρτήτως της θεραπείας που θα χορηγηθεί, πάντως, οι ασθενείς με προϋπάρχουσες καρδιακές παθήσεις γενικά παραμένουν για μεγαλύτερη διάρκεια στη ΜΕΘ συγκριτικά με τους ασθενείς που δεν πάσχουν από καρδιακές νόσους.
Ποιες είναι οι Μακροπρόθεσμες Επιπλοκές της COVID-19 στην Καρδιά;
Γνωρίζουμε σήμερα ότι η COVID-19 μπορεί να προκαλέσει χρόνιες επιπλοκές. Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ, περίπου το 10% των ασθενών που νόσησαν από COVID-19 θα παρουσιάσουν χρόνια αναπνευστικά, καρδιακά ή νευρολογικά συμπτώματα.
Αναφορικά με τις καρδιακές επιπλοκές, προς το παρόν τα δεδομένα είναι πολύ περιορισμένα, ωστόσο αρκετοί ασθενείς που ανάρρωσαν από COVID-19 αναφέρουν μειωμένη ανοχή στην άσκηση, καθώς και άλλα συμπτώματα που πιθανώς σχετίζονται με την καρδιά.
Σήμερα υπάρχει μεγάλη ανησυχία σχετικά με τις καρδιακές επιπλοκές του SARS-CoV-2, οι οποίες μπορεί να παραμένουν για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες μετά την ανάρρωση από τη λοίμωξη. Λαμβάνονται υπόψη τους κινδύνους από την εμφάνιση χρονίων συμπτωμάτων, έχουμε ένα ακόμα επιχείρημα υπέρ των εμβολίων της COVID-19.