Μία επιστημονική ομάδα από το Columbia University των ΗΠΑ σε συνεργασία με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, θέλησαν να εξετάσουν την ικανότητα του στελέχους Όμικρον να αποφεύγει την εξουδετέρωση από τα εμβόλια, καθώς και τις θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων. Εξερευνώντας λεπτομερώς τους μηχανισμούς της ανοσίας για το παραπάνω στέλεχος, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι σύντομα θα χρειαστούμε νέα εμβόλια και θεραπείες τα οποία θα μπορούν να προβλέψουν τις μεταλλάξεις του ιού.
Το στέλεχος Όμικρον, όπως ήδη γνωρίζουμε, φέρει ένα σημαντικό αριθμό μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα, γεγονός που έχει περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητα τόσο των εμβολίων, όσο και των θεραπειών που χρησιμοποιούν μονοκλωνικά αντισώματα. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Σημαντική Μείωση της Αποτελεσματικότητας των Εμβολίων
Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι επιστήμονες εξέτασαν την ικανότητα των αντισωμάτων που παράγονται από τα εμβόλια να εξουδετερώνουν το στέλεχος Όμικρον στο εργαστήριο. Προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις παρατηρήσεις τους χρησιμοποίησαν τόσο ζωντανούς ιούς όσο και ψευδοϊούς που είχαν τροποποηιθεί έτσι ώστε να μοιάζουν με το στέλεχος Όμικρον.
Όπως παρατήρησαν, στους πλήρως εμβολιασμένους ασθενείς (2 δόσεις με Pfizer, Moderna, AstraZeneca ή 1 δόση Johnson & Johnson), τα αντισώματα είχαν σημαντικά μειωμένη αποτελεσματικότητα στην εξουδετέρωση του στελέχους Όμικρον συγκριτικά με το αρχικό στέλεχος της πανδημίας. Τα αντισώματα των ασθενών με ιστορικό λοίμωξης είχαν ακόμη πιο χαμηλή αποτελεσματικότητα.
Η χορήγηση μίας τρίτης δόσης με οποιοδήποτε από τα mRNA εμβόλια βελτίωνε σημαντικά την αποτελεσματικότητα, ωστόσο η τελευταία ήταν και πάλι χαμηλότερη σε σχέση με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενάντια στα προηγούμενα στελέχη του ιού.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι τόσο οι ασθενείς με ιστορικό λοίμωξης όσο και αυτοί που έχουν κάνει 2 δόσεις των εμβολίων της COVID-19 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης με το στέλεχος Όμικρον. Η τρίτη δόση των εμβολίων μπορεί να προστατεύσει σε κάποιο βαθμό από το στέλεχος Όμικρον, ωστόσο και πάλι δεν θα πρέπει να περιμένουμε εξίσου υψηλή ανοσία με αυτή που παρατηρήθηκε στα προηγούμενα στελέχη της πανδημίας», αναφέρει ο επικεφαλής της μελέτης, David Ho.
Τα αποτελέσματα της μελέτης συμφωνούν με αυτά προηγουμένων ερευνών από τη Νότια Αφρική και τη Μεγάλη Βρετανία, οι οποίες είχαν επίσης παρατηρήσει μείωση στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων μετά την εμφάνιση του νέου στελέχους.
Οι Περισσότερες Θεραπείες Μονοκλωνικών Αντισωμάτων Δεν Εξουδετερώνουν το Στέλεχος Όμικρον
Γνωρίζουμε σήμερα ότι οι θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων, εφόσον χορηγηθούν νωρίς στην πορεία της λοίμωξης μπορεί να αποτρέψουν την εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων από την COVID-19. Ωστόσο, όπως διαπίστωσε η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης, σχεδόν όλες οι θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων που κυκλοφορούν σήμερα δεν μπορούν να περιορίσουν τον πολλαπλασιασμό του στελέχους Όμικρον.
Από όλες τις θεραπείες που εξέτασε η μελέτη, μόλις μία (η Brii198, η οποία έχει εγκριθεί και κυκλοφορεί στην Κίνα) ήταν ικανή να προστατεύσει σε κάποιο βαθμό από τα σοβαρά συμπτώματα του ιού. Μία παραλλαγή του στελέχους Όμικρον έχει ανθεκτικότητα και σε αυτή τη θεραπεία, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες. Υποστήριξαν επίσης ότι, μέχρι σήμερα, δεν έχει εμφανιστεί ακόμα κάποιο στέλεχος με μεγαλύτερη ικανότητα να αποφεύγει την εξουδετέρωση από εμβόλια και αντισώματα σε σχέση με το Όμικρον.
Η έρευνα ανακάλυψε επίσης 4 νέες μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα του στελέχους Όμικρον οι οποίες του επιτρέπουν να αποφύγει την εξουδετέρωση από τα αντισώματα. Η πληροφορία αυτή θα βοηθήσει στην ανάπτυξη εμβολίων με υψηλή αποτελεσματικότητα στο μέλλον.
Μελλοντικές Κατευθύνσεις
Οι επιστήμονες της μελέτης υποστήριξαν ότι τα νέα εμβόλια θα πρέπει να έχουν προσαρμοστεί ανάλογα με τις μεταλλάξεις που περιμένουμε να παρουσιάσει ο ιός στο μέλλον.
Αυτή τη στιγμή ένα στέλεχος που θα φέρει λίγες ακόμα μεταλλάξεις, θα μπορεί πιθανώς να αποφύγει εξ’ ολοκλήρου την εξουδετέρωση από τα εμβόλια και τις θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων, καταλήγει η μελέτη.