Τα νέα χάπια για την αντιμετώπιση της COVID-19 μπορούν να εξουδετερώσουν και το στέλεχος Όμικρον, κάτι που ωστόσο δεν ισχύει για τις θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων, η αποτελεσματικότητα των οποίων μειώθηκε σημαντικά μετά την εμφάνιση του νεότερου στελέχους της πανδημίας.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξε μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine. Λίγες εβδομάδες μετά την εμφάνιση του Όμικρον γνωρίζαμε ότι η αποτελεσματικότητα των μονοκλωνικών αντισωμάτων έχει περιοριστεί, ωστόσο η παρούσα μελέτη διαπίστωσε ότι ορισμένα από αυτά έχουν απωλέσει πλήρως την ικανότητα να αντιμετωπίζουν το στέλεχος αυτό.
Σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η χορήγηση των νέων χαπιών για την COVID-19 ξεκίνησε πριν από λίγες ημέρες, επομένως τα αποτελέσματα της έρευνας για αυτή τη θεραπεία δημιουργούν αισιοδοξία. Τα χάπια αυτά λαμβάνονται και στο σπίτι, αντίθετα με τα μονοκλωνικά αντισώματα, επομένως η ευρεία χορήγησή τους αναμένεται να περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την επιβάρυνση που προκάλεσε η πανδημία στα νοσοκομεία.
Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης για τα μονοκλωνικά αντισώματα συμφωνούν με αυτά προηγουμένων ερευνών που είχαν δείξει ότι τα περισσότερα αντισώματα έχουν πολύ μειωμένη αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος Όμικρον. Προφανώς, οι φαρμακευτικές εταιρείες μπορεί να αναπτύξουν νέες, αποτελεσματικές θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων, ωστόσο αυτό χρειάζεται χρόνο επομένως είναι απίθανο να έχουμε άμεσα νέες θεραπείες αυτού του είδους.
«Τα χάπια για την COVID-19 φαίνεται ότι έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος Όμικρον, τουλάχιστον στο εργαστήριο. Προφανώς οι παρατηρήσεις μας είναι πολύ ενθαρρυντικές, ωστόσο θα πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους για να μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα», ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας, Yoshihiro Kawaoka.
Τόσο οι θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων όσο και τα χάπια για την COVID-19 που κυκλοφόρησαν πριν λίγες ημέρες εξετάστηκαν σε κλινικές δοκιμές πριν την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον. Όταν ανιχνεύθηκαν τα πρώτα περιστατικά του συγκεκριμένου στελέχους άρχισαν να δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των παραπάνω θεραπειών για την COVID-19, καθώς το στέλεχος φέρει μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων.
Στα πειράματα που έκαναν στο εργαστήριο που επιστήμονες της παρούσας μελέτης εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των παραπάνω θεραπειών ενάντια στο στέλεχος Όμικρον, αλλά και προηγούμενα στελέχη, όπως το Άλφα και το Δέλτα.
Όπως διαπίστωσαν, τόσο το χάπι της Merck (molnupiravir) όσο και η ρεμδεσιβίρη (ενδοφλεβίως) είναι εξίσου αποτελεσματικά ενάντια στο στέλεχος Όμικρον, όσο και στα προηγούμενα στελέχη της πανδημίας.
Αν και η επιστημονική ομάδα δεν εξέτασε το νέο χάπι της Pfizer στη μελέτη της (Paxlovid), οι ερευνητές δοκίμασαν την αποτελεσματικότητα ενός άλλου παρόμοιου φαρμάκου της εταιρείας που χορηγείται ενδοφλεβίως. Τόσο το Paxlovid όσο και το φάρμακο που εξετάστηκε στην έρευνα παρεμβαίνουν στον ίδιο μηχανισμό του ιού. Όπως διαπιστώθηκε, και αυτή η θεραπεία είχε υψηλή αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος Όμικρον.
Όπως προαναφέρθηκε, η έρευνα εξέτασε και 4 θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων. Σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσίευσε η επιστημονική ομάδα οι δύο από αυτές (της GlaxoSmithKline και της AstraZeneca) είχαν ακόμα κάποιου βαθμού ικανότητα να εξουδετερώνουν τον ιό, ωστόσο η αποτελεσματικότητά τους παρουσίασε μείωση από 3 μέχρι 100 φορές σε σχέση με τα προηγούμενα στελέχη της πανδημίας.
Οι θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων της Eli Lilly και της Regeneron είχαν μηδενική αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος Όμικρον στις συνήθεις δόσεις.
Τα αποτελέσματα της μελέτης δεν προκάλεσαν έκπληξη στην επιστημονική κοινότητα καθώς ήδη γνωρίζαμε ότι το στέλεχος Όμικρον φέρει πολλαπλάσιες μεταλλάξεις σε σχέση με προηγούμενα στελέχη της πανδημίας, αρκετές από τις οποίες εντοπίζονται στην πρωτεΐνη ακίδα. Οι περισσότερες θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων είχαν αναπτυχθεί με βάση ειδικά αυτή τη δομή του ιού.
Αντίθετα, τα αντιιικά φάρμακα στοχεύουν τους μηχανισμούς πολλαπλασιασμού του ιού όταν έχει ήδη μολύνει κύτταρα. Το στέλεχος Όμικρον έχει ελάχιστες μεταλλάξεις στις αλληλουχίες του παραπάνω μηχανισμού, επομένως ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο ότι τα χάπια θα έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση του στελέχους αυτού.
Η επιστημονική ομάδα έχει ήδη αρχίσει νέες μελέτες στις οποίες εξετάζει άλλα μονοκλωνικά αντισώματα για την αντιμετώπιση της COVID-19.