Το Νοέμβριο του 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έδωσε στο στέλεχος Β.1.1.529 του SARS-CoV-2 το όνομα «Όμικρον» και ανακοίνωσε ότι αποτελεί πλέον το 5ο στέλεχος ανησυχίας από την αρχή της πανδημίας. Τους επόμενους μήνες το στέλεχος αυτό εξαπλώθηκε σε όλες τις χώρες του κόσμου εκτοπίζοντας προηγούμενα στελέχη, λόγω της αυξημένης μολυσματικότητας που είχε.
Η ταχεία εξάπλωση του στελέχους κέντρισε το ενδιαφέρον αρκετών επιστημόνων οι οποίοι θέλησαν να εξερευνήσουν περισσότερο τόσο τα χαρακτηριστικά όσο και την προέλευση του συγκεκριμένου στελέχους. Σήμερα, γνωρίζουμε πλέον ότι το στέλεχος Όμικρον μεταλλάχθηκε από ένα στέλεχος που κυκλοφόρησε στα μέσα του 2020, ωστόσο δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να ανιχνεύσουμε ενδιάμεσες μορφές ανάμεσα στο στέλεχος αυτό και το στέλεχος που κυκλοφορεί σήμερα παγκοσμίως.
Σύμφωνα με μία από τις θεωρίες σχετικά με την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον, το στέλεχος από το οποίο προέρχεται μεταπήδησε σε κάποιο ζώο και ακολούθως εξαπλώθηκε στον πληθυσμό του είδους αυτού παρουσιάζοντας παράλληλα διάφορες μεταλλάξεις, πριν μεταπηδήσει εκ νέου στον άνθρωπο.
Μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Biosafety and Biosecurity υποστηρίζει την παραπάνω θεωρία. Μάλιστα, οι επιστήμονες από το CDC της Κίνας, οι οποίοι βρίσκονται πίσω από τη μελέτη αυτή, υποστηρίζουν ότι ο ενδιάμεσος ξενιστής είναι τα ποντίκια.
Όπως αναφέρει ο καθηγητής Jianguo Xu, επικεφαλής της έρευνας, ακόμα χρειάζεται αρκετή δουλειά για να επιβεβαιωθεί αυτή η θεωρία. Ωστόσο, η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης υπολόγισε το μέσο αριθμό μεταλλάξεων σε καθένα από τα 5 στελέχη ανησυχίας του WHO δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις μεταλλάξεις της πρωτεΐνης ακίδας. Όπως διαπίστωσαν, το στέλεχος Όμικρον φέρει μεταλλάξεις σε 5 σημαντικά σημεία της πρωτεΐνης αυτής και συγκεκριμένα στα K417, E484, Q498 και N501.
«Το παραπάνω προφίλ μεταλλάξεων δείχνει ότι ο ιός έχει προσαρμοστεί έτσι ώστε να μπορεί να μολύνει κύτταρα ποντικών. Επιπλέον, από το δέντρο εξέλιξης του ιού φαίνεται ότι τόσο το στέλεχος Όμικρον όσο και το στέλεχος Γάμμα κυκλοφορούσαν από τα μέσα του 2020, γεγονός που υποστηρίζει τη θεωρία ότι οι μεταλλάξεις του Όμικρον εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε κάποιο είδος ζώου. Πιστεύουμε ότι ο SARS-CoV-2 εκδήλωσε μεταλλάξεις σταδιακά κατά την κυκλοφορία του στα ποντίκια πριν μεταπηδήσει εκ νέου στον άνθρωπο», αναφέρει ο Xu.
«Η παρατηρήσεις μας δείχνουν ότι οι επιστήμονες θα πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στα στελέχη του SARS-CoV-2 που έχουν απομονωθεί από διάφορα ζώα και ιδιαίτερα τα τρωκτικά. Αν επιβεβαιωθεί ότι το στέλεχος Όμικρον πράγματι προέρχεται από τα ποντίκια, το γεγονός αυτό θα δημιουργήσει νέες προκλήσεις για τον περιορισμό της πανδημίας», καταλήξει η μελέτη.