Είναι γνωστό ότι τα εμβόλια της COVID-19 πέρασαν από μεγάλες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες πριν εγκριθούν. Το εμβόλιο της AstraZeneca για παράδειγμα δοκιμάστηκε σε κλινικές δοκιμές με περισσότερους από 11.000 εθελοντές στη Μεγάλη Βρετανία και τη Βραζιλία. Αντίστοιχα, στις κλινικές δοκιμές για το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech συμμετείχαν περισσότεροι από 43.000 εθελοντές.
Παρά το μεγάλο μέγεθος των παραπάνω ερευνών, αυτές δεν κατάφεραν να ανιχνεύσουν πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζονται, για παράδειγμα, σε συχνότητα κάτω από 1 στους 10.000.
Η εξερεύνηση των παραπάνω εξαιρετικά σπανίων επιπλοκών αποτελεί πλέον προτεραιότητα στην έρευνα για τα εμβόλια.
Μία από τις ανεπιθύμητες ενέργειες που παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά μετά την κυκλοφορία των εμβολίων ήταν ο αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεων στο εμβόλιο της AstraZeneca. Ως αποτέλεσμα, ορισμένες χώρες σταμάτησαν τη χορήγηση του συγκεκριμένου εμβολίου μέχρι να έχουμε περισσότερα δεδομένα.
Μία επιστημονική ομάδα από τη Μεγάλη Βρετανία δημοσίευσε πριν λίγες ημέρες μία μεγάλη πληθυσμιακή μελέτη στην οποία εξέτασε τον κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών συγκριτικά ανάμεσα στους ασθενείς που νοσούν από COVID-19 και αυτούς που έκαναν το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech ή το εμβόλιο της AstraZeneca.
Οι παρατηρήσεις τους δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Medicine.
Νευρολογικές Επιπλοκές
Αν και ο ιός SARS-CoV-2 επηρεάζει κυρίως το αναπνευστικό σύστημα, γνωρίζουμε σήμερα ότι μπορεί να προσβάλει και το νευρικό. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές.
Σήμερα, διάφορα πολύ σπάνια νευρολογικά συμβάματα έχουν συνδεθεί με τα εμβόλια της COVID-19, όπως για παράδειγμα η εγκάρσια μυελίτιδα, το σύνδρομο Guillain-Barre και η παράλυση του Bell.
Οι επιστήμονες από τη Μεγάλη Βρετανία θέλησαν να εξετάσουν τη συχνότητα των παραπάνω επιπλοκών χρησιμοποιώντας δεδομένα από 32 εκατομμύρια εμβολιασμένα άτομα στην Αγγλία.
Οι 2 εκατομμύρια από τους παραπάνω ασθενείς είχαν θετικές εξετάσεις για τον SARS-CoV-2, εκ των οποίων το 90% ήταν πριν τον εμβολιασμό.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα οι επιστήμονες υπολόγισαν τον κίνδυνο εμφάνισης νευρολογικών επιπλοκών εντός 28 ημερών από τη δόση ενός εμβολίου (της Pfizer ή της AstraZeneca), καθώς και τον αντίστοιχο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών εντός 28 ημερών από μία θετική εξέταση PCR για τον SARS-CoV-2.
Από τα αποτελέσματα της μελέτης, διαπιστώθηκε ότι η πρώτη δόση του εμβολίου της AstraZeneca συνδέεται με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο συνδρόμου Guillain-Barre ή παράλυσης του Bell. Για το εμβόλιο της Pfizer διαπιστώθηκε ότι υπάρχει χαμηλός κίνδυνος αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου μετά την πρώτη δόση.
Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ανά 10 εκατομμύρια δόσεις με το εμβόλιο της Pfizer, παρατηρούνται 60 επιπλέον αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια. Αντίστοιχα, ανά 10 εκατομμύρια ασθενείς που νοσούν με COVID-19 εμφανίζονται 123 επιπλέον περιστατικά εγκεφαλικής μηνιγγίτιδας ή μυελίτιδας.
Για το εμβόλιο της AstraZeneca, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ανά 10 εκατομμύρια δόσεις εμφανίζονται 38 επιπλέον περιστατικά συνδρόμου Guillain-Barre, ενώ ανά 10 εκατομμύρια ασθενείς που νοσούν με τον ιό θα εμφανιστούν 145 επιπλέον περιστατικά.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη Σκωτία οι επιστήμονες κατάφεραν να επιβεβαιώσουν ότι το εμβόλιο της AstraZeneca συνδέεται πράγματι με αυξημένο κίνδυνο συνδρόμου Guillain-Barre.
Από τα παραπάνω αποτελέσματα είναι εμφανές ότι η λοίμωξη με COVID-19 συνδέεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών συγκριτικά με τον εμβολιασμό για τη νόσο με οποιοδήποτε εμβόλιο.
Περιορισμοί της Έρευνας
Οι επιστήμονες της μελέτης ανέφεραν ότι η έρευνά τους είχε και ορισμένους περιορισμούς. Συγκεκριμένα:
- Τα δεδομένα προέρχονται στο σύνολό τους από την Αγγλία, αν και υπήρχαν και δεδομένα από τη Σκωτία σε μία δευτερογενή ανάλυση. Κατά συνέπεια, αφορούν μόνο πληθυσμούς με παρόμοια χαρακτηριστικά.
- Η ανάλυση εξέτασε μόνο νοσηλείες και ποσοστά θανάτου, γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχει δεδομένα για ήπια περιστατικά που δεν διαγνώστηκαν.
- Λόγω του περιορισμού στα δεδομένα, οι επιστήμονες εξέτασαν μόνο τους κινδύνους από την πρώτη δόση των εμβολίων.
Τι Σημαίνουν τα Αποτελέσματα
Οι επιστήμονες θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν τα ποσοστά των παραπάνω επιπλοκών καθώς εμβολιάζονται συνεχώς πιο νεαροί πληθυσμοί. Αν και σπάνιες, οι επιπλοκές αυτές μπορεί να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα προβλήματα, όπως αναπηρίες.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, θα πρέπει να εξερευνηθεί περισσότερο η σύνδεση ανάμεσα στο εμβόλιο της AstraZeneca και το σύνδρομο Guillain-Barre. Όπως τόνισαν, τα αντισώματα που παράγονται από το εμβόλιο ενδέχεται να αλληλεπιδρούν με συστατικά των περιφερικών νεύρων.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες τόνισαν ότι τα αποτελέσματα της μελέτης τους είναι ιδιαίτερα σημαντικά καθώς βοηθούν τους γιατρούς να διαγνώσουν εγκαίρως και να αντιμετωπίσουν τις παραπάνω επιπλοκές.
Τέλος, οι παρατηρήσεις της μελέτης αναδεικνύουν και πάλι τη σημαντικότητα του εμβολιασμού, αποδεικνύοντας ότι αποτελεί πιο ασφαλή προσέγγιση σε σχέση με τη λοίμωξη με τον ιό.