Ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση του άσθματος και των αλλεργιών μπορεί να προσδεθεί και να αποκλείσει μία σημαντική πρωτεΐνη του ιού SARS-CoV-2, περιορίζοντας έτσι τον πολλαπλασιασμό του στα ανθρώπινα κύτταρα, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας έρευνας από το Indian Institute of Science (IISc).
Το φάρμακο αυτό λέγεται μοντελουκάστη και κυκλοφορεί ήδη εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Η κύρια ένδειξη της χορήγησής του είναι ο περιορισμός της φλεγμονής από παθήσεις όπως το άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα.
Στη μελέτη τους, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό eLife, οι συγγραφείς έδειξαν ότι το φάρμακο προσδένεται ισχυρά στο ένα άκρο της πρωτεΐνης Nsp1 του ιού SARS-CoV-2. Η πρωτεΐνη αυτή είναι μία από τις πρώτες που απελευθερώνονται όταν ο ιός εισέλθει στα ανθρώπινα κύτταρα. Η Nsp1 προσδένεται στα ριβοσώματα και σταματά τη σύνθεση αρκετών σημαντικών πρωτεϊνών του ανοσοποιητικού συστήματος. Κατά συνέπεια, ο αποκλεισμός της παραπάνω πρωτεΐνης μπορεί να περιορίσει τις βλάβες που προκαλεί ο SARS-CoV-2.
«Ο ρυθμός μετάλλαξης της πρωτεΐνης Nsp1, ιδιαίτερα στο σημείο της C-τελικής περιοχής, είναι πολύ χαμηλός συγκριτικά με τις υπόλοιπες πρωτεΐνες του ιού», εξηγούν οι συγγραφείς. Αυτό σημαίνει ότι ένα φάρμακο που θα στοχεύει την παραπάνω πρωτεΐνη θα συνεχίσει να είναι αποτελεσματικό, ακόμα και αν εμφανιστούν νέα στελέχη του ιού.
Η επιστημονική ομάδα της μελέτης χρησιμοποίησε υπολογιστικά μοντέλα με τα οποία εξέτασε περισσότερα από 1.600 φάρμακα που έχουν εγκριθεί και κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά. Ο σκοπός ήταν να διαπιστωθεί ποια από τα παραπάνω φάρμακα προσδένονται στην Nsp1 του SARS-CoV-2. Η παραπάνω αναζήτηση τούς οδήγησε τελικά στην μοντελουκάστη και τη σακουιναβίρη (ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση του HIV). «Ήταν μεγάλη πρόκληση να εξετάσουμε τη σταθερότητα της πρόσδεσης ανάμεσα στο κάθε φάρμακο και την πρωτεΐνη του ιού. Ήταν επίσης ιδιαίτερα δύσκολο να επιβεβαιώσουμε ότι το φάρμακο είναι αποτελεσματικό και στο εσωτερικό του κυττάρου», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Έχοντας καταλήξει στα δύο φάρμακα που προαναφέρθηκαν, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης χρησιμοποίησαν καλλιέργειες ανθρωπίνων κυττάρων στο εργαστήριο. Τα κύτταρα αυτά είχαν τροποποιηθεί έτσι ώστε να παράγουν την πρωτεΐνη Nsp1. Στο επόμενο κομμάτι της μελέτης τους, οι συγγραφείς εξέθεσαν τις παραπάνω καλλιέργειες κυττάρων σε μοντελουκάστη και σακουιναβίρη και διαπίστωσαν ότι μόνο το πρώτο φάρμακο ήταν ικανό να σταματήσει την παραγωγή της Nsp1.
«Πρακτικά πρέπει να εξετάσουμε δύο παράγοντες: τη συγγένεια και τη σταθερότητα», ανέφεραν. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι το φάρμακο θα πρέπει να προσδένεται ισχυρά στην πρωτεΐνη του ιού, αλλά θα πρέπει επίσης να διατηρεί τη σύνδεση αυτή αρκετά προκειμένου να προλαμβάνει τις βλάβες που προκαλεί η τελευταία. Η σακουιναβίρη ήταν ικανή να προσδεθεί στην Nsp1, ωστόσο η σύνδεση αυτή δεν ήταν πολύ σταθερή. Αντίθετα, η μοντελουκάστη προσδενόταν ισχυρά στην πρωτεΐνη, γεγονός που επέτρεπε στο κύτταρο να συνεχίσει κανονικά τη φυσιολογική του λειτουργία χωρίς να επηρεάζεται από την παρουσία της Nsp1.
Η επιστημονική ομάδα εξέτασε την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και σε καλλιέργειες κυττάρων που είχαν μολυνθεί με τον ιό SARS-CoV-2. Όπως παρατήρησαν οι συγγραφείς, πράγματι το φάρμακο ήταν ικανό να περιορίσει τον αριθμό των σωματιδίων του ιού στα κύτταρα της καλλιέργειας.
«Ορισμένοι γιατροί είχαν ήδη δοκιμάσει τη χορήγηση του φαρμάκου σε ασθενείς και ανέφεραν ότι η μοντελουκάστη μπορεί πράγματι να περιορίσει τα ποσοστά των νοσηλειών στους ασθενείς με COVID-19», ανέφεραν οι συγγραφείς, προσθέτοντας ότι αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε ακόμα με λεπτομέρεια τους μηχανισμούς δράσης του φαρμάκου.
Η επιστημονική ομάδα σκοπεύει να συνεργαστεί στο μέλλον με χημικούς με σκοπό να εξετάσει αν μπορεί να τροποποιήσει το φάρμακο έτσι ώστε να είναι ακόμα πιο αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση του SARS-CoV-2.
Καταλήγοντας, οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι θα εξερευνήσουν και άλλα φάρμακα που έχουν δείξει θετικά δείγματα ως θεραπείες για την COVID-19.