Αν και τα εμβόλια της COVID-19 έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των θανάτων από τον ιό SARS-CoV-2, τα αντιιικά έχουν βοηθήσει επίσης στη μείωση της θνητότητας του ιού.
Ένα από τα αντιιικά που χρησιμοποιούνται σήμερα στην αντιμετώπιση της COVID-19 είναι το molnupiravir, ένα φάρμακο που έλαβε επείγουσα έγκριση και κυκλοφορεί εδώ και μερικούς μήνες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Το φάρμακο αυτό έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο καθώς μπορεί να χορηγηθεί στο σπίτι και επομένως μπορεί να φτάσει και σε ασθενείς που δεν νοσηλεύονται για τον ιό.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2021 στο επιστημονικό περιοδικό BMJ έδειξε ότι το molnupiravir μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νοσηλείας κατά 50% στους ασθενείς που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες για την COVID-19.
Μία νέα έρευνα από τις ΗΠΑ, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό Nature Communications, εξερεύνησε περισσότερο την αποτελεσματικότητα του molnupiravir, εστιάζοντας μάλιστα ξεχωριστά στα διάφορα στελέχη της πανδημίας, όπως για παράδειγμα το Άλφα, το Βήτα, το Γάμμα, το Δέλτα και το Όμικρον.
Το Molnupiravir στην Αντιμετώπιση της COVID-19
Όταν το FDA έδωσε για πρώτη φορά επείγουσα έγκριση στο molnupiravir υποστήριξε ότι καθώς παρουσιάζονται συνεχώς νέα στελέχη, θα πρέπει να παρακολουθούμε τακτικά την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του φαρμάκου.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα νεότερα στελέχη του ιού έχουν την ικανότητα να αποφεύγουν την εξουδετέρωση από την ανοσία του εμβολιασμού ή της προηγούμενης λοίμωξης, ωστόσο δεν γνωρίζαμε αν οι μεταλλάξεις στα στελέχη μπορεί να επηρεάσουν και την αποτελεσματικότητα των αντιιικών φαρμάκων.
Καθώς το molnupiravir αναστέλλει ένα ένζυμο των κυττάρων του ξενιστή που εμπλέκεται στον πολλαπλασιασμό του ιού, καταλαβαίνουμε ότι είναι σημαντικότερο να εξετάσουμε περισσότερο τα κύτταρα του ξενιστή και όχι τον ίδιο τον ιό.
Η προσέγγιση αυτή θα μας επιτρέψει να αναπτύξουμε πιο αποτελεσματικά φάρμακα, τα οποία θα μπορούν να αντιμετωπίσουν και νεότερες παραλλαγές του ιού.
Αυτός είναι και ο λόγος που το molnupiravir, θεωρητικά, δεν παρουσιάζει αντίστοιχη μείωση της αποτελεσματικότητας όπως αυτή που παρατηρείται στα εμβόλια της COVID-19 μετά την εμφάνιση των νέων στελεχών.
Ως αποτέλεσμα, οι κλινικές δοκιμές των αντιιικών φαρμάκων όπως το molnupiravir επικεντρώνονται περισσότερο στα κύτταρα του ανθρώπου και όχι στον ιό. Την προσέγγιση αυτή υποστηρίζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), ο οποίος εστιάζει αρκετά σε μοντέλα πειραματοζώων τα τελευταία χρόνια.
Οι δοκιμές αυτές έχουν βοηθήσει την επιστημονική κοινότητα και στις αρχές της πανδημίας, όταν αρκετές μελέτες εξέταζαν την αποτελεσματικότητα της υδροξυχλωροκίνης. Το φάρμακο αυτό είχε χαμηλή αποτελεσματικότητα στα πειραματόζωα και αργότερα αυτό επιβεβαιώθηκε και στον άνθρωπο.
Εξετάζοντας την Αποτελεσματικότητα του Molnupiravir σε Διαφορετικά Μοντέλα
Στο πρώτο πείραμα που έκαναν, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης εξέτασαν την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε ανθρώπινα κύτταρα που είχαν μολυνθεί με διάφορα στελέχη του SARS-CoV-2. Πρακτικά, η ομάδα χρησιμοποίησε in vitro οργανοειδή, δηλαδή δομές κυττάρων που συμπεριφέρονται ως μικρογραφίες διαφόρων ιστών του ανθρώπου.
Ένα από τα οργανοειδή που εξετάστηκαν είχε αναπτυχθεί με βάση το επιθήλιο των πνευμόνων του ανθρώπου, ενώ τα κύτταρα που χρησιμοποιήθηκαν είχαν προέλθει από έναν άνδρα εθελοντή. Από την ανάλυση διαπιστώθηκε ότι το molnupiravir μπορεί να αναστείλει τον πολλαπλασιασμό όλων των στελεχών του ιού τόσο στα κύτταρα όσο και στα οργανοειδή.
Μάλιστα, περαιτέρω πειράματα που έκαναν οι επιστήμονες σε πειραματόζωα (νυφίτσες) έδειξαν ότι το φάρμακο περιορίζει το ιικό φορτίο και αποτρέπει τη μετάδοση του ιού.
Διαφορές Ανάμεσα σε Άνδρες και Γυναίκες
Μία παρατήρηση της έρευνας με ιδιαίτερη σημασία ήταν ότι τα αρσενικά πειραματόζωα που έλαβαν το φάρμακο είχαν πολύ καλύτερη πορεία σε σχέση με τα θηλυκά όταν μολύνθηκαν με το στέλεχος Όμικρον. Η διαφοροποίηση αυτή, ωστόσο, δεν παρατηρήθηκε σε άλλα στελέχη της πανδημίας.
Όπως υποστήριξε η ομάδα, το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν και σε άλλες μελέτες με ανθρώπους εθελοντές.
Η έρευνα επιβεβαίωσε επίσης ότι το στέλεχος Δέλτα ήταν ίσως το πλέον επικίνδυνο από τα στελέχη του SARS-CoV-2 που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα.
Καταλήγοντας, η ομάδα υποστήριξε ότι θα πρέπει να γίνουν άμεσα και νέες μελέτες οι οποίες θα μας επιτρέψουν να κατανοήσουμε καλύτερα τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και της ανεπιθύμητες ενέργειες του molnupiravir.
Φωτογραφία: SHVETS Production