Ορισμένοι ασθενείς που παρουσιάζουν νέα νευρολογικά συμπτώματα μετά από την COVID-19 λοίμωξη έχουν παθολογικούς δείκτες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) αντίστοιχους με αυτούς που ανιχνεύονται σε ασθενείς με άλλες λοιμώξεις. Η παρατήρηση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των επιδράσεων που έχει η COVID-19 λοίμωξη στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Σε μία μικρή έρευνα με 32 εθελοντές, οι 22 παρουσίασαν έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών μετά την COVID-19, ενώ οι υπόλοιποι 10 αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Όλοι οι παραπάνω εθελοντές είχαν παρουσιάσει ήπια συμπτώματα κατά τη διάρκεια της οξείας λοίμωξης και δεν χρειάστηκαν νοσηλεία. Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης έλαβε επίσης δείγμα ΕΝΥ από 17 εθελοντές μέσω οσφυονωτιαίας παρακέντησης.
Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, στα 10 από τα 13 δείγματα των εθελοντών που παρουσίασαν έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, το ΕΝΥ είχε παθολογικά ευρήματα, κάτι που ωστόσο δεν παρατηρήθηκε σε κανένα από τα δείγματα των εθελοντών της ομάδας ελέγχου.
Η μέση ηλικία των εθελοντών που παρουσίασαν έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών ήταν τα 48 χρόνια, ενώ η μέση ηλικία της ομάδας ελέγχου ήταν τα 39. Οι εθελοντές είχαν Οι ασθενείς της πρώτης ομάδας παρουσίασαν μία σειρά προβλήματα μετά την COVID-19, όπως για παράδειγμα διαταραχές της μνήμης, της προσοχής, αλλά και της επεξεργασίας νέων πληροφοριών, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες της μελέτης στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Clinical and Translational Neurology.
Ο όρος «brain fog» περιγράφει σήμερα τις διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών που εμφανίζονται σε αρκετούς ασθενείς μετά την COVID-19. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας μελέτης από τη Νέα Υόρκη, το 67% των ασθενών παρουσίασαν το παραπάνω σύμπτωμα τους επόμενους μήνες μετά τη λοίμωξη με τον ιό.
Οι εξετάσεις του ΕΝΥ στην παρούσα μελέτη διαπίστωσαν αύξηση των επιπέδων μίας πρωτεΐνης που σχετίζεται με τη φλεγμονή, καθώς και την παρουσία αντισωμάτων που εμφανίζονται συνήθως κατά την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ορισμένα από αυτά ανιχνεύθηκαν και στο αίμα και στο ΕΝΥ (ένδειξη συστηματικής φλεγμονώδους απόκρισης), ενώ άλλα υπήρχαν μόνο στο ΕΝΥ, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει φλεγμονή στον εγκέφαλο. Αν και ο στόχος των αντισωμάτων αυτός ήταν άγνωστος, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο να αποτελούν αυτοαντισώματα τα οποία στοχεύουν υγιείς ιστούς του οργανισμού.
Το Ανοσοποιητικό Σύστημα Επηρεάζεται από την COVID-19
«Πιστεύουμε ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζεται από τη λοίμωξη με τον ιό και λειτουργεί παθολογικά», αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης, Joanna Hellmuth, MD, MHS. «Παρατηρήσαμε ότι αυτό μπορεί να συμβαίνει ακόμα και όταν δεν υπάρχουν πλέον ανιχνεύσιμα σωματίδια του ιού στον οργανισμό των ασθενών», τόνισε εξηγώντας ότι η ομάδα της έλαβε τα δείγματα ΕΝΥ περίπου 10 μήνες μετά το πρώτο σύμπτωμα COVID-19 στους ασθενείς.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν επίσης ότι οι εθελοντές που παρουσίασαν έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών και νευρολογικά συμπτώματα είχαν κατά μέσο όρο 2.5 παράγοντες κινδύνου για την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, ενώ αυτοί στην ομάδα ελέγχου είχαν μόλις 1 παράγοντα. Στους παράγοντες περιλαμβάνονται ο διαβήτης, η υπέρταση και το ιστορικό ΔΕΠΥ, οι οποίοι έχουν συνδεθεί στο σύνολό τους με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και αγγειακής άνοιας. Άλλοι παράγοντες κινδύνου ήταν οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη, το ιστορικό αλκοολισμού και οι μαθησιακές δυσκολίες.
Καταλήγοντας, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν και σε άλλες ιογενείς λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα ο HIV, οι κορονοϊοί SARS και MERS, η ηπατίτιδα C και ο ιός Epstein-Barr.