Ο όρος “long COVID” περιγράφει τα χρόνια και εξουθενωτικά συμπτώματα που παραμένουν για 4 εβδομάδες ή περισσότερο σε ορισμένους ασθενείς που νοσούν με COVID-19. Ορισμένα από τα συμπτώματα αυτά είναι το αίσθημα κόπωσης, η δύσπνοια, η στηθάγχη, η έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, το αίσθημα παλμών, η αϋπνία, οι εμβοές και οι αρθραλγίες.
Οι περισσότεροι ασθενείς με COVID-19 έχουν αναρρώσει πλήρως από τον ιό 12 εβδομάδες μετά τη μόλυνσή τους, ωστόσο ορισμένοι παρουσιάζουν χρόνια συμπτώματα τα οποία παραμένουν για μεγάλη διάρκεια. Σύμφωνα με τις παρούσες εκτιμήσεις, περίπου το 20% των ασθενών που έχουν θετικές εξετάσεις για τον SARS-CoV-2, τον ιό που προκαλεί την COVID-19, θα παρουσιάσουν τελικά συμπτώματα long COVID.
Σήμερα, δεν έχουμε κατανοήσει ακόμα πλήρως τους μηχανισμούς που οδηγούν στην εμφάνιση long COVID, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την ανάπτυξη θεραπειών για τη νόσο.
Το 2021 μία επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο Stellenbosch της Νότιας Αφρικής δημοσίευσε δεδομένα από αναλύσεις πλάσματος οι οποίες δείχνουν ότι αρκετοί ασθενείς με long COVID έχουν μικροθρόμβους.
Οι μικροθρόμβοι αυτοί είχαν δύσκολο να ανιχνευθούν με τις τυπικές εξετάσεις πλάσματος και δεν διαλύονται από τους αντιπηκτικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της ίδιας μελέτης, οι μικροθρόμβοι αυτοί μπορεί να «παγιδεύσουν» φλεγμονώδη μόρια.
Η μελέτη αυτή αποτέλεσε τη βάση για το μοντέλο των μικροθρόμβων, το οποίο υποστηρίζει ότι τα συμπτώματα της long COVID αποδίδονται στους μικροθρόμβους οι οποίοι φράσσουν τα τριχοειδή αποκλείοντας έτσι την οξυγόνωση ορισμένων ιστών.
Η Τελευταία Μελέτη
Πριν από λίγες ημέρες η ίδια επιστημονική ομάδα δημοσίευσε νέα δεδομένα για ένα δείγμα 845 ασθενών με long COVID.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα αίματος από 70 ασθενείς με επιβεβαιωμένη long COVID με σκοπό να διαπιστώσουν την παρουσία μικροθρόμβων.
Σε 24 από τους ασθενείς χορήγησαν επίσης αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία διάρκειας ενός μηνός. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς αυτοί έπαιρναν 75mg κλοπιδογρέλης και 75mg ασπιρίνης κάθε μέρα πριν το πρωινό τους.
Έπαιρναν επίσης 5mg απιξαμπάνης δις ημερησίως και 40mg παντοπραζόλης (αναστολέας αντλίας πρωτονίων). Το τελευταίο φάρμακο το έπαιρναν 1 ώρα πριν το μεσημεριανό για να προστατεύσουν το στόμαχό τους.
Οι εθελοντές έπαιρναν τα φάρμακα υπό αυστηρή επίβλεψη γιατρού προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Κάθε εθελοντής έδωσε επίσης μία λίστα των συμπτωμάτων του πριν και μετά τη θεραπεία, ενώ στο τέλος του μήνα έδωσαν ξανά δείγματα αίματος.
Όπως διαπιστώθηκε, και οι 70 εθελοντές είχαν μικροθρόμβους στο αίμα τους στην αρχή της μελέτης. Οι 24 ασθενείς που έκαναν αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία παρουσίασαν μείωση στα επίπεδα των μικροθρόμβων, ενώ υποχώρησαν και αρκετά από τα συμπτώματα της long COVID που είχαν.
Περιορισμοί της Έρευνας
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η τελευταία μελέτη δεν έχει περάσει ακόμα από τη διαδικασία του peer review, δεν αποτελεί κλινική δοκιμή, ενώ δεν είχε και ομάδα ελέγχου.
Αυτή τη στιγμή ξεκινά μία νέα μελέτη στη Μεγάλη Βρετανία η οποία λέγεται STIMULATE ICP και έχει ως στόχο να εξετάσει τα αντισταμινικά, την κολχικίνη και τη ριβαροξαμπάνη (ένα αντιπηκτικό φάρμακο) στην αντιμετώπιση της long COVID.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της παραπάνω μελέτης, ο πρωταρχικός στόχος της τελευταίας είναι να εξετάσει αρχικά την ασφάλεια των φαρμάκων αυτών και να επιβεβαιώσει ότι δεν προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες στους ασθενείς.
Όπως τόνισαν, αν και το μοντέλο των μικροθρόμβων έχει κάποια βάση, υπάρχουν ακόμα αρκετά που δεν γνωρίζουμε. Για παράδειγμα, σε ένα τέτοιο μοντέλο η σοβαρότητα της νόσησης κατά την οξεία φάση της COVID-19 θα έπρεπε να συνδέεται με τον αριθμό των μικροθρόμβων, κάτι που δεν προκύπτει από τα διαθέσιμα δεδομένα.
Σήμερα, υπάρχουν αρκετοί ασθενείς που παρουσίασαν ήπια συμπτώματα κατά την οξεία φάση της λοίμωξης, ωστόσο αργότερα εκδήλωσαν σοβαρά συμπτώματα long COVID. Η μελέτη από τη Μεγάλη Βρετανία θα προσπαθήσει να απαντήσει και σε αυτό το ερώτημα.