Από την αρχή της πανδημίας γνωρίζουμε ότι το ιστορικό λοίμωξης από την COVID-19 δεν μας προστατεύει για μεγάλη διάρκεια από μελλοντικές λοιμώξεις με τον SARS-CoV-2. Μάλιστα, η πρώτη επαναμόλυνση με τον ιό καταγράφηκε μέσα στους πρώτους μήνες της πανδημίας, σε έναν 33χρονο άνδρα από το Χονγκ Κονγκ ο οποίος διαγνώστηκε στις 26 Μαρτίου του 2020 και ήταν ξανά θετικός για τον ιό (διαφορετικό στέλεχος) περίπου 142 ημέρες αργότερα.
Έκτοτε έχουν αναφερθεί αρκετά άλλα περιστατικά επαναμολύνσεων, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον. Πρώιμα δεδομένα από τη Νότια Αφρική είχαν δείξει ότι ο κίνδυνος επαναμόλυνσης αυξήθηκε κατακόρυφα μετά την κυκλοφορία του στελέχους αυτού.
Γιατί, όμως, έχουν αυξηθεί τόσο πολύ τα περιστατικά επαναμόλυνσης με τον ιό; Η προφανής απάντηση είναι ότι η ανοσία μας δεν επαρκεί πλέον για να αποτρέψει μία λοίμωξη. Αυτό αποδίδεται είτε στις μεταλλάξεις που φέρει το στέλεχος Όμικρον είτε στο γεγονός ότι η ανοσία μειώθηκε μετά τον εμβολιασμό ή την προηγούμενή μας συνάντηση με τον SARS-CoV-2. Αυτός είναι και ο λόγος που χρειάστηκε να κάνουμε την αναμνηστική δόση των εμβολίων.
Επιπλέον, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο SARS-CoV-2 εισέρχεται στον οργανισμό μας μέσω της ρινός ή του φάρυγγα. Στο βλεννογόνο των περιοχών αυτών η ανοσία έχει συνήθως μικρότερη διάρκεια σε σχέση με τη συστηματική ανοσία στον υπόλοιπο οργανισμό. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγήσει σε κάποιο βαθμό γιατί η ανοσία για την πρόληψη της σοβαρής νόσου έχει μεγαλύτερη διάρκεια σε σχέση με την ανοσία που μας προστατεύει από τη λοίμωξη.
Πόσο Συχνές είναι οι Επαναμολύνσεις;
Σήμερα ως επαναμολύνσεις θεωρούμε τις λοιμώξεις με τον ιό οι οποίες διαγιγνώσκονται τουλάχιστον 90 ημέρες μετά την αποδρομή της προηγούμενης λοίμωξης.
Δεδομένα από τη Μεγάλη Βρετανία είχαν δείξει ότι μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου του 2022, η συχνότητα των επαναμολύνσεων ήταν περίπου 1 ανά 24. Πάνω από το 50% των παραπάνω επαναμολύνσεων στη χώρα αυτή καταγράφηκαν μετά την 1η Δεκεμβρίου του 2021, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο κίνδυνος νέας μόλυνσης με τον ιό αυξήθηκε σημαντικά μετά την εμφάνιση του στελέχους Όμικρον.
Σύμφωνα με δεδομένα που δημοσίευσε το υπουργεί ο υγείας της Μεγάλης Βρετανίας, σήμερα το 10% του συνόλου των περιστατικών COVID-19 αποτελούν επαναμολύνσεις, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 1% το Νοέμβριο του 2021.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα το ποσοστό των επαναμολύνσεων είναι πολύ μεγαλύτερο. Αυτό συμβαίνει γιατί ένα μεγάλο ποσοστό περιστατικών COVID-19 παραμένουν αδιάγνωστα, καθώς ο ασθενής δεν θα παρουσιάσει ποτέ συμπτώματα. Κατά συνέπεια, στους ασθενείς αυτούς μία επαναμόλυνση με τον ιό θα καταχωρηθεί λανθασμένα ως πρώτη λοίμωξη όταν τελικά κάνουν εξετάσεις και λάβουν θετικά αποτελέσματα.
Είναι Ηπιότερα τα Συμπτώματα στις Επαναμολύνσεις;
Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα συμπτώματα της COVID-19 στους ασθενείς που έχουν εμβολιαστεί είναι γενικά ηπιότερα σε σχέση με αυτά που παρουσιάζονται σε ανεμβολίαστα άτομα. Αυτός είναι και ο λόγος που τα ποσοστά νοσηλειών είναι πολύ χαμηλότερα στα εμβολιασμένα άτομα.
Κατά συνέπεια, φαίνεται ότι γενικά οι επαναμολύνσεις είναι ηπιότερες, καθώς ο ασθενής έχει ήδη εκτεθεί και επομένως έχει αναπτύξει στο παρελθόν κάποιου βαθμού ανοσία στον ιό. Επιπλέον, αρκετοί ασθενείς εμβολιάστηκαν μετά την πρώτη συνάντησή τους με τον SARS-CoV-2, γεγονός που ενίσχυσε ακόμα περισσότερο την ανοσία.
Ακόμη, παρά το γεγονός ότι η ανοσία για τη λοίμωξη και τη συμπτωματική COVID-19 περιορίζεται ταχέως, η ανοσία για τη σοβαρή νόσο παραμένει ισχυρή για μεγαλύτερη διάρκεια, επομένως αυτό σημαίνει ότι είμαστε προστατευμένοι από τα σοβαρά συμπτώματα στο ενδεχόμενο μίας επαναμόλυνσης.
Ωστόσο, ένας παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σε μία νέα λοίμωξη είναι το στέλεχος που ενοχοποιείται για αυτή. Μία έρευνα από τη Μεγάλη Βρετανία η οποία εξέτασε ασθενείς που νόσησαν από COVID-19 στο πρώτο κύμα της πανδημίας, διαπίστωσε ότι το 20% παρουσίασε ξανά συμπτώματα όταν μολύνθηκε με το στέλεχος Άλφα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το Δέλτα ήταν 44% και για το στέλεχος Όμικρον 46%. Η ίδια μελέτη διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που μολύνθηκαν με το στέλεχος Δέλτα παρουσίασαν σοβαρότερα συμπτώματα σε σχέση με αυτά που είχαν παρουσιάσει στην προηγούμενή τους λοίμωξη.
Αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε ότι η σοβαρότητα της COVID-19 διαφοροποιείται ανάλογα με το στέλεχος του SARS-CoV-2, ωστόσο είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε αν η διαφορά των συμπτωμάτων αποδίδεται στα χαρακτηριστικά του κάθε στελέχους ή στη μείωση της ανοσίας λόγω του χρόνου που έχει περάσει από την προηγούμενη λοίμωξη ή τον εμβολιασμό.
Αυτή τη στιγμή τα περισσότερα δεδομένα δείχνουν ότι για το στέλεχος Όμικρον οι επαναμολύνσεις προκαλούν γενικά ηπιότερα συμπτώματα, ωστόσο είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να γίνουν πιο λεπτομερείς μελέτες για να μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την παραπάνω υπόθεση.
Ενισχύεται η Ανοσία από τις Επαναμολύνσεις;
Σίγουρα ναι. Το ιστορικό COVID-19 μπορεί να προστατεύσει από το στέλεχος Όμικρον περίπου στον ίδιο βαθμό με τις 2 δόσεις των εμβολίων, επομένως είναι λογικό να υποθέσουμε ότι οι επαναμολύνσεις ενισχύουν επίσης την ανοσία.
Ωστόσο, και αυτή η ανοσία δεν διαρκεί εφ’ όρου ζωής. Σήμερα υπάρχουν αναφορές ασθενών που νόσησαν πολλαπλές φορές από το ίδιο στέλεχος, κάτι που δεν μας προκαλεί έκπληξη καθώς το ίδιο συμβαίνει και με άλλα είδη κορονοϊών.