Το πιστοποιητικό εμβολιασμού για την COVID-19 ενδέχεται σύντομα να είναι απαραίτητο για το ταξίδι με αεροπλάνο ή πλοίο. Ορισμένες αεροπορικές εταιρίες έχουν ήδη τοποθετηθεί επί του θέματος υποστηρίζοντας ότι θα απαιτούν την επίδειξη «διαβατηρίου ανοσίας» από τους επιβάτες που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τους. Ακόμη, δεν είναι λίγες οι εταιρίες που έχουν ζητήσει από το σύνολο του προσωπικού τους να εμβολιαστεί για την COVID-19. Αρκετές εταιρίες πληροφορικής εργάζονται σήμερα στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών πιστοποιητικών ανοσίας, τα οποία αναμένεται να χρησιμοποιηθούν στο άμεσο μέλλον. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι αρκετές χώρες απαιτούν πρόσφατο αρνητικό τεστ για την COVID-19 γι’ αυτούς που επιθυμούν να ταξιδέψουν σε αυτές. Πόσο απαραίτητα είναι όμως, τελικά, τα διαβατήρια ανοσίας για τον τερματισμό της πανδημίας;
Τα πιστοποιητικά εμβολιασμού/διαβατήρια ανοσίας αποτελούν ένα τρόπο για την επιστροφή στην κανονικότητα, ωστόσο τα οφέλη από τη χρήση τους δεν είναι ακόμα βέβαιο ότι θα κατανεμηθούν ομοιόμορφα στον πληθυσμό. Επιπλέον, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν εκφράσει -δικαιολογημένες- αμφιβολίες σχετικά με την ηθική της παραπάνω προσέγγισης. Αντίθετα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην εργασία τους με ασφάλεια, προσφέροντας παράλληλα περισσότερες επιλογές για τις μετακινήσεις και την άρση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Τα πιστοποιητικά εμβολιασμού είναι μάλλον αναπόφευκτο μέτρο αυτή τη στιγμή, ωστόσο προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή εφαρμογή τους, τουλάχιστον από ηθικής πλευράς, θα πρέπει να περιλαμβάνουν κατάλληλες εξαιρέσεις. Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να εμβολιαστούν για λόγους υγείας, αλλά πρέπει να εργαστούν, να πάνε στο σχολείο, να ταξιδέψουν, κλπ, θα πρέπει να μπορούν να κάνουν τα παραπάνω, εφόσον τα οφέλη υπερβαίνουν τους κινδύνους. Επιπλέον, τα οφέλη από τα πιστοποιητικά ανοσίας θα πρέπει να κατανέμονται ομοιόμορφα στον πληθυσμό.
Σήμερα, υπάρχουν ακόμα αρκετά που δεν γνωρίζουμε σχετικά με την ανοσία στην COVID-19 και, όπως συμβαίνει με κάθε άλλο εμβόλιο, γνωρίζουμε ότι η προστασία που προσφέρουν τα εμβόλια της COVID-19 δεν είναι τέλεια. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε πόσο διαρκεί η ανοσία από το εμβόλιο, ούτε αν τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί μπορούν να μεταδώσουν τον ιό. Το ίδιο ισχύει και με τις εξετάσεις αντισωμάτων οι οποίες δεν είναι πάντοτε ακριβείς, ενώ έχουν αναφερθεί και αρκετά περιστατικά ασθενών που μολύνθηκαν ξανά με τον ιό παρά το γεγονός ότι είχαν ιστορικό λοίμωξης. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να έχουμε κάποιο τρόπο να προσδιορίσουμε ότι ένας άνθρωπος δεν μπορεί να μολύνει άλλα άτομα με τον ιό, προκειμένου να μπορεί να λάβει διαβατήριο ανοσίας.
Ακόμη, ένα ηθικό σύστημα διαβατηρίων ανοσίας δεν θα πρέπει να διογκώνει τις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες. Τα εμβόλια της COVID-19 δεν είναι διαθέσιμα για όλους αυτή τη στιγμή. Ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να εμβολιαστούν γιατί έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας, άλλοι είναι αλλεργικοί σε συστατικά των εμβολίων, ενώ ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού δεν έχει ακόμα πρόσβαση στα εμβόλια καθώς δεν ανήκει σε κάποια από τις ομάδες που εμβολιάζονται αυτή τη στιγμή. Κατά συνέπεια, τα διαβατήρια ανοσίας θα πρέπει να λάβουν υπόψη όλους τους παραπάνω παράγοντες και να υπάρχουν εξαιρέσεις για τα άτομα που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες.
Συνοπτικά, τα διαβατήρια ανοσίας θα πρέπει να προσφέρονται μόνο σε άτομα που γνωρίζουμε ότι έχουν πολύ μικρή πιθανότητα να μολύνουν άλλους ανθρώπους. Επιπλέον, αν θέλουμε η εφαρμογή του παραπάνω μέτρου να έχει ηθική βάση, θα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες εξαιρέσεις στην εφαρμογή του, ανάλογα με την πρόσβαση στα εμβόλια που έχει ο κάθε άνθρωπος. Αυτό σημαίνει ότι, τα άτομα που δεν μπορούν να εμβολιαστούν για λόγους υγείας ή διαθεσιμότητας, θα πρέπει να μπορούν να λάβουν ένα «προσωρινό» διαβατήριο ανοσίας προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην εργασία, το σχολείο ή άλλες δραστηριότητες της καθημερινότητάς τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρήσουν τα υπόλοιπα μέτρα πρόληψης για τον ιό, όπως για παράδειγμα η χρήση μάσκας και οι κοινωνική αποστασιοποίηση.
Αυτό που θα πρέπει να μπορεί να επιτύχει ένα ηθικό σύστημα διαβατηρίων ανοσίας είναι, το λιγότερο, να μην στερεί από τα άτομα τη δυνατότητα να εργαστούν και να βγάλουν τα προς το ζειν. Για παράδειγμα, μία ανοσοκατεσταλμένη μητέρα η οποία δεν μπορεί να εμβολιαστεί για λόγους υγείας, θα πρέπει να μπορεί να πάει τα παιδιά της στο σχολείο και να μπορεί να εργαστεί εκτός σπιτιού.
Στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, τα οφέλη από τα διαβατήρια ανοσίας θα πρέπει να κατανεμηθούν ομοιόμορφα στον πληθυσμό. Τα κέρδη από την επανέναρξη της οικονομικής δραστηριότητας από την εφαρμογή του παραπάνω μέτρου θα πρέπει να διατεθούν σε αυτούς που έχασαν τις δουλειές τους εξ΄ αιτίας της πανδημίας και να μην διογκώσουν ακόμα περισσότερο τις κοινωνικές ανισότητες.