Λίγες εβδομάδες μετά τη διάγνωση των πρώτων περιστατικών της COVID-19, η επιστημονική κοινότητα ξεκίνησε την αναζήτηση αποτελεσματικών θεραπειών που θα μπορούν να αντιμετωπίσουν ή να προλάβουν τις σοβαρές επιπλοκές της νόσου. Πρώιμα κλινικά δεδομένα είχαν δείξει ότι η χορήγηση ισχυρών στεροειδών μπορεί να βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών με COVID-19 που χρειάζονται εξωτερική χορήγηση οξυγόνου ή διασωλήνωση.
Ωστόσο, τα στεροειδή συχνά μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως για να παράδειγμα αύξηση στα επίπεδα της γλυκόζης αίματος. Ιδιαίτερα στους ασθενείς με ιστορικό διαβήτη, η τελευταία ανεπιθύμητη ενέργεια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον οργανισμό τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο λοιμώξεων ή προκαλώντας μεταβολικές ανισορροπίες.
Μία νέα μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο του Society for Endocrinology για το Νοέμβριο του 2021 εξέτασε ένα μεγάλο δείγμα ασθενών με COVID-19 που είχαν λάβει δεξαμεθαζόνη, ένα στεροειδές που χορηγείται για την αντιμετώπιση της πνευμονικής φλεγμονής.
Περιεχόμενα:
Standard of Care
Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης, Dr Victoria Salem, η δεξαμεθαζόνη αποτελεί πλέον standard of care στους ασθενείς που νοσηλεύονται για COVID-19 και χρειάζονται εξωτερική χορήγηση οξυγόνου, κάτι που έχει επιβεβαιωθεί και από άλλες μελέτες, όπως η RECOVERY. Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης εξέτασε περίπου 2.000 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν για COVID-19 σε νοσοκομεία του Λονδίνου. Ο στόχος της έρευνας ήταν να διαπιστώσει αν διάφοροι παράγοντες κινδύνου για την COVID-19 μπορεί να επηρεάσουν τη θεραπεία με δεξαμεθαζόνη.
«Γνωρίζουμε ήδη ότι ο διαβήτης αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τη σοβαρή COVID-19. Τα υψηλά επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα συνδέονται επίσης με χειρότερη πρόγνωση. Καθώς η δεξαμεθαζόνη αυξάνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, είχαμε αμφιβολίες σχετικά με τη χρησιμότητά της για την αντιμετώπιση της COVID-19 στους ασθενείς με διαβήτη, ωστόσο όπως αποδείχθηκε είναι εξίσου αποτελεσματική και σε αυτούς τους ασθενείς», εξηγεί η Salem.
Μέθοδοι της Έρευνας
Προκειμένου να κατανοήσουν τις επιδράσεις της δεξαμεθαζόνης, οι επιστήμονες εξέτασαν τον αριθμό των εισαγωγών στη ΜΕΘ, τα ποσοστά θανάτου και τις επιπλοκές από τα στεροειδή σε 2.261 ασθενείς που είχαν νοσηλευτεί στην περιοχή του Λονδίνου.
Οι ασθενείς χωρίστηκαν αρχικά σε δύο ομάδες ανάλογα με την περίοδο που νοσηλεύτηκαν και συγκεκριμένα στο 1ο και το 2ο κύμα της πανδημίας. Στην πρώτη ομάδα ήταν 889 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στο διάστημα Μάρτιος-Απρίλιος 2020, μία περίοδο όπου οι γιατροί δεν χορηγούσαν τυπικά δεξαμεθαζόνη. Στη δεύτερη ομάδα ήταν 1.372 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στο διάστημα Νοέμβριος 2020-Ιανουάριος 2021 οι οποίοι έλαβαν δεξαμεθαζόνη κατά τη νοσηλεία τους.
Αποτελέσματα από τον Πραγματικό Κόσμο
Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των ερευνητών, ο κίνδυνος εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν χαμηλότερος στο 2ο κύμα της πανδημίας (18.8% έναντι 27.6%). Οι ασθενείς της 2ης ομάδας είχαν επίσης 31.8% μειωμένο κίνδυνο θανάτου.
«Στο 2ο κύμα της πανδημίας, το 68% των ασθενών που νοσηλεύτηκαν με COVID-19 έλαβαν δεξαμεθαζόνη. Από αυτούς, το 35% ήταν διαβητικοί.
Το 19% των ασθενών που έλαβαν δεξαμεθαζόνη παρουσίασαν υπεργλυκαιμία που χρειάστηκε αντιμετώπιση. Σε αυτή την ομάδα το 12% ήταν νέες διαγνώσεις διαβήτη, ενώ ορισμένοι ασθενείς παρουσίασαν επιδείνωση της νόσου», εξήγησε η Salem.
Όπως υποστήριξε, τα ποσοστά που παρατηρήθηκαν στην παρούσα μελέτη ήταν πολύ υψηλότερα σε σχέση με αυτά της μελέτης RECOVERY.
Συνολικά, όπως εξήγησε η επιστήμονας, 21 από τους 935 ασθενείς (2%) που έλαβαν δεξαμεθαζόνη για την αντιμετώπιση της COVID-19 παρουσίασαν διαβήτη εξ’ αιτίας των φαρμάκων αυτών.
Συμπεράσματα
Εξετάζοντας αποκλειστικά την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η δεξαμεθαζόνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου/εισαγωγής στη ΜΕΘ κατά περίπου 56%.
Το ποσοστό αυτό ήταν παρόμοιο τόσο στους διαβητικούς όσο και στους ασθενείς χωρίς διαβήτη. Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, παρατηρήθηκε ανεξάρτητη σύνδεση ανάμεσα στο φάρμακο και τον μειωμένο κίνδυνο θανάτου/εισαγωγής στη ΜΕΘ.
«Ο διαβήτης που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας με δεξαμεθαζόνη μπορεί συχνά να υποχωρήσει όταν σταματήσει η χορήγηση του φαρμάκου. Αν και η ρύθμιση του διαβήτη είναι ένα επιπλέον εμπόδιο σε αυτούς τους ασθενείς, τα οφέλη που προσφέρει η δεξαμεθαζόνη στην αντιμετώπιση της COVID-19 είναι αδιαμφισβήτητα», καταλήγει η μελέτη.
Αυτό που θα πρέπει να μας μείνει από την παρούσα μελέτη είναι ότι η δεξαμεθαζόνη μειώνει τόσο τον κίνδυνο θανάτου όσο και τον κίνδυνο νοσηλείας στη ΜΕΘ στους ασθενείς με COVID-19. Στους διαβητικούς, αν και η δεξαμεθαζόνη μπορεί να επηρεάσει τη ρύθμιση του διαβήτη, η επιπλοκή αυτή δεν αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου.