Η οριστική εξάλειψη της COVID-19 παγκοσμίως είναι ρεαλιστικός στόχος, σύμφωνα με μία νέα ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ Global Health. Η ανάλυση αυτή συνέκρινε την COVID-19 με την πολιομυελίτιδα και την ευλογιά και κατέληξε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Η πορεία του εμβολιασμού, τα μέτρα πρόληψης, καθώς και το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι παράγοντες που στο σύνολό τους μπορεί να επηρεάσουν την πορεία της πανδημίας. Οι επιστήμονες της έρευνας υποστήριξαν, ωστόσο, ότι είναι δυνατό να εξαλειφθεί εντελώς ο ιός.
Η μεγαλύτερη πρόκληση στην επίτευξη του παραπάνω στόχου, όπως αναφέρουν, είναι η επαρκής εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και η άμεση αντιμετώπιση νέων στελεχών που ενδεχομένως θα μπορούν να ξεπεράσουν την ανοσία που προσφέρουν τα εμβόλια.
Θέλοντας να εξετάσουν αν ο στόχος της εξάλειψης του SARS-CoV-2 είναι ρεαλιστικός, οι επιστήμονες συνέκριναν τον ιό με δύο άλλες λοιμώξεις και συγκεκριμένα την πολιομυελίτιδα και την ευλογιά. Ως οριστική εξάλειψη ενός παθογόνου οι επιστήμονες όρισαν τον περιορισμό των περιστατικών του στο μηδέν.
Στα πλαίσια της ανάλυσής τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα σύστημα με 17 μεταβλητές. Μεταξύ αυτών ήταν η διαθεσιμότητα ενός αποτελεσματικού εμβολίου, η διάρκεια της ανοσίας, η επίδραση των μέτρων πρόληψης σε πληθυσμιακό επίπεδο, η αποτελεσματική διαχείριση της υγειονομικής κρίσης από τις κυβερνήσεις, οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της λοίμωξης και η αποδοχή των μέτρων πρόληψης από τον πληθυσμό.
Η ευλογιά εξαλείφθηκε και επίσημα το 1980, ενώ σήμερα έχουν εξαλειφθεί τα 2 από τα 3 διαφορετικά είδη της πολιομυελίτιδας.
Το συνολικό σκορ της παραπάνω ανάλυσης ήταν 2.7 (43/48) για την ευλογιά, 1.6 (28/51) για την COVID-19 και 1.5 (26/51) για την πολιομυελίτιδα.
«Αν και αυτά είναι τα πρώιμα αποτελέσματα της ανάλυσής μας και έχουμε χρησιμοποιήσει αρκετές υποκειμενικές μεταβλητές, φαίνεται ότι η εξάλειψη της COVID-19 είναι ρεαλιστικός στόχος και υπάρχουν σήμερα τα μέσα για την επίτευξή του», έγραψαν οι επιστήμονες.
Τα δύο σημαντικότερα εμπόδια, όπως υποστήριξαν, είναι τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού και η εμφάνιση νέων στελεχών με αυξημένη μολυσματικότητα που μπορούν να αποφύγουν την εξουδετέρωση από τα εμβόλια.
«Σε κάθε περίπτωση, ο ιός αναμένεται να σταθεροποιηθεί κάποια στιγμή σε μία τελική μορφή. Αν αναπτύξουμε εμβόλια γι’ αυτή, τότε θα μπορούμε να τον εξαλείψουμε εντελώς», εξήγησαν. «Άλλες προκλήσεις είναι το υψηλό κόστος (για τα εμβόλια και την αναβάθμιση των συστημάτων υγείας), καθώς και παγκόσμια συνεργασία για την κατανομή των εμβολίων».
Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι η παραμονή του ιού σε πληθυσμούς ζώων, ωστόσο προς το παρόν αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει συχνά.
Αντιθέτως, ένας παράγοντας που αναμένεται να διευκολύνει τις προσπάθειες για την εξάλειψη του παθογόνου είναι η παγκόσμια θέληση για τον τερματισμό της πανδημίας. Οι σημαντικές επιπτώσεις της τελευταίας στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία στις περισσότερες χώρες έχουν αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου.
Επιπλέον, αντίθετα με την ευλογιά και την πολιομυελίτιδα, η εξάλειψη του SARS-CoV-2 διευκολύνεται από τα μέτρα πρόληψης που εφαρμόζονται σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως οι έλεγχοι στα αεροδρόμια, τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και η καθολική χρήση μάσκας, τα οποία στο σύνολό τους είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά, εφόσον εφαρμοστούν σωστά.
«Συνολικά, η ανάλυσή μας δείχνει ότι τα οφέλη από την εξάλειψη του SARS-CoV-2 υπερβαίνουν το κόστος, ακόμα κι αν χρειαστούν αρκετά χρόνια για την επίτευξη του στόχου αυτού», εξήγησαν οι επιστήμονες.
Η εξάλειψη της COVID-19, δηλαδή η διατήρηση των περιστατικών στο μηδέν, έχει επιτευχθεί τοπικά σε ορισμένες περιοχές της Ασίας, γεγονός που δείχνει ότι ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί και σε μεγαλύτερη κλίμακα με τα κατάλληλα μέτρα.
Οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι τα αποτελέσματά τους είναι πρώιμα και θα χρειαστούν μεγαλύτερες αναλύσεις προκειμένου να έχουμε πιο σαφή συμπεράσματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ή μία συνεργασία αρκετών οργανισμών υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι απαραίτητη για την οριστικά εξάλειψη της COVID-19, κατέληξαν.
Φωτογραφία: Jernej Furman