Μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Nature εξέτασε τους εγκεφάλους ασθενών που είχαν νοσήσει ήπια ή μέτρια από COVID-19. Οι ασθενείς αυτοί έκαναν εκ νέου απεικονιστικές εξετάσεις 4 μήνες μετά τη διάγνωσή τους με τον ιό και διαπιστώθηκε ότι οι βλάβες που είχε προκαλέσει ο ιός στον εγκέφαλο ενισχύθηκαν, ενώ ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου συρρικνώθηκαν.
Σήμερα είναι γνωστό ότι η COVID-19 μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά ή ψυχιατρικά συμπτώματα σε ορισμένους ασθενείς, όπως για παράδειγμα θόλωση της σκέψης, ανοσμία ή αγευσία, κατάθλιψη και ψυχώσεις. Ωστόσο, οι μηχανισμοί των παραπάνω επιπλοκών δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως.
Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι σε ορισμένους ασθενείς η ανοσμία αποδίδεται στη συρρίκνωση του κέντρου της όσφρησης στον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης, Naomi Allen, «αυτή είναι η πρώτη μελέτη παγκοσμίως που αποτυπώνει τις αλλαγές στον εγκέφαλο πριν και μετά την COVID-19 λοίμωξη».
Ανάγκη για Μελέτες Μεγάλης Διάρκειας
Τα νευρολογικά συμπτώματα είναι αρκετά κοινά τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της οξείας COVID-19 λοίμωξης. Προηγούμενες μελέτες που εξέτασαν τις αλλαγές του εγκεφάλου σε ασθενείς με νευρολογικά συμπτώματα είχαν κάνει απεικονιστικές εξετάσεις μόνο κατά τη διάρκεια της οξείας COVID-19.
Αντίστοιχα, έρευνες που εξέτασαν τις αλλαγές του εγκεφάλου μετά την COVID-19 δεν είχαν δεδομένα σχετικά με την κατάσταση του εγκεφάλου πριν την COVID-19 λοίμωξη. Κατά συνέπεια, οι αλλοιώσεις που παρατηρήθηκαν σε αυτές τις μελέτες ενδεχομένως προϋπήρχαν της λοίμωξης.
Στην παρούσα μελέτη, οι επιστήμονες θέλησαν να κάνουν διαχωρισμό ανάμεσα στις αλλοιώσεις που προκάλεσε η COVID-19 στον εγκέφαλο και αυτές που προϋπήρχαν της λοίμωξης με τον ιό. Επιπλέον, στην έρευνα εξετάστηκαν αρκετές διαφορετικές απεικονιστικές εξετάσεις, γεγονός που διευκόλυνε την ανίχνευση ακόμα και μικρών αλλαγών στον εγκέφαλο.
Τα Δεδομένα
Στην έρευνά τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα από την UK Biobank, μία μεγάλη βάση δεδομένων που περιέχει ιατρικά αρχεία και αποτελέσματα απεικονιστικών εξετάσεων για κατοίκους της Μεγάλης Βρετανίας.
Ειδικότερα, οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα για 785 ασθενείς χρησιμοποιώντας διαφορετικές απεικονιστικές εξετάσεις πριν και μετά την εξάπλωση της πανδημίας. Από τους παραπάνω ασθενείς, οι 401 είχαν ιστορικό SARS-CoV-2, ενώ οι υπόλοιποι 384 δεν είχαν ιστορικό μόλυνσης με τον ιό και αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου.
Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε λογισμικά με σκοπό να αναλύσει τα δεδομένα των απεικονιστικών εξετάσεων καταλήγοντας έτσι σε συγκεκριμένους φαινοτύπους. Κάθε φαινότυπος περιελάμβανε δεδομένα για τη δομή και τη λειτουργία περιοχών του εγκεφάλου, μεταξύ των οποίων ο όγκος της περιοχής και η ενεργοποίησή της κατά την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών.
Οι Αλλαγές που Προκαλεί η COVID-19 στον Εγκέφαλο
Η ανοσμία είναι ένα σύμπτωμα που αναφέρεται από τους περισσότερους ασθενείς με COVID-19, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την οξεία φάση της λοίμωξης. Κατά συνέπεια, οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν περισσότερο στις περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την όσφρηση.
Όπως διαπίστωσαν, ο όγκος της φαιάς ουσίας είχε μειωθεί σε αυτούς τους ασθενείς, ενώ και οι δείκτες βλαβών στους ιστούς που συνδέονται με την όσφρηση ήταν αυξημένοι.
Οι ασθενείς με ιστορικό COVID-19 είχαν μειωμένο όγκο της φαιάς ουσίας γενικότερα, καθώς και αυξημένο όγκο εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ).
Επομένως, εκτός από τις αλλαγές στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την όσφρηση, οι ασθενείς με ιστορικό COVID-19 είχαν βλάβες και σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Μάλιστα, οι αλλαγές αυτές παρατηρήθηκαν και σε ασθενείς που παρουσίασαν ήπια ή μέτρια συμπτώματα από την COVID-19.
Εξετάζοντας τις διαφορές στις γνωστικές λειτουργίες ανάμεσα στις δύο ομάδες, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με COVID-19 είχαν μειωμένες εκτελεστικές λειτουργίες, στις οποίες περιλαμβάνεται η σκέψη, η λογική και η ικανότητα λήψης αποφάσεων.
Επιπλέον, στην έρευνα παρατηρήθηκε σύνδεση ανάμεσα στις χειρότερες επιδόσεις στις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών και τις βλάβες στην παρεγκεφαλίδα.
«Τα αποτελέσματα της μελέτης μας εξηγούν γιατί ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν ακόμα νευρολογικά συμπτώματα αρκετούς μήνες μετά την οξεία COVID-19.Τα αίτια των παραπάνω αλλαγών στον εγκέφαλο θα πρέπει να εξερευνηθούν από μελλοντικές μελέτες. Οι μελέτες αυτές θα πρέπει να αναζητήσουν επίσης μεθόδους πρόληψης για τις παραπάνω βλάβες του εγκεφάλου», καταλήγουν οι συγγραφείς.