Αντιεμβολιαστικό Κίνημα: Γιατί Καθιστά Δυσκολότερη την Οριστική Αντιμετώπιση του COVID-19;

Καθώς η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να αναπτύξει ένα εμβόλιο για τον COVID-19, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θα κάνουν το εμβόλιο. Το κίνημα των αντιεμβολιαστών έχει ήδη αναδείξει ανυπόστατα επιχειρήματα, όπως για παράδειγμα ότι το εμβόλιο του κορονοϊού θα χρησιμοποιηθεί για την εμφύτευση τσιπ, ή ότι μία γυναίκα που έκανε το εμβόλιο σε μία κλινική δοκιμή στη Μεγάλη Βρετανία, τελικά κατέληξε. Στις ΗΠΑ, καθώς και άλλες χώρες όπου τα αντιεμβολιαστικά κινήματα είναι πιο διαδεδομένα, έχουν γίνει ήδη διαδηλώσεις κατά του εμβολίου, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα, ένα βίντεο στο Youtube με θεωρίες συνωμοσίας για την πανδημία, το οποίο υποστήριζε ότι «τα εμβόλια θα σκοτώσουν εκατομμύρια ανθρώπους», έφτασε τις 8 εκατομμύρια προβολές.

Σήμερα, δεν γνωρίζουμε ακόμα ποιο ποσοστό του πληθυσμού θα αρνηθεί να κάνει το εμβόλιο για τον COVID-19, όταν αυτό κυκλοφορήσει, ωστόσο προς το παρόν γνωρίζουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία τίθεται υπέρ των εμβολίων. Ορισμένοι ερευνητές που μελετούν τα κινήματα των αντιεμβολιαστών υποστήριξαν προσφάτως ότι οι ομάδες αυτές μπορεί να καταστήσουν δυσκολότερη την επίτευξη ανοσίας της αγέλης για το νέο κορονοϊό. Σύμφωνα με τον Neil Johnson, ένα γιατρό στο George Washington University της Ουάσινγκτον, ο οποίος ασχολείται με το αντιεμβολιαστικό κίνημα, τους τελευταίους μήνες οι αντιεμβολιαστές ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με την πανδημία. «Αρκετές ομάδες αντιεμβολιαστών έχουν εγκαταλείψει τα άλλα εμβόλια και πλέον η δραστηριότητά τους στο Διαδίκτυο έχει επικεντρωθεί στο εμβόλιο για τον COVID-19», είπε.

Οι ομάδες των αντιεμβολιαστών, αν και μικρές σε μέγεθος, είναι ιδιαίτερα δραστήριες στο Διαδίκτυο και οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν συχνά είναι αρκετά αποτελεσματικές και φτάνουν σε αρκετό κόσμο, όπως διαπίστωσε η ομάδα του Johnson. Πριν την εμφάνιση του SARS-CoV-2, η επιστημονική ομάδα είχε αρχίσει να καταγράφει ένα μεγάλο δίκτυο αντιεμβολιαστών στο Facebook. Οι επιστήμονες βρήκαν συνολικά περίπου 1.300 σελίδες, τις οποίες ακολουθούν περισσότερα από 85 εκατομμύρια άτομα.

Από τα αποτελέσματα της έρευνάς τους, η οποία δημοσιεύτηκε στις 13 Μαΐου, οι σελίδες των αντιεμβολιαστών έχουν συνήθως μικρό κοινό, ωστόσο είναι πολύ περισσότερες από τις σελίδες που τάσσονται υπέρ των εμβολίων. Επιπλέον, αρκετές σελίδες αντιεμβολιαστών προβάλλονται σε άλλες ομάδες συζητήσεων στο Facebook (όπως για παράδειγμα από σχολεία) που είναι συχνά αναποφάσιστοι αναφορικά με το θέμα του εμβολιασμού.

Αντιθέτως, οι σελίδες που εξηγούν τα οφέλη και τα επιστημονικά δεδομένα για τα εμβόλια είναι περιορισμένες σε ένα δίκτυο που είναι αποκομμένο από το «κύριο πεδίο μάχης», όπως εξήγησε ο Johnson. Στην επιδημία της ιλαράς του 2019, οι σελίδες των αντιεμβολιαστών παρήγαγαν συνολικά πολύ περισσότερα links σε σχέση με τις σελίδες που υποστήριζαν τη χρήση των εμβολίων, όπως δήλωσε ο Johnson. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, τότε μέσα σε 10 χρόνια οι αντιεμβολιαστές μπορεί να αποτελούν πλειοψηφία στο παραπάνω μέσο κοινωνικής δικτύωσης, υποστήριξαν οι επιστήμονες, βασιζόμενοι σε υπολογιστικά μοντέλα.

Η έρευνα έδειξε ότι «η κοινότητα που υποστηρίζει τη χρήση των εμβολίων είναι ισχυρή αλλά αρκετά κλειστή και δεν προσπαθεί να διαψεύσει τη ρητορική των αντιεμβολιαστών στην οποία εκτίθενται αρκετοί αναποφάσιστοι», είπε η Heidi Larson, διευθύντρια του Vaccine Confidence Project, μίας ομάδας που ασχολείται με την κοινή γνώμη για τα εμβόλια.

Το πρόβλημα αυτό, φυσικά, δεν περιορίζεται στο Facebook. Την 1η Απριλίου, η ομάδα του Johnson έκανε μία προδημοσίευση μίας άλλης έρευνας που εξέτασε τα μηνύματα στο Διαδίκτυο που αφορούν τον COVID-19. Η έρευνα αυτή, η οποία δεν έχει αξιολογηθεί ακόμα, έδειξε ότι στα περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αρκετές ομάδες αντιεμβολιαστών συζητούν με άλλες ομάδες, όπως για παράδειγμα οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κίνημα των αντιεμβολιαστών, δεν αρκεί να κατανοήσουμε τον τρόπο εξάπλωσής του στο Διαδίκτυο, αλλά και πως ξέφυγε εκτός ελέγχου, είπε ο Bruce Gellin, πρόεδρος του προγράμματος «παγκόσμιος εμβολιασμός» στο Sabin Vaccine Institute της Ουάσινγκτον. «Πρέπει να καταλάβουμε ποιο κομμάτι του μηνύματος των αντιεμβολιαστών είναι αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον των ανθρώπων και τους κάνει να θέλουν να το μοιραστούν με άλλα άτομα», είπε.

Διαφορετικά Μηνύματα με Επίκληση στο Συναίσθημα

Αυτοί που τάσσονται υπέρ των εμβολίων εκφράζονται μέσω ενός απλού μηνύματος: τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και σώζουν ζωές. Αντιθέτως, η ρητορική των αντιεμβολιαστών έχει αρκετά παρακλάδια. Οι αντιεμβολιαστές προβάλλουν ανησυχίες για την υγεία των παιδιών, προτείνουν εναλλακτικές «θεραπείες» και συνδέουν τα εμβόλια με θεωρίες συνωμοσίας. Επιπλέον, τα μηνύματα των αντιεμβολιαστών φτάσουν σε πολύ περισσότερα άτομα σε σχέση με τα μηνύματα που υποστηρίζουν τη χρήση των εμβολίων, παρά το γεγονός ότι ο αριθμός αυτών που τάσσονται υπέρ των εμβολίων είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν των αντιεμβολιαστών. Ο Johnson δήλωσε ότι το φαινόμενο αυτό συμφωνεί με τις παρατηρήσεις προηγουμένων ερευνών της ομάδας του, που είχε διαπιστώσει ότι οι αντιεμβολιαστές μπορούν εύκολα να προσκολληθούν και να διαδώσουν τις απόψεις τους σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Οι αντιεμβολιαστές χρησιμοποιούν συνήθως προσωπικές εμπειρίες και κάνουν επίκληση στο συναίσθημα, σύμφωνα με τον Larson. Τα μηνύματα αυτά βασίζονται είτε στο φόβο («Τα εμβόλια θα μας σκοτώσουν»), είτε σε συναισθηματικά ερεθίσματα («Αγαπάς τα παιδιά σου;»). Αντιθέτως, η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί απλά να αυξήσει τον αριθμό των ατόμων που εμβολιάζονται, γεγονός που δημιουργεί την αντίληψη ότι «απλά τους ενδιαφέρει να αυξήσουν τα νούμερά τους», είπε η Larson. «Η προσέγγισή μας πρέπει να είναι εντελώς διαφορετική για τους αναποφάσιστους», πρόσθεσε η ίδια. «Οι οργανισμοί δημόσιας υγείας συχνά δεν απαντούν στις ανησυχίες και τα ερωτήματα του κοινού», πρόσθεσε.

Αυτή τη στιγμή, το ποσοστό του πληθυσμού που τίθεται υπέρ των εμβολίων είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των αντιεμβολιαστών, είπε Gellin, εκτιμώντας ότι αυτό θα διατηρηθεί σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, όπως υποστήριξε η Larson, τα ποσοστά των εμβολιασμών έχουν επιπεδωθεί τις τελευταίες 2 δεκαετίες. Τόσο η Larson όσο και ο Gellin, συμφώνησαν επίσης ότι ένα επιχείρημα που θα χρησιμοποιηθεί αρκετά από τους αντιεμβολιαστές στο μέλλον θα έχει να κάνει με την ταχύτητα ανάπτυξης του εμβολίου. «Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι και ειλικρινείς σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του εμβολίου», είπε ο Gellin, «αλλιώς, όταν κυκλοφορήσει το εμβόλιο, αρκετοί θα αναρωτηθούν αν παραλείφθηκαν βήματα, δημιουργώντας έτσι αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια του εμβολίου».

Βιβλιογραφία: Nature

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα