Ανοσία και COVID-19: Ποιες είναι οι 4 Επικρατέστερες Θεωρίες Σήμερα;

Καθώς ο κόσμος προσπαθεί να ανακάμψει από την πανδημία του COVID-19, αρκετοί αναρωτιούνται πώς θα είναι η μετα-COVID εποχή και αν υπάρχει πιθανότητα να χρειαστεί να ζήσουμε με τον ιό.

Θα συνεχίσει να κυκλοφορεί όπως οι υπόλοιποι 4 εποχικοί κορονοϊοί; Θα έχουμε ισχυρή ανοσία μεγάλης διάρκειας μετά από μία λοίμωξη; Θα ανακαλυφθεί κάποιο αποτελεσματικό εμβόλιο που θα προσφέρει μακροχρόνια προστασία;

Τα παραπάνω ερωτήματα έχουν απασχολήσει αρκετούς ανθρώπους τις τελευταίες ημέρες, ιδιαίτερα μετά τη δημοσίευση ερευνών σχετικά με ασθενείς που μολύνθηκαν ξανά με τον ιό.

«Είναι κάτι που με απασχολεί αρκετά τελευταία», είπε ο Malik Peiris, ένας ειδικός για τους κορονοϊούς από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, όταν ρωτήθηκε σχετικά με την ανοσία.

Ο Peiris, ωστόσο, δεν είναι ο μόνος που ασχολείται με το ερώτημα της ανοσίας του COVID-19. Σε μία εποχή αβεβαιότητας, υπάρχουν αρκετές θεωρίες αναφορικά με την πορεία της πανδημίας και τον τρόπο που αυτή θα τερματιστεί.

«Δεν πιστεύω ότι θα φοράμε ακόμα μάσκες για τον ιό σε 2-3 χρόνια», υποστήριξε ο Vineet Menachery, ένας ερευνητής από το Πανεπιστήμιο του Τέξας που ασχολείται με τους κορονοϊούς.

Ο Menachery αναφέρθηκε σε 4 πιθανά σενάρια σχετικά με την ανοσία στον SARS-CoV-2, δηλαδή σχετικά με την αλληλεπίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος με τον ιό.

Τα 4 σενάρια που θα αναλυθούν παρακάτω παρουσιάζουν σε ορισμένες περιπτώσεις αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ τους, ωστόσο αποτελούν μία καλή αρχή και προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ανοσία στον ιό.

Μία παρατήρηση που πρέπει να γίνει πριν την αναφορά στα 4 σενάρια είναι ότι αυτά βασίζονται στα διαθέσιμα δεδομένα μέχρι σήμερα, αλλά και τις γνώσεις μας σχετικά με την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στους κορονοϊούς, επομένως δεν αποκλείεται να ανατραπούν καθώς νέα δεδομένα έρχονται στο φως.

Ισχυρή Μακροχρόνια Ανοσία

Αυτό θα ήταν το ιδανικό σενάριο. Ουσιαστικά περιγράφει μία ισχυρή ανοσιακή απόκριση που οδηγεί σε ισχυρή ανοσία. Ως αποτέλεσμα της τελευταίας, ο οργανισμός μπορεί να αποκρούσει τη λοίμωξη πριν αυτή αρχίσει να εξαπλώνεται.

Ορισμένες λοιμώξεις προκαλούν πολύ ισχυρή ανοσιακή απόκριση κατά την πρώτη συνάντηση με τον ιό η οποία μπορεί να προστατεύσει από μελλοντικές λοιμώξεις. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν λοιμώξεις όπως η ιλαρά, αν και υπάρχουν αναφορές ασθενών που νόσησαν για δεύτερη φορά από αυτή.

Το αρνητικό είναι ότι οι ιοί που εισέρχονται στον οργανισμό μέσω των βλεννογόνων της ρινός και του φάρυγγα, όπως για παράδειγμα ο SARS-CoV-2, τυπικά δεν οδηγούν σε αυτού του τύπου την ανοσία.

«Προσωπικά θεωρώ αδύνατο η λοίμωξη από τον SARS-CoV-2 να οδηγεί σε μακροχρόνια ανοσία. Κάτι τέτοιο δεν έχει παρατηρηθεί σε κανένα ιό του αναπνευστικού συστήματος», υποστήριξε η Marion Koopmans, επικεφαλής του τμήματος ιολογίας στο Erasmus Medical Center του Ρότερνταμ στην Ολλανδία. Ο Stanley Perlman, ένας ειδικός για τους κορονοϊούς από το Πανεπιστήμιο της Άιοβα, συμφώνησε επίσης ότι αυτό το ενδεχόμενο είναι μάλλον απίθανο.

Άλλοι επιστήμονες, ωστόσο, όπως ο Florian Krammer, καθηγητής εμβολιολογίας από το Icahn School of Medicine στη Νέα Υόρκη, πιστεύουν ότι ένας αριθμός ασθενών θα παρουσιάσει ισχυρή μακροχρόνια ανοσία μετά τη νόσηση από COVID-19.

Πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι, αν η λοίμωξη με τον ιό δεν προκαλεί ισχυρή μακροχρόνια ανοσία, τότε κατά πάσα πιθανότητα ούτε ένα εμβόλιο θα μπορεί να προστατεύσει από τον ιό μακροπρόθεσμα. Ο Peiris υποστήριξε ότι όλα τα εμβόλια που εξετάζονται σήμερα, ναι μεν μπορούν να προστατεύσουν τους πιθήκους από τη σοβαρή νόσηση, ωστόσο δεν έχουν την ικανότητα να αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό του ιού στους ανώτερους αεραγωγούς.

Αν τα αποτελέσματα των ερευνών σε πιθήκους, επιβεβαιωθούν τελικά στον άνθρωπο, αυτό θα σημαίνει ότι ένας ασθενής που νόσησε με τον ιό, θα παρουσιάζει μεν ηπιότερη νόσηση σε μία μελλοντική μόλυνση με τον ιό, ωστόσο θα μπορεί να τον μεταδώσει σε άλλα άτομα.

«Φυσικά, το ιδανικό θα ήταν η ανοσία να προστατεύει το άτομο από τη νόσηση, προλαμβάνοντας παράλληλα και τη μετάδοση του ιού σε άλλα άτομα. Αυτό, ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι εφικτό αυτή τη στιγμή», είπε ο Peiris.

Λειτουργική Ανοσία

Η λειτουργική ανοσία, αντιθέτως, η οποία φαίνεται αυτή τη στιγμή ως το πιο πιθανό σενάριο, αποτελεί ρεαλιστικό στόχο.

Σύμφωνα με το σενάριο της λειτουργικής ανοσίας, άτομα που έχουν εκτεθεί στον ιό, είτε μέσω λοίμωξης είτε μέσω εμβολιασμού, μπορούν να μολυνθούν ξανά με τον ιό στο μέλλον. Ωστόσο, οι μελλοντικές αυτές λοιμώξεις αντιμετωπίζονται άμεσα καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται εγκαίρως. Ως αποτέλεσμα, οι νέες μολύνσεις οδηγούν συνήθως σε ασυμπτωματική ή ήπια λοίμωξη.

«Πιστεύω ότι αυτοί που νόσησαν από COVID-19, έχουν πολύ χαμηλό κίνδυνο να καταλήξουν από τον ιό στο ενδεχόμενο μίας επαναμόλυνσης», είπε ο Menachery.

«Μία επόμενη μόλυνση θα είναι ηπιότερη και ευκολότερα διαχειρίσιμη», συμφώνησε ο Peiris.

Αυτή τη στιγμή γίνονται αρκετές συζητήσεις σχετικά με τη διάρκεια της ανοσίας στον ιό, καθώς έχουν έρθει αρκετά δεδομένα στο φως που δείχνουν ότι αρκετοί ασθενείς δεν αναπτύσσουν ικανοποιητικό αριθμό αντισωμάτων, ενώ σε άλλους τα αντισώματα φθίνουν ταχέως.

Οι περισσότεροι ειδικοί υποστήριξαν ότι η ανοσιακή απόκριση του οργανισμού είναι αυτή που θα περιμέναμε και το περιστατικό του άνδρα από το Χονγκ Κονγκ που μολύνθηκε και πάλι με τον ιό ουσιαστικά επιβεβαιώνει αυτό το σενάριο.

«Το γεγονός ότι κάποιος μολύνθηκε ξανά με τον ιό δεν αποτελεί έκπληξη. Ωστόσο η νέα αυτή μόλυνση δεν οδηγεί σε νόσηση», είπε ο Peiris.

Η Angela Rasmussen, μία ιολόγος από το Columbia University στη Νέα Υόρκη, η οποία ασχολείται με την ανοσιακή απόκριση του ανθρώπου στις ιογενείς λοιμώξεις, δήλωσε ότι αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι πραγματικά συμβαίνει, ωστόσο δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στον SARS-CoV-2 διαφέρει σε σχέση με αυτή για τους άλλους ιούς του αναπνευστικού συστήματος.

«Προς το παρόν τα δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει λειτουργική ανοσία, ωστόσο ο μόνος τρόπος να επιβεβαιώσουμε τη διάρκειά της είναι να παρακολουθήσουμε ασθενείς που νόσησαν στο παρελθόν και να εξετάσουμε αν η ανοσία φθίνει», δήλωσε.

«Η επικρατέστερη θεωρία αυτή τη στιγμή είναι ότι, ναι μεν τα αντισώματα φθίνουν, ωστόσο υπάρχει ανοσιακή μνήμη από άλλα κύτταρα», υποστήριξε ο Menachery, τονίζοντας ότι σε μία μελλοντική συνάντηση με τον ιό, η παραγωγή αντισωμάτων θα ξεκινήσει άμεσα.

Ο Christian Drosten, ένας από τους πρώτους επιστήμονες που ανακάλυψαν τον SARS-CoV-1, περιέγραψε ένα μέλλον που βασίζεται στο παραπάνω σενάριο.

«Πιστεύω ότι σχεδόν όλοι οι ασθενείς που νοσούν από COVID-19 θα παρουσιάσουν μακροχρόνια ανοσία η οποία θα μπορεί να τους προστατεύσει από τη σοβαρή νόσηση στο μέλλον», υποστήριξε ο Drosten, που εργάζεται σήμερα ως διευθυντής στο Ινστιτούτο Ιολογίας του Charité University Hospital στο Βερολίνο.

«Ακόμα και στο ενδεχόμενο που ο ιός δεν θα μεταλλαχθεί, νομίζω ότι το ενδεχόμενο μελλοντικών λοιμώξεων είναι ρεαλιστικό. Ωστόσο, οι λοιμώξεις αυτές θα είναι ήπιες ή ασυμπτωματικές καθώς ο πολλαπλασιασμός του ιού θα περιορίζεται εγκαίρως σε μεγάλο βαθμό».

Το σενάριο αυτό, αν επιβεβαιωθεί θα είναι αρκετά θετικό. Αν οι ασθενείς που μολύνονται εκ νέου με τον ιό, δεν έχουν υψηλά επίπεδα του SARS-CoV-2 στο αναπνευστικό σύστημα και επομένως δεν μεταδίδουν εύκολα τον ιό, τότε ο COVID-19 θα γίνει λιγότερο επικίνδυνος αλλά και πιο σπάνιος.

«Υπάρχει πιθανότητα ο COVID-19 να εξελιχθεί σε σπάνια λοίμωξη, ωστόσο αυτό το σενάριο δεν είναι πολύ ρεαλιστικό με βάση τα ποσοστά εξάπλωσης του ιού παγκοσμίως αυτή τη στιγμή», είπε η Koopmans.

Ένα άλλο θετικό του σεναρίου αυτού έχει να κάνει με τα παιδιά μικρής ηλικίας, τα οποία παρουσιάζουν σοβαρή νόσηση πολύ σπανιότερα σε σχέση με τους ενήλικες. Σύμφωνα με τον Krammer, τα παιδιά που μολύνονται με τον ιό σε μικρή ηλικία, μπορεί να μολυνθούν ξανά στο μέλλον, ωστόσο οι επόμενες λοιμώξεις δεν θα οδηγήσουν σε σοβαρή νόσηση, ακόμα και στην τρίτη ηλικία.

«Πιστεύω ότι στο μέλλον, οι περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν ανοσία σύμφωνα με τον παραπάνω μηχανισμό», πρόσθεσε. «Ένα εμβόλιο θα επισπεύσει ουσιαστικά τη διαδικασία αυτή».

Ένα μεγάλο ερωτηματικό, ωστόσο, αφορά τους ασθενείς που αν και μολύνθηκαν με τον ιό ήταν ασυμπτωματικοί ή παρουσίασαν πολύ ήπια συμπτώματα. Ο Perlman υποστήριξε ότι δεν γνωρίζουμε αν το ανοσοποιητικό σύστημα στα άτομα αυτά ενεργοποιήθηκε επαρκώς προκειμένου να δημιουργηθεί ικανοποιητική ανοσιακή απόκριση, ωστόσο η εκτίμησή του είναι ότι πιθανώς οι ασθενείς αυτοί έχουν κάποιου βαθμού προστασία από τη σοβαρή νόσηση στο μέλλον.

Αν και το σενάριο αυτό είναι αρκετά θετικό, ο Perlman προειδοποίησε ότι η ανοσία αυτή θα εντοπίζεται σε ατομικό μόνο επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν άτομα χωρίς ανοσία (μέσω νόσησης ή εμβολιασμού) τα οποία, αν μολυνθούν, ενδέχεται να παρουσιάσουν σοβαρή νόσηση.

Φθίνουσα Ανοσία

Το 3ο σενάριο, αυτό της φθίνουσας ανοσίας, αποτελεί μία παραλλαγή της λειτουργικής ανοσίας. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, οι ασθενείς που έχουν νοσήσει ή έχουν εμβολιαστεί θα χάνουν την ανοσία σταδιακά. Ωστόσο, ακόμα κι αν η ανοσία φθίνει, οι μελλοντικές λοιμώξεις θα είναι ηπιότερες, υποστήριξε ο Menachery.

«Θεωρώ απίθανο κάποιος να νοσήσει σοβαρότερα σε σχέση με την πρώτη φορά», πρόσθεσε.

Ο ασθενής από το Χονγκ Κονγκ αποτελεί πιθανώς παράδειγμα του παραπάνω φαινομένου, αν και ακομά δεν έχουν δημοσιευτεί οι λεπτομέρειες σχετικά με την ανοσιακή απόκριση του παραπάνω ασθενούς.

Η ανοσία αυτού του είδους έχει παρατηρηθεί στους 4 εποχικούς κορονοϊούς που ενοχοποιούνται για το 15% περίπου των περιστατικών κοινού κρυολογήματος σήμερα (OC43, 229E, NL63 και HKU61). Οι παραπάνω ιοί μπορεί να προκαλέσουν νόσηση ξανά στον ίδιο ασθενή μετά από μικρό διάστημα.

Πριν από περίπου 30 χρόνια, επιστήμονες από τη Βρετανία ανέφεραν ότι τα 2/3 μίας ομάδας ασθενών που νόσησαν από τον 229E νόσησε και πάλι μέσα σε 1 χρόνο από τον ίδιο ιό. «Ωστόσο, η διάρκεια που οι ασθενείς αυτοί ήταν μολυσματικοί ήταν μικρότερη σε σχέση με την πρώτη φορά και τα συμπτώματά τους ήταν ηπιότερα», έγραψν οι επιστήμονες της παραπάνω έρευνας.

Σε μία άλλη έρευνα από τη Γερμανία, μία ομάδα ερευνητών παρακολούθησε 10 υγιείς εθελοντές για αρκετές δεκαετίες, εξετάζοντας τακτικά τα επίπεδα των αντισωμάτων για τους 4 κορονοϊούς που προκαλούν κοινό κρυολόγημα. Η αύξηση στα επίπεδα των αντισωμάτων ερμηνεύθηκε ως ένδειξη πρόσφατης λοίμωξης. Οι περισσότεροι εθελοντές παρουσίασαν πολλαπλές λοιμώξεις με καθένα από τους παραπάνω κορονοϊούς.

Το μικρότερο διάστημα ανάμεσα σε δύο λοιμώξεις με τον ίδιο ιό ήταν οι 6 μήνες, ωστόσο το μέσο διάστημα ήταν οι 30 μήνες. «Παρατηρήσαμε συχνά περιστατικά νέας λοίμωξης με τον ίδιο ιό στους 12 μήνες και σημαντική μείωση στα επίπεδα των αντισωμάτων 6 μήνες μετά την αρχική λοίμωξη», είπαν. Η έρευνά τους είναι ακόμα προδημοσίευση, δηλαδή δεν έχει αξιολογηθεί.

Η επικεφαλής της έρευνας, Lia van der Hoek από το Amsterdam University Medical Center, δήλωσε ότι κατά πάσα πιθανότητα και στον SARS-CoV-2 θα υπάρχει φθίνουσα ανοσία, ωστόσο δεν γνωρίζει ακόμα τι σημαίνει αυτό για τους ασθενείς που νοσούν ξανά στο μέλλον.

«Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια θα είναι τα συμπτώματα των ασθενών που μολύνονται ξανά με τον ιό. Αυτά μπορεί να είναι ηπιότερα, ίδια ή σοβαρότερα. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί», τόνισε.

Ο Krammer πιστεύει ότι η ανοσία θα είναι διαφορετική σε κάθε ασθενή. Ορισμένοι θα παρουσιάσουν ισχυρή μακροχρόνια ανοσία, ωστόσο οι περισσότεροι θα παρουσιάσουν λειτουργική ή φθίνουσα ανοσία. Τελικά, πάντως, ο αριθμός των περιστατικών σοβαρής νόσησης θα μειωθεί σημαντικά στα επόμενα χρόνια, με αποτέλεσμα να μην είναι απαραίτητη η εφαρμογή μέτρων lockdown, όπως συνέβη στις περισσότερες χώρες την άνοιξη.

Απουσία Ανοσίας

Στο τελευταίο σενάριο, οι ασθενείς που νόσησαν από τον ιό θα χάνουν την ανοσιακή μνήμη τους μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, μία νέα λοίμωξη με τον ιό θα είναι εξίσου επικίνδυνη με την πρώτη και θα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή νόσηση.

Οι επιστήμονες που θεωρούν ρεαλιστικό το παραπάνω σενάριο είναι ελάχιστοι.

«Δεν μπορώ να φανταστώ ένα σενάριο όπου κάποιος νοσεί από τον ιό και 10 χρόνια αργότερα δεν έχει καμία ανοσιακή μνήμη», υποστήριξε ο Perlman.

«Αν παρουσιαστεί οποιαδήποτε ανοσιακή απόκριση που καταφέρνει να αντιμετωπίσει τον ιό επιτυχώς, τότε προφανώς θα υπάρχει μακροπρόθεσμη ανοσία», είπε ο Menachery, αν και είχε κάποιες επιφυλάξεις αναφορικά με τους ασθενείς που παρουσιάζουν ήπια ή ασυμπτωματική λοίμωξη. «Για τους ασθενείς αυτούς ενδεχομένως η ανοσιακή απόκριση να μην ήταν επαρκής για να αναπτυχθεί ανοσία».

Αν και το σενάριο αυτό δεν είναι πολύ πιθανό, υπάρχει το ενδεχόμενο ο SARS-CoV-2 να εξελιχθεί στον 5ο εποχικό κορονοϊό που επηρεάζει τον άνθρωπο. Ωστόσο, το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα έχει κάποια ανοσιακή μνήμη και θα μπορεί να αντιμετωπίσει τον ιό σε κάποιο βαθμό.

Ο Dan Barouch, διευθυντής στο κέντρο ιολογίας και έρευνας για τα εμβόλια του Beth Israel Deaconess Medical Center στη Βοστόνη, προειδοποίησε, ωστόσο, ότι η μετάβαση στην παραπάνω κατάσταση πιθανώς θα χρειαστεί αρκετό χρόνο. Το μεγαλύτερο κομμάτι του παγκοσμίου πληθυσμού δεν έχει εκτεθεί στον ιό και, ακόμα κι αν ανακαλυφθεί σύντομα ένα αποτελεσματικό εμβόλιο, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια προκειμένου να εμβολιαστεί ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού.

Θεώρησε επίσης απίθανο να επαληθευτεί ακριβώς ένα από τα παραπάνω 4 σενάρια καθώς, όπως υποστήριξε δεν πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την ανοσία σαν κάτι άσπρο ή μαύρο, αλλά σαν αποχρώσεις του γκρι, αναλόγως με την ανοσιακή απόκριση κάθε ασθενούς.

Σύμφωνα με τον Barouch, η ανοσιακή απόκριση ορισμένων ασθενών μπορεί να προστατεύει εντελώς από τον ιό σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο η έκθεση σε μεγαλύτερο ιικό φορτίο, μπορεί να προκαλέσει νόσηση.

«Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε τι πραγματικά συμβαίνει. Όλα τα παραπάνω σενάρια είναι υποθετικά αυτή τη στιγμή», κατέληξε.

Φωτογραφία: NIAID

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα