Οι αρνητικές ιδέες και προκαταλήψεις για τα εμβόλια της COVID-19 συνδέθηκαν ισχυρά με την πιθανότητα του εμβολιασμένου ατόμου να παρουσιάσει τις συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων, μεταξύ των οποίων το αίσθημα κόπωσης, οι μυαλγίες, η κεφαλαλγία και το άλγος στο σημείο της έγχυσης.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξε μία νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό Psychological Science. Ο στόχος της έρευνας αυτής ήταν να εξετάσει αν οι ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζονται μετά τον εμβολιασμό μπορεί να συνδέονται με το φαινόμενο nocebo.
«Οι ασθενείς που πιστεύουν ότι θα παρουσιάσουν ανεπιθύμητες ενέργειες μετά τον εμβολιασμό για την COVID-19 έχουν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν τις ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν αρνητικές προκαταλήψεις. Μάλιστα, η έρευνά μας δείχνει ότι περίπου το 30% των ανεπιθυμήτων ενεργειών συνδέονται με το φαινόμενο nocebo», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης.
Τα εμβόλια της COVID-19 αποτελούν ακόμα και σήμερα το καλύτερο όπλο μας για την πρόληψη της σοβαρής νόσου. Αν και η ασφάλειά τους έχει αποδειχθεί από αρκετές διαφορετικές μελέτες, δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι τα εμβόλια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης αποφάσισε να εξετάσει αν η παραπάνω πεποίθηση μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο για τις συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων. Πρακτικά αυτό που εξέτασε η ομάδα είναι αν το φαινόμενο nocebo μπορεί να επηρεάσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες μετά τον εμβολιασμό για την COVID-19.
Η ομάδα εξέτασε ένα δείγμα 315 εθελοντών, καθένας από τους οποίους συμπλήρωσε ερωτηματολόγια τα οποία είχαν ως στόχο να εκτιμήσουν τους φόβους και τα πιστεύω τους για τα εμβόλια της COVID-19, την εμπιστοσύνη τους στην ιατρική και στις επιστήμες γενικότερα, καθώς και ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας.
Οι εθελοντές συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια στο διάστημα αναμονής των 15 ετών πριν τον εμβολιασμό για την COVID-19 και ακολούθως οι επιστήμονες εξέτασαν τα συμπτώματα που παρουσίασαν οι εθελοντές την επόμενη ημέρα.
«Μέσα στις επόμενες 24 ώρες κανένας εθελοντής δεν παρουσίασε κάποια σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια από τα εμβόλια. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν το αίσθημα κόπωσης, οι μυαλγίες, οι κεφαλαλγίες και το άλγος στο σημείο της έγχυσης», υποστήριξε η επιστημονική ομάδα.
«Η σημαντικότερη παρατήρηση της μελέτης μας ήταν ότι διάφοροι ψυχολογικοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα οι πεποιθήσεις των εθελοντών σχετικά με τα εμβόλια, μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τόσο την πιθανότητα εμφάνισης όσο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Συγκεκριμένα παρατηρήσαμε ότι το φαινόμενο nocebo μπορεί να εξηγήσει έως και το 30% του συνόλου των ανεπιθυμήτων ενεργειών», τόνισαν οι συγγραφείς.
Καταλήγοντας, η ομάδα υπογράμμισε ότι είναι σημαντικό να γίνονται καλύτερες καμπάνιες ενημέρωσης του πληθυσμού σχετικά με τον εμβολιασμό, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.
Φωτογραφία: Miguel Á. Padriñán