Η καθημερινή χρήση αναστολέων αντλίας πρωτονίων (PPI) συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από COVID-19, όπως διαπίστωσε μία νέα πληθυσμιακή μελέτη.
Συγκριτικά με τους ασθενείς που δεν έπαιρναν φάρμακα, αυτοί που έπαιρναν PPI 1 φορά καθημερινά είχαν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν λοίμωξη με τον ιό, ενώ αυτοί που έπαιρναν τα φάρμακα δις καθημερινά είχαν τριπλάσιο κίνδυνο, όπως ανέφερε ο Christopher V. Almario, επικεφαλής της μελέτης, και οι συνεργάτες του από το Cedars-Sinai Medical Center.
Η χρήση των Η2-ανταγωνιστών, ωστόσο, δεν συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο όπως ανέφεραν οι επιστήμονες κατά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων τους στο American Journal of Gastroenterology.
«Στην αρχή της πανδημίας του COVID-19 αναπτύξαμε την παραπάνω θεωρία μετά την παρατήρηση ότι ο ιός μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα από το γαστρεντερικό, ενώ ανιχνεύεται και στο σίελο, άρα μπορεί να φτάσει στο στόμαχο», εξήγησε ο Almario. «Σήμερα, έχουμε πλέον εξετάσει τη θεωρία μας σε περισσότερους από 50.000 εθελοντές και διαπιστώσαμε ότι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα».
Αν αποδειχθεί ότι υπάρχει σχέση αιτίας-αποτελέσματος, τότε ο κίνδυνος θα συνδέεται πιθανώς με την υποχλωρυδρία από τα PPI, υποστήριξαν οι επιστήμονες, καθώς οι αναστολείς του γαστρικού οξέος έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με αυξημένο κίνδυνο ιογενούς γαστρεντερίτιδας.
Ο Almario δήλωσε επίσης ότι από προηγούμενες έρευνες γνωρίζουμε ότι το pH κάτω από 3 στο στόμαχο μπορεί να αδρανοποιήσει τον ιό SARS-CoV-1, κάτι που ωστόσο δεν ισχύει για υψηλότερα pH. Ο SARS-CoV-2, ο ιός δηλαδή που προκαλεί COVID-19, χρησιμοποιεί τους υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) προκειμένου να πολλαπλασιαστεί στα κύτταρα του εντέρου. Η αύξηση στο pH του στομάχου που προκαλείται από τα PPI επιτρέπει στον ιό να φτάσει στο έντερο, προκαλώντας εντερίτιδα, κολίτιδα και συστηματική εξάπλωση σε άλλα όργανα, μεταξύ των οποίων και οι πνεύμονες.
Τα Δεδομένα της Έρευνας
Η έρευνα διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίων από τις 3 Μαΐου μέχρι τις 24 Ιουνίου και συμμετείχαν συνολικά 264.058 ενήλικες από τις ΗΠΑ.
Από τους 86.602 εθελοντές που συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια, οι 53.130 (61.3%) ανέφεραν ότι είχαν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή παρόμοια συμπτώματα και ερωτήθηκαν σχετικά με τη χρήση αντιεκκριτικών φαρμάκων. Στην ομάδα αυτή, το 51% ήταν γυναίκες, ενώ το 64.8% ήταν καυκάσιοι. Από το σύνολο των εθελοντών, 3.386 (6.4%) είχαν θετικές εξετάσεις για COVID-19 και από αυτούς, το 71.9% ανέφερε ότι έπαιρνε PPI 1 ή λιγότερες φορές καθημερινά, ενώ το 5.8% έπαιρνε τα φάρμακα αυτά τουλάχιστον δις καθημερινά.
«Οι παρατηρήσεις μας στέκουν με βάση τη βιολογία, καθώς γνωρίζουμε ότι ο ιός SARS-CoV-1 είναι ευαίσθητος στο χαμηλό pH, ενώ μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις σε pH>3», εξήγησαν οι επιστήμονες. «Η λήψη των PPI δις ημερησίως μπορεί να οδηγήσει σε επίπεδα pH πάνω από 6 για πάνω από 20 ώρες».
Αναφορικά με την παρατήρηση για τη δοσοεξαρτώμενη αύξηση του κινδύνου, οι επιστήμονες αναφέρθηκαν σε μία μετα-ανάλυση που έδειξε ότι η χρήση των PPI δις ημερησίως δεν προσφέρει περισσότερα οφέλη σε σχέση με τη 1 δόση ανά ημέρα στην αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. «Οι παρατηρήσεις μας δείχνουν ότι τα PPI πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο στη χαμηλότερη επιτρεπόμενη δόση», είπε ο Almario.
Οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι θα πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες προκειμένου να αποσαφηνιστεί η σύνδεση ανάμεσα στα PPI και τον COVID-19, καθώς και η πιθανότητα τα φάρμακα αυτά να αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο Brooks Cash, MD, διευθυντής του τμήματος γαστρεντερολογίας, ηπατολογίας και διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, τόνισε: «ΑΝ και τα δεδομένα αυτά είναι αρκετά ενδιαφέροντα, δεν επαρκούν για να γίνουν ριζικές αλλαγές στη χρήση των PPI ή άλλων αναστολέων του γαστρικού οξέος».
Υποστήριξε επίσης ότι τα PPI προσφέρουν σημαντικά οφέλη όταν χρησιμοποιούνται σωστά και, παρά τα υψηλά ποσοστά που πρατηρήθηκαν στην έρευνα, δεν επιβεβαιώνεται ακόμα σχέση αιτίας-αποτελέσματος με τον COVID-19. «Προς το παρόν, οι ασθενείς που παίρνουν PPI για την αντιμετώπιση κάποιας νόσου δεν πρέπει να αλλάξουν τη θεραπεία τους», τόνισε ο επιστήμονας. «Υπάρχουν σήμερα αρκετά δεδομένα που δείχνουν ότι ορισμένοι αναστολείς έκκρισης του γαστρικού οξέος, όπως η φαμοτιδίνη, ένας Η2-ανταγωνιστής, μπορεί να έχουν προστατευτική δράση για τον SARS-CoV-2».
Επιπλέον, όπως πρόσθεσε, καθώς το γαστρικό οξύ είναι σημαντικό για την πρόληψη των λοιμώξεων από αρκετά παθογόνα, «μία από τις σημαντικότερες ανησυχίες από την ευρεία χρήση των PPI είναι ότι μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων που εισέρχονται στον οργανισμό από το γαστρεντερικό σωλήνα. Όπως γνωρίζουμε σήμερα, ο γαστρεντερικός σωλήνας μπορεί να αποτελεί σημείο εισόδου για τον SARS-CoV-2».
Ορισμένοι περιορισμοί της μελέτης, σύμφωνα με τους επιστήμονες, περιλαμβάνουν τον τρόπο επιλογής των εθελοντών (οι σοβαρά ασθενείς πιθανώς δεν συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια), καθώς και το γεγονός ότι ήταν μία έρευνα παρατήρησης. Ένας άλλος περιορισμός ήταν ότι ορισμένοι ασθενείς ενδεχομένως άρχισαν τα PPI με σκοπό να αντιμετωπίσουν κάποια συμπτώματα του COVID-19, όπως η ναυτία και το κοιλιακό άλγος ή για να περιορίσουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες των ΜΣΑΦ.