Μία διεθνής επιστημονική ομάδα κατάφερε να ανακαλύψει αντισώματα τα οποία μπορούν να εξουδετερώσουν τόσο το στέλεχος Όμικρον όσο και άλλα στελέχη του SARS-CoV-2. Τα αντισώματα αυτά στοχεύουν περιοχές της πρωτεΐνης ακίδας που δεν έχουν μεταλλαχθεί στα νεότερα στελέχη του ιού.
Η ανακάλυψη των παραπάνω αντισωμάτων μας επιτρέπει να αναπτύξουμε στο μέλλον θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων και εμβόλια τα οποία θα είναι εξίσου αποτελεσματικά για κάθε νέο στέλεχος του SARS-CoV-2. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της μελέτης, με αυτή την προσέγγιση θα καταφέρουμε πρακτικά να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που αναδεικνύονται από κάθε νέο στέλεχος.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Το στέλεχος Όμικρον φέρει 37 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα, την οποία χρησιμοποιεί για να μολύνει τα κύτταρα του ανθρώπου. Ο παραπάνω αριθμός μεταλλάξεων είναι εξαιρετικά υψηλός και μπορεί να εξηγήσει εν μέρει γιατί το στέλεχος αυτό εξαπλώνεται με τόσο μεγάλη ταχύτητα, ενώ μπορεί να μολύνει τόσο εμβολιασμένα άτομα, όσο και ασθενείς με ιστορικό λοίμωξης από άλλα στελέχη.
Το κύριο ερώτημα που θέλησαν να απαντήσουν οι επιστήμονες είναι αν ο μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα επηρεάζει τη μολυσματικότητα του ιού, καθώς και την ικανότητά του να αποφεύγει την εξουδετέρωση από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Προκειμένου να εκτιμήσουν τις επιδράσεις των παραπάνω μεταλλάξεων, οι επιστήμονες κατασκεύασαν ένα ψευδοϊό ο οποίος παρήγαγε την πρωτείνη ακίδα στην επιφάνειά του. Ακολούθως δημιούργησαν νέους ψευδοϊούς οι οποίοι είχαν την πρωτεΐνη ακίδα του Όμικρον στην εξωτερική τους επιφάνεια, καθώς και άλλους ψευδοϊούς για τα προηγούμενα στελέχη του ιού.
Στο επόμενο κομμάτι της μελέτης τους, οι επιστήμονες εξέτασαν τη συγγένεια της πρωτεΐνης ακίδας του κάθε στελέχους με τους υποδοχείς του ACE2 στην επιφάνεια των κυττάρων του ανθρώπου.
Όπως διαπίστωσαν, η πρωτεΐνη ακίδα του στελέχους Όμικρον είχε 2.4 φορές μεγαλύτερη συγγένεια για τους παραπάνω υποδοχείς συγκριτικά με το στέλεχος που κυκλοφόρησε στην αρχή της πανδημίας. Η αύξηση αυτή προφανώς είναι εξαιρετικά μεγάλη, ωστόσο οι επιστήμονες έκαναν μία ακόμα σημαντική παρατήρηση. Συγκεκριμένα, διαπίστωσαν ότι η πρωτεΐνη ακίδα του στελέχους Όμικρον ήταν ικανή να προσδεθεί και στους υποδοχείς ACE2 των ποντικών, γεγονός που δείχνει ότι ο ιός πιθανώς μπορεί να μεταπηδήσει από τον άνθρωπο σε άλλα θηλαστικά και το αντίστροφο.
Ακολούθως, η επιστημονική ομάδα εξέτασε την αποτελεσματικότητα των αντισωμάτων από τον εμβολιασμό ή λοιμώξεις με προηγούμενα στελέχη ενάντια στο στέλεχος Όμικρον. Όπως παρατήρησαν, τόσο τα αντισώματα στους ασθενείς με ιστορικό λοίμωξης, όσο και τα αντισώματα που παράγονται από τον εμβολιασμό, έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα στην εξουδετέρωση του νεότερου στελέχους.
Συγκεκριμένα, τα αντισώματα από τους ασθενείς με ιστορικό λοίμωξης, καθώς και αυτούς που είχαν κάνει τα εμβόλια Sputnik V, Sinopharm ή Johnson & Johnson είχαν εξαιρετικά χαμηλή αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος Όμικρον και δεν μπορούσαν να αποτρέψουν τη μόλυνση των κυττάρων από αυτό. Τα αντισώματα από τα εμβόλια της Moderna, της Pfizer και της AstraZeneca είχαν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, η οποία ωστόσο και πάλι ήταν πολύ χαμηλότερη σε σχέση με τα προηγούμενα στελέχη.
Τα αντισώματα στους ασθενείς που είχαν ιστορικό λοίμωξης και ακολούθως έκαναν 2 δόσεις των εμβολίων είχαν επίσης μειωμένη αποτελεσματικότητα, ωστόσο αυτή ήταν υψηλότερη σε σχέση με όλες τις προηγούμενες κατηγορίες ασθενών που αναφέρθηκαν, γεγονός που δείχνει ότι ο εμβολιασμός είναι απαραίτητος ακόμα κι αν έχουμε νοσήσει από τον ιό.
Εξίσου υψηλή ήταν και η αποτελεσματικότητα των αντισωμάτων σε όσους έκαναν 3 δόσεις των mRNA εμβολίων, γεγονός που επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα της αναμνηστικής δόσης.
Όλες οι θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων που χορηγούνται σήμερα εκτός από το αντίσωμα sotrovimab είχαν εξαιρετικά χαμηλή αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος Όμικρον.
Στο τελευταίο κομμάτι της μελέτης τους οι επιστήμονες εξέτασαν διάφορα αντισώματα που είχαν απομονωθεί από προηγούμενα στελέχη του ιού και ανακάλυψαν 4 τα οποία είχαν την ικανότητα να εξουδετερώνουν το στέλεχος Όμικρον. Τα αντισώματα αυτά στοχεύουν περιοχές που βρίσκονται όχι μόνο στον SARS-CoV-2, αλλά και σε μία άλλη κατηγορία ιών, τους sarbecovirus. Η περιοχή αυτή δεν είναι δυνατό να μεταλλαχθεί, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, καθώς αν συμβεί αυτό η πρωτεΐνη ακίδα θα απωλέσει τη λειτουργικότητά της.
Η ανακάλυψη ότι υπάρχουν αντισώματα που μπορούν να προσδεθούν στις παραπάνω περιοχές δείχνει ότι στο μέλλον τα νέα εμβόλια και θεραπείες θα πρέπει να έχουν αυτές ως στόχο, καθώς έτσι θα μπορούμε να εξουδετερώσουμε όλα τα νέα στελέχη του ιού, καταλήγει η μελέτη.