Ένα νέο εμβόλιο που αναπτύχθηκε από επιστήμονες στο Duke Human Vaccine Institute έχει υψηλή αποτελεσματικότητα στην πρόληψη των λοιμώξεων από κορονοϊούς, μεταξύ των οποίων οι SARS-CoV και SARS-CoV-2 καθώς και άλλοι κορονοϊοί των νυχτερίδων.
Το νέο αυτό εμβόλιο προκαλεί παραγωγή αντισωμάτων μέσω ενός νανοσωματιδίου. Το τελευταίο περιέχει το τμήμα των κορονοϊών που προσδένεται στους υποδοχείς των κυττάρων του ανθρώπου, καθώς και μία ενισχυτική ουσία. Η επιτυχία των κλινικών δοκιμών στους πιθήκους δείχνει ότι το εμβόλιο κατά πάσα πιθανότητα θα είναι αποτελεσματικό και στον άνθρωπο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Η επιστημονική ομάδα του εμβολίου ξεκίνησε την ανάπτυξή του την άνοιξη του 2020 γνωρίζοντας ότι ο SARS-CoV-2, όπως και κάθε άλλος ιός, θα παρουσιάσει κάποια στιγμή μεταλλάξεις. Η ανάπτυξη των mRNA εμβολίων είχε ήδη ξεκινήσει, επομένως οι επιστήμονες θέλησαν να επικεντρωθούν σε μία άλλη τεχνολογία που θα είχε την ικανότητα να εξουδετερώσει και μεταλλαγμένα στελέχη που θα εμφανίζονταν στο μέλλον.
Στην τελευταία τους κλινική δοκιμή, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι το εμβόλιό τους δημιουργεί αντισώματα που εξουδετερώνουν όχι μόνο το αρχικό στέλεχος του SARS-CoV-2, αλλά και τα μεταλλαγμένα στελέχη από τη Μεγάλη Βρετανία, τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία.
Ο Barton F. Haynes, επικεφαλής της έρευνας, και οι συνεργάτες του βασίστηκαν σε προηγούμενες μελέτες για τον ιό SARS-CoV-1 που είχε προκαλέσει επιδημίες το 2002. Εξερευνώντας διάφορα περιστατικά βρήκαν έναν ασθενή που είχε μολυνθεί με τον ιό αυτό και ακολούθως ανέπτυξε αντισώματα που μπορούσαν να εξουδετερώσουν όλους τους κορονοϊούς. Το γεγονός αυτό πρακτικά δείχνει ότι πιθανώς είναι δυνατό να αναπτυχθεί καθολικό εμβόλιο για τους κορονοϊούς.
Η Αχίλλειος πτέρνα των ιών αυτών είναι η περιοχή πρόσδεσης στον υποδοχέα, η οποία βρίσκεται πάνω στην πρωτεΐνη ακίδα και συνδέει τους ιούς με τα ανθρώπινα κύτταρα. Το σημείο αυτό φέρει αντιγόνα, επομένως μπορεί να αποτελέσει στόχο των αντισωμάτων.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε την περιοχή αυτή και κατάφερε να ανακαλύψει ένα σημείο που βρίσκεται στον SARS-CoV-2, αλλά και σε όλους τους κορονοϊούς που προέρχονται από νυχτερίδες.
Ακολούθως σχεδίασε ένα νανοσωματίδιο που παρουσιάζει στο ανοσοποιητικό σύστημα το σημείο αυτό. Στο νανοσωματίδιο προστέθηκε επίσης μία ενισχυτική ουσία (η 3Μ-052), η οποία επάγει τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στις κλινικές δοκιμές του εμβολίου σε πιθήκους, το εμβόλιο είχε 100% αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της λοίμωξης COVID-19. Οδήγησε επίσης σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε σχέση με τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται σήμερα.
«Ουσιαστικά το εμβόλιο περιέχει πολλαπλά αντίγραφα ενός μικρού τμήματος των κορονοϊών, κατευθύνοντας έτσι την ανοσιακή απόκριση σε αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι», εξήγησε ο Saunders. «Όπως διαπιστώσαμε, το γεγονός αυτό επιτρέπει στο ανοσοποιητικό σύστημα να προστατεύσει τον οργανισμό από τη λοίμωξη οδηγώντας συχνά σε διασταυρούμενη ανοσία. Κατά συνέπεια, το εμβόλιο μπορεί να προστατεύσει από τον SARS-CoV-1, από τον SARS-CoV-2 και τις μεταλλάξεις του, καθώς και από αρκετούς κορονοϊούς που εμφανίζονται στα ζώα».
Το εμβόλιο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς τα τελευταία 20 χρόνια έχουν εμφανιστεί ήδη 3 επιδημίες κορονοϊών. Η πλατφόρμα ανάπτυξης του εμβολίου μπορεί, θεωρητικά, να μας προστατεύσει και από μελλοντικές πανδημίες με ιούς αυτής της οικογενείας.