Αν τελικά αποδειχθεί ότι το στέλεχος Όμικρον έχει σημαντικές διαφορές με το αρχικό στέλεχος της COVID-19 τότε πιθανώς τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα δεν θα είναι εξίσου αποτελεσματικά στην εξουδετέρωσή του. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρίες ανάπτυξης εμβολίων θα πρέπει να ενημερώσουν τα εμβόλιά τους ειδικά για αυτό το στέλεχος.
Πώς θα τροποποιηθούν, επομένως τα εμβόλια και πως θα διαφέρουν σε σχέση με τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα;
Περιεχόμενα:
Γιατί Μπορεί να Χρειαστούμε Νέα Εμβόλια;
Αρχικά θα πρέπει να εξετάσουμε αν τα αντισώματα που παράγονται από τις πρώτες δύο δόσεις των εμβολίων έχουν την ικανότητα να προσδένονται εξίσου αποτελεσματικά στο νέο στέλεχος.
Οι κοτονοϊοί χρησιμοποιούν την πρωτεΐνη ακίδα για να προσδεθούν στους υποδοχείς ACE2 των ανθρωπίνων κυττάρων. Όλα τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα στη χώρας μας περιέχουν οδηγίες για την παραγωγή της πρωτεΐνης ακίδας από τα κύτταρα του ανθρώπου.
Ακολούθως η πρωτεΐνη ακίδα παρουσιάζεται στην επιφάνεια των κυττάρων και εκκινεί την παραγωγή αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα. Κατά συνέπεια, αν στο μέλλον ο οργανισμός εκτεθεί στον SARS-CoV-2, τα αντισώματα θα προσδεθούν στην πρωτεΐνη ακίδα του και θα αποτρέψουν τη μόλυνση κυττάρων.
Το στέλεχος Όμικρον γνωρίζουμε σήμερα ότι φέρει μία σειρά μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα. Η παρουσία των παραπάνω μεταλλάξων θα επηρεάσει πιθανώς την ικανότητα κάποιων αντισωμάτων να προσδένονται στην πρωτεΐνη ακίδα του ιού. Αν αυτό επαληθευτεί, τότε τα εμβόλια θα έχουν πιθανώς μειωμένη αποτλεσματικότητα στην εξουδετέρωση του στελέχους Όμικρον.
Πόσο Διαφορετικό θα είναι ένα Νέο Εμβόλιο;
Τα εμβόλια mRNA που κυκλοφορούν σήμερα (της Pfizer και της Moderna), περιέχουν την αλληλουχία mRNA που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα από το αρχικό στέλεχος της πανδημίας. Τα νέα εμβόλια θα περιέχουν οδηγίες για την παραγωγή της πρωτεΐνης ακίδας του στελέχους Όμικρον.
Ουσιαστικά, οι εταιρίες θα αντικαταστήσουν την αλληλουχία mRNA που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα του αρχικού στελέχους με αυτή της ακίδας του στελέχους Όμικρον. Τα αντισώματα που θα παράγονται από το νέο αυτό εμβόλιο θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικά στην εξουδετέρωση του νέου στελέχους.
Οι άνθρωποι που έχουν κάνει ήδη κάποιο από τα διαθέσιμα εμβόλια της COVID-19 θα χρειαστούν μία μόνο δόση από τα ενημερωμένα εμβόλια προκειμένου να έχουν επαρκή προστασία από το νέο στέλεχος.
Αν το Όμικρον εκτοπίσει το στέλεχος Δέλτα, τότε οι ανεμβολίαστοι θα χρειαστούν 2 ή 3 δόσεις από το νέο εμβόλιο προκειμένου να έχουν επαρκή προστασία. Αν τελικά τα δύο στελέχη κυκλοφορούν παράλληλα τότε πιθανώς θα χορηγείται ένας συνδυασμός του παλαιού και του νέου εμβολίου.
Πώς Τροποποιούνται τα Εμβόλια;
Για τις αλλαγές στα νέα εμβόλια οι επιστήμονες χρειάζονται δύο συστατικά:
- Τη γενετική αλληλουχία για την πρωτεΐνη ακίδα του νέου στελέχους
- Μία αλληλουχία DNA που θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για την παραγωγή του mRNA
Στους περισσότερους οργανισμούς, το DNA περιέχει τις οδηγίες για την παραγωγή του mRNA. Καθώς σήμερα ήδη γνωρίζουμε το γενετικό κώδικα για την πρωτεΐνη ακίδα του στελέχους Όμικρον, το μόνο που χρειαζόμαστε είναι το DNA που θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για την παραγωγή του mRNA.
Ουσιαστικά, η παραπάνω βάση αναμειγνύεται με δομικές μονάδες RNA (Αδενίνη, Γουανίνη, Κυτοσίνη, Ουρακίλη) και κατάλληλα ένζυμα, με αποτέλεσμα να παράγεται mRNA με τη διαδικασία της μεταγραφής.
Το τελευταίο βήμα στην παραγωγή ενός εμβολίου είναι η τοποθέτηση της παραπάνω αλληλουχίας mRNA σε ένα λιπιδικό περίβλημα.
Σε Πόσο Χρόνο θα έχουμε Νέα Εμβόλια;
Προκειμένου να αναπτυχθεί η βάση του DNA χρειάζονται περίπου 3 ημέρες. Χρειαζόμαστε επίσης περίπου 1 εβδομάδα για την παραγωγή επαρκώς δόσεων του mRNA εμβολίου για τα εργαστηριακά πειράματα και άλλες 6 εβδομάδες για τις προκλινικές δοκιμές σε ανθρώπινα κύτταρα σε δοκιμαστικούς σωλήνες που θα επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Κατά συνέπεια, εντός 52 ημερών είναι δυνατό να έχουμε ένα νέο εμβόλιο έτοιμο για τις κλινικές δοκιμές. Οι τελευταίες θα έχουν διάρκεια μερικών εβδομάδων, επομένως συνολικά χρειαζόμαστε περίπου 100 ημέρες για την ενημέρωση των εμβολίων.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων κλινικών δοκιμών οι εταιρίες θα έχουν αρχίσει επίσης να προσαρμόζουν τη βιομηχανία παραγωγής του εμβολίου με σκοπό να προσαρμοστεί στο νέο εμβόλιο. Επομένως, με την ολοκλήρωση των κλινικών δοκιμών η κάθε εταιρία θα μπορεί να διαθέσει άμεσα δόσεις του νέου εμβολίου.
Τα Νέα Εμβόλια Πρέπει να Περάσουν Όλα τα Στάδια των Κλινικών Δοκιμών;
Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε την όγκο των δεδομένων που θα χρειαστούν οι ελεγκτικοί φορείς προκειμένου να εγκρίνουν τα νέα εμβόλια. Ωστόσο, όλα τα συστατικά των εμβολίων αυτών θα είναι τα ίδια με αυτά των προηγουμένων εμβολίων.
Το μόνο που αλλάζει πρακτικά είναι η αλληλουχία του mRNA, η οποία θα είναι προσαρμοσμένη στη νέα πρωτεΐνη ακίδα. Ως προς την ασφάλειά τους, επομένως, τα νέα εμβόλια θα ταυτίζονται με αυτά που κυκλοφορούν σήμερα. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει ανάγκη να γίνουν από την αρχή κλινικές δοκιμές που θα εξετάσουν την ασφάλεια των νέων εμβολίων.
Σε κάθε περίπτωση, οι κλινικές δοκιμές των νέων εμβολίων θα πρέπει να αποδείξουν ότι πράγματι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά στην εξουδετέρωση του στελέχους Όμικρον. Στις έρευνες αυτές θα λάβουν μέρος εκατοντάδες εθελοντές (και όχι δεκάδες χιλιάδες όπως στις αρχικές μελέτες).
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι εταιρίες ανάπτυξης εμβολίων καλούνται να ενημερώσουν τα εμβόλιά τους για ένα νέο στέλεχος.
Τον Οκτώβριο του 2020 διαπιστώθηκε ότι το στέλεχος Β.1.351 μπορεί να αποφύγει την εξουδετέρωση από τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα. Οι εταιρίες ανταποκρίθηκαν άμεσα και ανέπυξαν νέα εμβόλια για αυτό το στέλεχος. Ωστόσο, τα τελευταία δεν κυκλοφόρησαν ποτέ καθώς το στέλεχος αυτό δεν εξαπλώθηκε.