Προληπτικές Εξετάσεις: Ποιες και Πότε Πρέπει να Γίνονται;

Οι προληπτικές εξετάσεις σώζουν ζωές, καθώς μπορούν να ανιχνεύσουν διάφορες νόσους στην αρχή τους, πριν δηλαδή προκαλέσουν επιπλοκές ή φτάσουν σε σημείο που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν. Ακόμα πιο σημαντικές είναι οι εξετάσεις που μπορούν να ανιχνεύσουν «ανωμαλίες» οι οποίες δεν είναι επικίνδυνες από μόνες τους, αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε άλλα προβλήματα αργότερα.

Σύμφωνα με το USPSTF των ΗΠΑ, οι προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να γίνονται στους ενήλικες είναι σχετικά λίγες και περιλαμβάνουν:

  • Μαστογραφία για τον καρκίνο του μαστού (στις γυναίκες)
  • Τεστ Παπανικολάου για τον καρκίνο του τραχήλου (στις γυναίκες)
  • Έλεγχος οστικής πυκνότητας για την οστεοπόρωση, κάθε 2-4 χρόνια σε ηλικίες άνω των 65 ετών (στις γυναίκες)
  • Κολονοσκόπηση, από την ηλικία των 50 ετών και κάθε 10 χρόνια μέχρι τα 75

Εξετάσεις αίματος για:

  • Ηπατίτιδα C για τους ενήλικες που έχουν γεννηθεί από το 1945 μέχρι το 1965
  • HIV για τους εφήβους και τους ενήλικες ηλικίας 15-65 ετών, καθώς και τις εγκύους
  • Έλεγχος λιπιδίων για όλους τους εφήβους και ενήλικες ηλικίας 15-65 ετών

Αρκετές από τις παραπάνω προληπτικές εξετάσεις, καθώς και άλλες πρέπει να γίνονται και σε μικρότερες ηλικίες αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου. Για παράδειγμα, πρέπει να γίνονται προληπτικές εξετάσεις για οστεοπόρωση σε γυναίκες κάτω των 65 ετών αν παίρνουν φάρμακα (όπως τα κορτικοστεροειδή) τα οποία συνδέονται με τη νόσο.

Άλλες εξετάσεις μπορεί επίσης να γίνουν σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών. Για παράδειγμα, πρέπει να γίνονται εξετάσεις ούρων στις γυναίκες στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης για να διαπιστωθεί η παρουσία λοίμωξης. Πρέπει επίσης να γίνονται εξετάσεις για διαβήτη στους ενήλικες αν είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Πότε πρέπει να σταματούν οι εξετάσεις;

Οι περισσότερες από τις παραπάνω εξετάσεις δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο όριο ηλικίας μετά το οποίο δεν πρέπει πλέον να γίνονται. Ωστόσο, καθώς η ηλικία προχωρά, είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε αν η εξέταση μπορεί πλέον να προσφέρει οφέλη. Γνωρίζουμε επίσης ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα κι αν γίνει έγκαιρη διάγνωση μίας νόσου μπορεί να χρειαστούν χρόνια μέχρι να έχει αποτέλεσμα η θεαρπεία. Οι εξετάσεις αυτές επομένως δεν υπάρχει λόγος να γίνονται σε άτομα με μικρό προσδόκιμο ζωής.

Ένα παράδειγμα είναι η εξέταση οστικής πυκνότητας για την οστεοπόρωση. Μία έρευνα παρατήρησε ότι η μείωση στην πιθανότητα καταγμάτων εμφανίστηκε 2 χρόνια μετά την αρχή της θεραπείας και μπορεί να χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να παρατηρηθεί σημαντική μείωση. Για τους ασθενείς με χαμηλό προσδόκιμο ζωής μπορεί να μην υπάρχει αρκετός χρόνος να παρατηρηθούν οφέλη από τις προληπτικές εξετάσεις. Η ίδια λογική ισχύει και για τη μαστογραφία, καθώς και τις εξετάσεις αίματος για τον καρκίνο του προστάτου.

Οι έρευνες

Μία έρευνα εξέτασε την χρησιμότητα της κολονοσκόπησης στις μεγαλύτερες ηλικίες. Σήμερα, το USPSTF συνιστά η κολονοσκόπηση να σταματά στην ηλικία των 75 ετών. Για τις μεγαλύτερες ηλικίες μπορεί να γίνεται έλεγχος εξατομικευμένα, αλλά και πάλι τα οφέλη είναι περιορισμένα.

Ποια είναι ωστόσο τα οφέλη αυτά στους ηλικιωμένους άνω των 75 ετών; Η κολονοσκόπηση διαφέρει αρκετά σε σχέση με τις υπόλοιπες προληπτικές εξετάσεις. Μπορεί να ανιχνεύσει εγκαίρως τον καρκίνο του παχέος εντέρου σε στάδιο που μπορεί να αντιμετωπιστεί. Μπορεί επίσης να ανιχνεύσει πολύποδες και να τους αφαιρέσει ΠΡΙΝ εξελιχθούν σε καρκίνο.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 1.3 εκατομμύρια ενήλικες ηλικίας 70-79 ετών και εξέτασαν αν η κολονοσκόπηση μπορεί να ανιχνεύσει τον καρκίνο του παχέος εντέρου σε ένα διάστημα 8 ετών. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με τα ποσοστά καρκίνο του παχέος εντέρου σε ασθενείς που δεν έκαναν κολονοσκόπηση.

  • Στα άτομα ηλικίας 70-74 ετών που έκαναν κολονοσκόπηση, ο 8ετής κίνδυνος καρκίου του παχέος εντέρου ήταν 2.2%, ενώ σε αυτούς που δεν έκαναν κολονοσκόπηση ο κίνδυνος ήταν 2.6%.
  • Στα άτομα ηλικίας 75-79 ετών που έκαναν κολονοσκόπηση, ο 8ετής κίνδυνος καρκίου του παχέος εντέρου ήταν 2.8%, ενώ σε αυτούς που δεν έκαναν κολονοσκόπηση ο κίνδυνος ήταν 3%.
  • Οι αρνητικές επιδράσεις της κολονοσκόπησης ήταν πολύ περιορισμένες. Λιγότερα από 6 στα 1000 άτομα παρουσίασαν ανεπιθύμητες ενέργειες στους ασθενείς ηλικίας 70-74 ετών και σχεδόν 1 στους 100 στις ηλικίες 75-79.

Από τα παραπάνω αποτελέσματα ουσιαστικά καταλήγουμε σε δύο συμπεράσματα. Πρώτον, η κολονοσκόπηση μπορεί να ανιχνεύσει τον καρκίνο του παχέος εντέρου στους ηλικιωμένους, ωστόσο τα οφέλη είναι περιορισμένα. Δεύτερον, η έρευνα δείχνει ότι ίσως πρέπει να σταματά η κολονοσκόπηση στις μεγάλες ηλικίες, δεν είναι ωστόσο σαφές ποια είναι η ηλικία που πρέπει να γίνεται αυτό.

Πρέπει να κάνω προληπτικές εξετάσεις;

Αν είστε άνω των 70 ετών, η παραπάνω έρευνα μπορεί να σας αφορά. Για τα άτομα μικροτέρων ηλικιών, τα οφέλη της κολονοσκόπησης είναι πιο σαφή. Η κολονοσκόπηση είναι απαραίτητη σε υγιή άτομα με μέτριο κίνδυνο καθώς και αυτούς που έχουν παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολυπόδων (αδενώματα), το οικογενειακό ιστορικό καρκίνο του παχέος εντέρου και τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου. Οι επιπλοκές της κολονοσκόπησης, όπως η διάτρηση, είναι σπάνιες, ωστόσο είναι συχνότερες στους ηλικιωμένους. Η προετοιμασία μπορεί επίσης δύσκολη για τα άτομα αυτής της ηλικίας, ιδιαίτερα αν είναι ήδη αδύναμοι ή ασθενείς.

Οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου καθώς και άλλες μορφές καρκίνου ή άλλες νόσους, αλλάζουν συνεχώς. Οι προληπτικές εξετάσεις αποτελούν ένα πολύ ενεργό πεδίο της έρευνας και οι προτεινόμενες εξετάσεις αναμένεται να αλλάξουν στο άμεσο μέλλον. Ακόμα και πριν αλλάξουν οι επίσημες οδηγίες, ωστόσο, θα πρέπει πάντοτε να συζητάτε με τον γιατρό σας αν θα έχετε οφέλη από κάποια εξέταση πριν την κάνετε.

Βιβλιογραφία: Harvard Health

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα