Οιδήματα των Κάτω Άκρων: Συχνότερα Αίτια και Αντιμετώπιση

Τα οιδήματα των κάτω άκρων μπορεί να αποδίδονται σε αρκετά διαφορετικά αίτια. Μερικά από αυτά, όπως για παράδειγμα τα οιδήματα μετά από περπάτημα ή τρέξιμο για μεγάλη διάρκεια, εμφανίζονται φυσιολογικά και δεν αποτελούν αιτία ανησυχίας. Ωστόσο, τα χρόνια οιδήματα ή αυτά που εμφανίζονται αιφνιδίως αποτελούν συνήθως ένδειξη μίας υποκείμενης νόσου.

Στο παρόν άρθρο εξετάζονται τα συχνότερα αίτια οιδήματος των κάτω άκρων καθώς και οι θεραπευτικές επιλογές για καθένα από αυτά.

Τραυματισμοί των Κάτω Άκρων ή των Αστραγάλων

Ένας τραυματισμός στα κάτω άκρα μπορεί να προκαλέσει οίδημα στον αστράγαλο ή τα χαμηλότερο τμήμα του ποδός. Ένας από τους συχνότερους τραυματισμούς στην περιοχή αυτή είναι το διάστρεμμα της ποδοκνημικής.

Ο τραυματισμός αυτός εμφανίζεται συνήθως κατά τη φυσική άσκηση ή την άθληση. Χαρακτηρίζεται από τραυματική ρήξη των συνδέσμων της άρθρωσης ανάμεσα στον αστράγαλο και το πόδι.

Τα συχνότερα συμπτώματα του διαστρέμματος της ποδοκνημικής περιλαμβάνουν άλγος και περιορισμό της κινητικότητας στην πληγείσα περιοχή.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση του διαστρέμματος της ποδοκνημικής γίνεται συνήθως με τη μέθοδο RICE (Rest-Ice-Compression-Elevation):

  • Ξεκούραση: Η ξεκούραση του άκρου που επηρεάζεται βοηθά στην πρόληψη περαιτέρω βλαβών.
  • Πάγος: Η χρήση πάγου στην περιοχή του τραυματισμού βοηθά στον περιορισμό του άλγους και του οιδήματος. Ο πάγος πρέπει πάντοτε να τυλίγεται σε μία πετσέτα πριν τοποθετηθεί στο δέρμα. Ιδανικά, πρέπει να χρησιμοποιείται πάγος για 10-20 λεπτά, 3-4 φορές την ημέρα.
  • Συμπίεση: Η χρησιμοποίηση ενός επιδέσμου συμπίεσης μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του οιδήματος.
  • Ανάταση: Η ανάταση του άκρου πάνω από το επίπεδο της καρδιάς βοηθά στον περιορισμό του οιδήματος.

Λοιμώξεις

Μία λοίμωξη στα κάτω άκρα, τους αστραγάλους ή τα πόδια μπορεί να προκαλέσει οίδημα στην περιοχή αυτή.

Οι διαβητικοί ασθενείς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων στα κάτω άκρα, επομένως πρέπει να ελέγχουν συχνά τα πόδια τους για εκχυμώσεις, εκδορές και τραυματισμούς.

Σύμφωνα με το NIDDK των ΗΠΑ, οι διαβητικοί ασθενείς που έχουν λοιμώξεις στα κάτω άκρα μπορεί να παρουσιάσουν γάγγραινα, αν η μόλυνση δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Η γάγγραινα χαρακτηρίζεται από θάνατο των ιστών ως αποτέλεσμα σοβαρής λοίμωξης και μειωμένης αιμάτωσης.

Θεραπεία

Η θεραπεία μίας λοίμωξης του κάτω άκρου εξαρτάται από τη σοβαρότητά της. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο γιατρός χορηγεί αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση της βακτηριακής λοίμωξης.

Αν παρουσιαστεί γάγγραινα, μπορεί να χρειαστεί να γίνει ακρωτηριασμός.

Λεμφοίδημα

Το λεμφοίδημα είναι μία κατάσταση κατά την οποία παρουσιάζεται συσσώρευση υγρού στους ιστούς του οργανισμού, γεγονός που οδηγεί σε οίδημα. Το λεμφοίδημα εμφανίζεται ως αποτέλεσμα βλαβών ή αφαίρεσης των λεμφαδένων μετά από ένα χειρουργείο.

Οι λεμφαδένες αποτελούν κομμάτι του ανοσοποιητικού συστήματος. Παίζουν σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση υγρών από διάφορες περιοχές του οργανισμού. Αν οι λεμφαδένες που βρίσκονται στην πύελο έχουν υποστεί βλάβες ή απουσιάζουν, το γεγονός αυτό μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση υγρών στα κάτω άκρα.

Οι ασθενείς με λεμφοίδημα μπορεί να παρουσιάσουν αίσθημα βάρους ή οίδημα στα κάτω άκρα και τα άλλα όργανα που επηρεάζονται.

Θεραπεία

Ορισμένες θεραπευτικές επιλογές για το λεμφοίδημα είναι:

  • Η επίδεση του άκρου που επηρεάζεται
  • Οι κάλτσες συμπίεσης
  • Το μασάζ στους λεμφαδένες με σκοπό να ενισχυθεί η απομάκρυνση των υγρών
  • Οι ήπιες ασκήσεις
  • Η καλή υγιεινή του δέρματος η οποία μειώνει τον κίνδυνο λοιμώξεων και λεμφοιδήματος

Φλεβική Ανεπάρκεια

Οι φλέβες των κάτω άκρων περιέχουν ειδικές βαλβίδες που δεν επιτρέπουν στο αίμα να παλινδρομήσει. Η φλεβική είναι μία νόσος που χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργία των βαλβίδων αυτών. Ως αποτέλεσμα, οι φλέβες αδυνατούν να μεταφέρουν επαρκείς ποσότητες αίματος από τα κάτω άκρα στην καρδιά.

Στους ασθενείς με φλεβική ανεπάρκεια το αίμα παλινδρομεί στα κάτω άκρα και παγιδεύεται στους μαλακούς ιστούς που βρίσκονται στο πόδι και τους αστραγάλους. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν περιλαμβάνουν:

  • Δερματικά έλκη
  • Αλλαγές στη χροιά του δέρματος
  • Λοιμώξεις
Θεραπεία

Η θεραπεία της φλεβικής ανεπάρκειας περιλαμβάνει επαναφορά της αιματικής ροής στα κάτω άκρα. Αυτό επιτυγχάνεται με:

  • Αποφυγή του σταυρώματος των ποδιών κατά την καθιστική ή ύπτια θέση
  • Ανάταση των κάτω άκρων
  • Τακτική άσκηση
  • Κάλτσες συμπίεσης

Αρκετοί ασθενείς λαμβάνουν επίσης φάρμακα για την αντιμετώπιση της νόσου. Τα φάρμακα αυτά εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της νόσου, αλλά και τη γενικότερη υγεία του ασθενούς.

Θρόμβοι Αίματος

Ένας θρόμβος αίματος στα κάτω άκρα μπορεί να προκαλέσει οίδημα στους αστραγάλους και τα πόδια. Οι θρόμβοι εμφανίζονται συνήθως στη μία πλευρά του άκρου.

Υπάρχουν δύο είδη θρόμβων:

  • Οι επιφανειακοί θρόμβοι, οι οποίοι επηρεάζουν φλέβες κοντά στην επιφάνεια του δέρματος
  • Οι εν τω βάθει θρόμβοι ή εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, η οποία εμφανίζεται σε μία από τις βαθύτερες φλέβες

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα θρομβώσεων πρέπει να επικοινωνούν άμεσα με τον γιατρό τους:

  • Οίδημα και άλγος στο ένα κάτω άκρο
  • Έντονο αίσθημα κνησμού στο άκρο που επηρεάζεται
  • Μία περιοχή θερμού δέρματος
  • Ερυθρότητα πίσω και κάτω από το γόνατο
  • Αλλαγή στο χρώμα του κάτω άκρου
  • Χαμηλό πυρετό

Συχνά, ένα κομμάτι θρόμβου μπορεί να αποκοπεί και να ταξιδέψει στην καρδιά, τους πνεύμονες ή τον εγκέφαλο. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη και πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα.

Θεραπεία

Οι ασθενείς με θρομβώσεις τυπικά λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή, η οποία δεν επιτρέπει την διόγκωση των θρόμβων ούτε το σχηματισμό νέω θρόμβων.

Δύο κοινά αντιπηκτικά φάρμακα είναι η ηπαρίνη και η βαρφαρίνη.

Ηπατική Νόσος

Το ήπαρ παράγει λευκωματίνη, μία πρωτεΐνη που δεν επιτρέπει στα υγρά να διαφύγουν από τα αγγεία και να εισέλθουν στους γύρω ιστούς.

Το ήπαρ που έχει υποστεί βλάβες και δεν μπορεί να παράξει επαρκείς ποσότητες λευκωματίνης. Κατά συνέπεια, οι ηπατικές νόσοι μπορεί να προκαλέσουν λίμναση του αίματος στα κάτω άκρα, τους αστραγάλους και τα πόδια.

Οι περισσότεροι ασθενείς που πάσχουν από ηπατική νόσο δεν παρουσιάζουν συμπτώματα μέχρι να εμφανιστούν σοβαρές ηπατικές βλάβες ή κίρρωση.

Θεραπεία

Η μόνο θεραπεία της κίρρωσης του ήπατος είναι η μεταμόσχευση. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορες θεραπείες που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση της πορείας της νόσου και την πρόληψη των επιπλοκών. Οι θεραπείες αυτές βοηθούν να περιοριστούν επίσης ορισμένα από τα συμπτώματα της κίρρωσης.

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν οιδήματα των κάτω άκρων ως αποτέλεσμα της κίρρωσης μπορεί να χρειαστούν διουρητικά, όπως η σπιρονολακτόνη και η φουροσεμίδη. Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί επίσης να περιορίσουν την κατανάλωση αλατιού, καθώς η ουσία αυτή προκαλεί κατακράτηση υγρών.

Νεφρική Νόσος

Η κύρια λειτουργία των νεφρών είναι η ρύθμιση της ποσότητας του υγρού στον οργανισμό και η διατήρηση υγιών επιπέδων νατρίου και ηλεκτρολυτών στο αίμα.

Οι νεφροί που έχουν υποστεί βλάβες δεν μπορούν να φιλτράρουν επαρκώς το αίμα, ούτε να απομακρύνουν υγρά και άλλα απόβλητα μέσω των ούρων. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση υγρών και άλλων προϊόντων στον οργανισμό, κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει και τα κάτω άκρα.

Ορισμένα πρώιμα σημεία της νεφρικής νόσου περιλαμβάνουν:

  • Οιδήματα των κάτω ή των άνω άκρων, καθώς και της περιοχής που περιβάλλει τους οφθαλμούς
  • Συχνοουρία, ιδιαίτερα τη νύχτα
  • Υψηλή αρτηριακή πίεση ή υπέρταση
  • Αιματουρία ή πρωτεϊνουρία
Θεραπεία

Η θεραπεία της νεφρικής νόσου εξαρτάται από το υποκείμενο αίτιο. Ορισμένα από τα τελευταία, όπως οι ουρολοιμώξεις και η νεφρολιθίαση, ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία.

Η νεφρική νόσος μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα μίας υποκείμενης νόσου, όπως για παράδειγμα η υπέρταση ή ο διαβήτης. Στις περιπτώσεις αυτές, ο γιατρός θα χορηγήσει φάρμακα για τη διαχείριση των παθήσεων αυτών και την επιβράδυνση της πορείας της νόσου.

Σε ορισμένους ασθενείς, η χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια. Στο στάδιο αυτό, ο ασθενής θα χρειαστεί αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.

Ανεπιθύμητες Ενέργειες Φαρμάκων

Σε ορισμένες περιπτώσεις, συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν οιδήματα στα κάτω άκρα. Τα φάρμακα αυτά περιλαμβάνουν:

  • Ορμόνες, όπως τα οιστρογόνα
  • Στεροειδή
  • Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
  • Αντικαταθλιπτικά
  • Αντιδιαβητικά
  • Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου

Αν κάποιος ασθενής παρουσιάσει ανεπιθύμητες ενέργειες από κάποιο φάρμακο, πρέπει να επικοινωνήσει με τον γιατρό του. Ο τελευταίος θα προσαρμόσει τη δόση του φαρμάκου ή θα προτείνει κάποιο άλλο φάρμακο.

Οιδήματα των Κάτω Άκρων και των Αστραγάλων κατά την Εγκυμοσύνη

Κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να εμφανιστεί φυσιολογικά οίδημα στα κάτω άκρα και τους αστραγάλους. Το οίδημα αυτό μπορεί να επιδεινωθεί αν η γυναίκα είναι όρθια για αρκετή διάρκεια κάθε μέρα.

Ωστόσο, το σοβαρό οίδημα ή το οίδημα που εμφανίζεται αιφνιδίως στα κάτω άκρα μπορεί να αποτελεί ένδειξη προεκλαμψίας. Η προεκλαμψία είναι μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά υψηλή αρτηριακή πίεση κατά την εγκυμοσύνη. Μπορεί να είναι απειλητική τόσο για τη γυναίκα όσο και για το έμβρυο.

Άλλα πιθανά σημεία προεκλαμψίας περιλαμβάνουν:

  • Οίδημα στο πρόσωπο και τα χέρια
  • Διαταραχές της όρασης
  • Κεφαλαλγίες
  • Διαταραχές της ούρησης
  • Κοιλιακό άλγος
  • Ναυτία και έμετο
Θεραπεία

Η προεκλαμψία υποχωρεί συνήθως μετά τον τοκετό. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας καθοδηγήσει σχετικά με την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής.

Πότε Πρέπει να Επισκεφθείτε τον Γιατρό

Αν παρουσιάσετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα στα κάτω άκρα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας άμεσα:

  • Ανεξήγητο οίδημα
  • Οίδημα που εμφανίζεται αιφνιδίως
  • Επιπλέον συμπτώματα, όπως δύσπνοια, πυρετό και άλγος

Ο γιατρός μπορεί να διαπιστώσει ποια είναι η υποκείμενη αιτία του οιδήματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση της υποκειμένης νόσου μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του οιδήματος στα κάτω άκρα και τους αστραγάλους.

Πρόληψη

Σε ορισμένες περιπτώσεις, συγκεκριμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση του οιδήματος στα κάτω άκρα και τους αστραγάλους. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν:

  • Τακτικό έλεγο στα κάτω άκρα για εκχυμώσεις, εκδορές και τραυματισμούς, ιδιαίτερα στους διαβητικούς
  • Τακτική άσκηση
  • Υγιεινή διατροφή που ενισχύει την καρδιακή, τη νεφρική και την ηπατική υγεία
  • Αποφυγή των αθλημάτων που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς στα κάτω άκρα και τους αστραγάλους

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα